Lýður - 11.03.1889, Qupperneq 1

25 « rkir a! blai^inu kos'ta 2 kr.t erléíidia
2,50lír. Borgist fyrirfrara tíl útsölumanna.
auulvsingar toknar fyrir 2 aura hvert
orð 15 stafir irekast, af feitu letriSau.,
•u »tóru letri 5 au.; borgist fyrirfram.
LYÐFE
ítitgjörðir, Frjettir og augksingar
aendist ritstjóranum.
Aóalútsölumenn: Halldór Péturason
Akureyri og Björn Jónsson á Oddejri
13. blað.
Akureyri II. marz 1889.
1. ár.

Rasmus Bjöíu Anderson.
— *>—'o-
í samat eð kem'Qt eigum vér íslendingar, að sögn,
ton á merkum og göðum ge>ti. J>að er fyr prófessor R. B.
Anderson, sendiherra hinna voldugu Bandarikja við hina
^ðnsku hirð. ]það er pví með gleði að vér notum tæki-
færið til að skýra vinum blaðs vors og lesendum ineð íám
orðum frá þessuni nafnfræga manni, er vér teljum einn
liinna freinstu vina og frömuða íslenxks þjóðernis og bók-
mennta, sem nú eru uppi.
Anderson er fæddur 12. jan. 1846 i Albion, Dane
Oo. Wisconsin. í’oreldrar hans voru norskir innflytjendur,
og faðir hans, óðalsbóndi af forngöfugri bændaætt, en krong-
aður danskri hershöfðingjadóttur, var foriagi hinna fyrstu
emigranta Noregs, og stofnari hinna fyrstu nýbyggða þeirra
i Yesturheiini. A 14. árinu fór þessi sonur frá foreldrum
sínum, og hefir siðan sjálfur barizt frara án frændastyrks
með þvi þreki og skörungskap, sem jafnvel í Ameríku þyk-
ir framúrskarandi. Hann staríaði, hann barðist, hann lærði
í ýmsum stöðum og við ýmsa skóla, og nægir hér að geta
þess, að tvitugur var hann orðinn akólakennari við liá-
skólann (academii i Albion, í grisku og nýrri tungumál-
um. Fáin árum siðar varð hann prófessor við háskóla rík-
isins í Madison, í sömu vísindum. 1875 gjörðist hann fyrir
eigin framkvæmd sérstakur kennari í norðurlandatungum og
bókfræði. J»etta embætti rak hann siðan með mikluiu skör-
ungskap þangað til að Cleveland varð ríkisforseti 1885.
þá varð Anderson sendiherra hans í Khöfn. Nú er vttlrH
Clovelands og Demokrata lokið i hin næstu 4. ár, og kvíða
inenn því nú mjög að Anderson verði að sleppa embætti
sinu, þvi, eins og kunnugt er, er það regla Bandarikjafor-
seta að kjósa nálega alla embættismenn nýja úr sinum
flokki, en nú hafa Republikanar völdin. Er þvi mjög
hreyft i blöðnm og annarstaðar, að það þykir hið mesta ó-
happ, ef herra A. þarf að breyta stððu sinni og hverfa
heim restur.
{>Ti þótt Anderson sé eflaust góður sendiherra, hvílir
aðal-frægð hans og álit bæði annarstaðar, og þó einkum
hér á Nor'urlöndum, á starfsemi hans hinni miklu sem
frömuður og túlkur norrænna bókmennta og þjóðernis í
hinum ameríkansk-enska heimi. Ritstörf þessa manns, sem
er litið yfir fertugt, eru ótrúlega mörg, stór og fróðleg, og
skulu hér talin einungis hin allra helztu; Eitt af hans
fyrstu og alkuunustu ritum gaf hann út á 1000 ára hátið
íslands: „Ameríka ekki fundin af Kolumbusi“ (Am. not
discovered by Col.) Segir hann þar og sýnir,afforn-
fræðum vorum, fund Vinlands hins góða, o. fl. Nokkru áð'
ur hafði hann þýtt og útgefið, „úrval af norrænum
söguin“, (Julegave). Arið 1875 gaf hann út hinastóru
bók sina „Norræna Goðafræði“ (Norse mythology, þá
„Norrænar vikingasögur'1 (Vicing Tales of the north),
1877, og ,.Eddu Snorra Sturlusonar11, (The younger
Edda) 1880. Arið 1884 þýddi hann og gat út dr. F. E
Holms frægu bók „Bókmenntasögu Norðurland a.“
í vetur koni.a út eptir hann þýðingar tvær, stórar og dýr
ar, á dr. Victor Rydbergs: Germönsku goðafræði og
Heimskringlu Sn. Sturlus. Auk þess eru ýmsar
stóibækur á leiðinni frá hans hendi: ..Eldri Eddan“,
„Handbók i norrænni þjóðfræði“ og „Norrænar þjóðsögur“.
Enn verður að nefna Ijölda þýðinga eptir hann úr ritum
Björnstjerne Björnsons, bæði kvæða og skáldsagna, og ept-
ir dr. Georg Brandes, þýðing hins fræga meistaraverks
um merkishöfunda 19. aldar, er hann kallar Eminent
Anthors of the Nineteenth Century Lité^rary
Por traits.J»að er þvi ekki kynlegt, þó vinirnorrænnamennta
vildi fyrir hvern mun að Anderson haldi framvegis stöðu sinni
sem sendiherra. Staða þessi er eigi einungis honum sam-
boðin, og leifir honum bæði tíma og tækifæri til bóklegrar
starfseiui, en það er þó mest um vert, að þessi hetja bók-
menntanna, sem er jafnvigur á báðar hendur, hina norrænu
og hina ensku, megi dvelja og starfa á miðpunkti sjálfra
Norðurlanda, Kaupm.höfn.
Ritstjóri þessa blaðs hefir þá æru að þekkja persónu-
lega herra Anderson. og veit að hgnn hefir lengi þráð að
heimsækja oss og heilsa voru sögufræga landi. Er oss
einsætt að fagna honunr ef hann kemur, sem vér best kunn-
um, en það er með þeirri einfoldu en drengilegu gestrisni,
sem vér höfum lengi haft orð á oss fyrrir að sýna, þó
minni háttar gestir séu en hann.
Herra Anderson er allra manna auðveldastur og
skemtilegastur i viðmóti, og kann lítt að gjora stéttamun
ef hann á annað borð er moð góðum mönnum.
Waldemar kaupmaður Fischer.
—o-
22. nóv. f. á. andaðist i Khöin biun valinkunni kaup-
Íuifaftvciíiirni
Keflavik, en síðan, frá 1857, verzlunarstjóri í Reykjavík
fyrir Knudtzon stórkaupmann. Árið 1869 keypti hann
verzlunarhúa Svb, Jakobsens, gjörðist sjálfur kaupmaður
og rak sömu verzlun til dauðadags. Hann var uppfrá þvi
sjálfur búsettur í Khöfn, en verzlun hans stýrði fyrst lengi
hinn duglegi verzlunarstjóri, Jón sál, Stefensen (Stefánsson
frá Sraumi), en eptir hans lát, mágur F. Guðbrandur Finn-
bogason, konsúll. 1865 kvongaðist hann ungfrú Arndisi
Teitsdóttur Finnbogasonar, ágætri konu. J>rjú börn
þeirra lifa: Triðrik, er tekið hefir við verzlun fóður sins,
og dætur tvær, er báðar eru giptar i Khöfn.
Fischers sáluga er skylt að geta rækilega. Hann var
bæði mikilmenni og valmenni, að dömi allra manna, sem
honum kynntust, og þó sumir kunni að misskilja það, efum
vér ekki, að hann hefir meira framið og eflt verzlun á suð-
urlandi en aðrir kaupmenn um hans daga. Teljum vér þar
fyrst til traust það og álit. er honum fylgdi og fór vax-
andi með aldri hans og framkvæmd, utanlands og innan.
Fischer var kaupmaður í orðsins fulla og góða skilningi,
duglegur, hygginn, hófsamur en umfram allt samvizkusam-
ur maður. Hann seldi og keypti vörur fyrir fjölda smærri
verzlunarmanna, og mun almæli, að viðskipti við hann hafi
öllum þeim gefist vel eða orðið að láni, sem hans ráðum
fylgdu |>jöna kunni hann manna bezt að velja sór, qi)4a
hefir aldrei heyrzt annað, en að þeir ynnu honum s.qunlöð-
ur, eu flestir þeirra urðu síðar, sem sjálfstæðir. vinir hans
og viðskiptamenn. Fischer stóð hin síðustu ár efstur á
slcattalista islenzkra kaupmanna í Khöfn, en fremur munu
þó mannkostir hans en auðvæld hafa komið honum fremst
í þeirra röð. Hann var mjög hwgur og fordildar-
laus maður, en aldrei dró hann sig i hlé, er félagsskap og
samtök skyldi stofnn. Gömlum skiptaTÍnum var hann hinn
ráðhollasti, en þó hann væri hjálpsamur (,i harðærinu af