Lýður - 03.06.1889, Page 3

- 71 —
i voru blrtði nolikur atviði úr nefndri grein. Ótal blöð og
tímarit bæði ensk, pýzk, dönsk, sænsk og norsk hafa minnst
á lát hans með liinni mestu virðingu. Einn af vinum lians,
Chr. Plummer, segir meðal annars: „Nóttina 31. jtn. leið
rólega burt fr t oss einn Itinn merkilegasti inaður, senr Ox-
ford hefir liiið á pessari öld. Fáir, ef nokkrir eru, af þeim
sein borgin lieíir tckið sér í sona sinna tölu , liafa varpað öðrum
eins frægðarljóma yfir Oxford, eins og sá maður. Hann sýnd-
ist ver.a fullur af fjöri og prótt alveg til liins síðasta . .
Hann dó alveg pjáningalaust í svefni. |>að var ekkert hel-
stríð, en andardrátturinn varð æ erfiðari, pangað til hann
liætti með öllu. Maður sem þekkti hann vel, ritaði fagurlega
og satt unr hann; Hann var alltaf barnslegur og
liann sofnaði að síðustu eins og barn“
„Dr. V. G. var einhver tryggasti vinur vina sinna. Hann
var einkennilegur maður um sumt, og nokkuð fornlj'ndur, og
var trúmaður. Hann hafði iniklar mætur á Vídallnspostillu
og Passíusálmum H. P., var honutn pað meira en uppgerð,
því í banalegu sinni hafði hann sálmana, sein hann kunni ut-
anað, hjá sér.“ Dr. G. V. var kosinn meistari af háskólanum
í Oxford 1871, en he i ð u rsd o k to r gjörðu Svíar liann á
Uppsalaliátíðinni 1877. Árið 1873 varð hann heiðurslélagi
visindafélagsins í Munchen, en prófessor við háskólann í Ox-
ford varð hann 1884; fá þann heiður sár- sjaldan útlendir
menn. Riddari af dbr. varð hann 1885.
Dr. G. V. varð tæpra 62 ára. Hann var einhver hinn
mesli náms og skarpleiksmaður, sein Island hefir átt, sífjör-
ugur og si-úðrandi, pvi hann tók sér nálega aldrei lníld;
liggur og fádæma mikið æfistarf eptir liann, ekki eldri inann,
og má helzt jafna lionum saman við Jón Sigurðsson, Svein-
björn Egilsson og Jón Espólín að iðni og atorku. Meðal-
menn geta varla skllið hverju afburðamenn meigi afkasta.
Auk annara rita hans nægir hér að nefna bæði aðal-stórvirki
lians: orðabókina miklu (Cleasbýs orðabókj og útgáfuverk Is-
lendingasögunnar miklu (Sturlungul, J>ví verki fylgir bók-
fræðasaga íslands til forna, á ensku, og mörg önnur fræði.
Frá þriðja stórvirkinu dó hann, en pað var úlgáfa allra sögu-
rita vorra. Dr. G V. pótti hætta við að koina með nýjar
getgátur og skoðanir, svo sem er lians nýja t'unatal frá námi
Islands, o. fl. En slíkt liendir opt lærða menn þó fróðir og
skarpir séu. Eitt einkennir allt, sem Dr, G. V. hefir ritað
um land vort og sögu pess, og paðerlifandi ást á hvoru-
tveggju. Af pví liann var saunur íslendingur, var liann
bezt kjörinn til pess frægðarverks, sem hann leysti af liendi,
en pað var að leiöa fyrstur manna hina ensku þjóð inn í
maunorðsmusteri vorrar dýrðlegu forntuugu, lífs og sögu.
]pað sem aðrir hafa unnið í sömu slefnu, kann talsvert að
vera, en þar verður nafn Dr. Guðbrandar æ uppi sem liins
íyrsta og mesta manns.
Fréttir og fleira.
|>eir bræður, biskup vor, dr. Pétur og Jón háyfirdóm-
ari, fengu lausn til 25. f. m. frá embættum, liiskup eptir
beiðni með % af fullum launum, cn hiim með þeim óskert-
um. Sama dag var biskupinn af konungi sæmdur stór-
krossi dannebrogsorðunnar, og er hann sá fyrsti eiubættis-
maður á landi hér, sem það tignarmerki liefir lilotið. Bróð-
ir haiís fékk dannebrogsmannakrossinn. ]peir bræður cnda
þannig báðir undir eins og báðir jafn lieiðarlega, hver
l'ina æðstu embættisstöðu á landi hér. Að báðir hin síð-
ustu ár hafi þótt tápminni í cmbættum cn þeir voru fyrri,
mun engum þykja furða, eu liitt væri slcylda allra íslenzkra
blaða að taka fram, að þar ganga frá starfi ekki einungis
tveir hinir elztu og æðstu, lieldur og tveir hinir beztu og
þjéðlegustu embættismenn landsins. Allt vort fólk þekkir
þá, og hefir leugi þekkt, eklci cinungis sem biskup og yfir-
dóniaia, lieldur og sem vitra menn og lærða, stillta og
góðgjarna. Og i sögu landsins mun beggja verða getið
meðal beztu manna vorrar samtíðar.
Hinir nýju yfirmenn, Hallgr. Sveinsson, sem biskup, og Lár-
us E. Sveinbjörnsson sem liáfirdómari, hafa nú tekið við em-
bættum sínum. Sömuleiðis Jón Jensson (Sigurðssonar)
landritari við 2. yfirdómaraemb., (Kristján Jönsson er orðinn
1. yfird.'t, en Cand. juris Hannes Hafstein er settur land-
ritari.
Tiðarfar. Öndvegistíð siðan voraði yfir ullt land.
Grðður kominn mánuð af sumri hér við Eyjafjörð betri en
var um Júnsmessu i fyrra. Af aflabrögðum á Suður- og
Yesturlandinu er það að segja, að víða leit út fyrir meðál-
vertíð eða betri. Yerzlan verður eflaust með fjörlegasta
móti í sumar, vöruverð þó liklega engu bctra en í fyrra á
útlendri vöru, um verð á íslenzkri mjög óvíst. Afli við
Norveg með minna móti, og spillir það ekki fyrir verði á
vorum fiski. Pöntunarfélög allstaðar í uppgangi: í Arness-
sýslu, i Dölum, undir Jökli, á Isafirði (í stórum stíl), í J>ing-
eyj.s. hér í sýslu og á Austfjörðum. Langstærster Kaupfélag
Jdngeyinga. Hákarlsafli óvenjulega mikill hér við fjörð-
inu, en fremur litill þilskipaatii var kominn á Suðurlandi.
Aptur hafði hinu þjóðkunni framkvæmdamaður G. Zoega
kaupmaður í Rvík. misst skip sitt eitt (af 5) er „Reykjavík11
hét, skipstj. Einar Sigurðsson, með tíu (öllum) mönnum á.
Samskot Yestiirheims-íslendinga til Jóns alþm. Olafs-
sonar voru komin, að upphæð 1100 kr.
Hvanneyri í Siglufirði er veitt hinum þjónanda presti
þar, séra Bjarna þorsteinssyni.
Svalbarð i J>istilfirði veitt séra Olafi Petersin. J>ann
prest vígði dr. Pétur siðastan, og hafði hann þá vígt 130
presta síðan hann varð biskup 1866, en 12 hafði hannáður
vígt (í forföllum Helga biskups). Svo margapresta —segir
„ísafold“ — liefir enginn ísl. biskup vígt nú í 200 ár;
nýsálaður er (í f. m.) séra Stefán Tliordorsen, prest-
ur Vestmamieyinga, einkasonur Hcdga biskups, Haim varð
sextugur. Séra Stefán var allra manna gjörvilcgastur,
gleðimaður hinn mesti, hæfilegleika maður mikill og góð-
menni. Hann átti Sigríði frá Yiðey Olafsd. Stephensen,
sem lifir eptir liann.
Árnessýslu 21. apríl 18S9.
„Hér mátti varla lieita vetur nema frá sólstöðum
framundir þorralokinn. Bæði áður og eptir var optast
suinarblíða. Slíkt er sjaldgreft hér á landi; en kæmi hér
aldrei liafís, þá væri það alls ekki sjaldgæft. J>á væri hér
margt betra en í öðrum löndum. En þá þyrfti landið ckki
heldur að lieita Island. Tillaga Jóus Ólafssonar um, að
beiðast skilnaðar við Dani, liefir vakið talsvorða eptirtekt,
Raunar vakti þetta fyrir ýmsum áður, og allir mundu helzt
vilja, að ísland væri alveg frjálst, ef pað gæti gengið vel.
En menn liorfa i ýmislegt. og þó lielzt tvennt: að Danir
hœtti þá að greiða oss árgjaldið og biðji livorn halda því
er hann liofir, og að þegar ísland tilheyrði ekki lengur ncinu
ríki, að nafninu að minnsta kosti, þá muni Frakkar, eða
önnur fiskiþjóð, kasta eign sinni á það, hvað sem innbú-
arnir segði, og nota það svo sér til hagnaðar sem þeir
bezt gætu, J>ykir því mörgum varúðarvert að leita skiln-
aðarins fyr en fengin er íyrirfram vissa um, að kostur sö
á vermd þess rikis, sem oss mundi hollast og vér vildum
helzt kjósa.“
Smátt og stórt.
Hin fræga frú Ivovalewski, kennari við háskólanu
i Stokkhólmi, fékk á dögunum 5000 franka í verðlaun fyr-
ir meistaralega ritgjörð í mælingafræði. Konur geta líka
lært að leggja saman tölur.
Friðarvinirnir. I fiestum löndum Norðurálfunnar
eru nú friðarnefndir settar. Enn þá meiri þýðing liafa
nefndir i sama tilgangi, moðal fjölda þingmanna Englend-