Lýður - 20.08.1889, Blaðsíða 1

25 nrkir af blaðimi kosta 2 kr., erlendi
2,K>kr.Borgist fyrirframtil utsölumanna.
ai.Ejvshigar toknar l'yrir 2 aura hvert
©rð 15 stafir frekast, "af feitu letri 3 au.,
cn storu letri 5 au.; Dorgist fyrirfram.
BUE
ftitgjoroif, frjcttir og auglýsingaf
Bendist ritstjóftlnum.
Aoalútsölumenn: Halldór Petursson
Akureyri og Björn Jónsson 4 Oddeyri
m blaft.
Akureyri 20. ágúst 1889.
1. ár
Opið foref til íslendinga,
frá Mr Eríki Magnússyni er nýlega komið hingað til Norð-
urlandsins. Fyrstu dagana varð pað að umtalsefni meðal
m.inna, en fékk mjög misjafna dóma, sutttir sögðu að pað
væri hringlandi vitlaust, aðrir sögðu pað væri gott og stjórn-
inni margsinnis mátulegt. en nokkrir álitu. að hann hefði
talsvert til sins máls. — Eigum ver ekki að verja dálitilli
stundu til að skoða hver af pessum mönnura hafði réttast
mál að verja. ?
Hr. E. M. segir: „Jeg hefi sagt, bankalögin miða í eina
átt, að eins, að eyðileggingu lands og lyðs, jeg
hefi beðið uppfyllingnr pessara orða, og nú er hún kom-
in" . . . „Allar ávísanir og landsjóðsborganir verða að
hætta og bankanum verður lokað".
Hvað nýtt er framkomið? þegar landsjóður á .'nálægt
900 þús. kr., pá er engin hœtta ú ferðum fyrir gjaldproti, pó
hann skuldi rikissjóð D.ina 300 pús. kr. Spádómurinn um
að skil landsjóðs hætti og bankanum *erði lokað, er ryk
kastað í augu alpýðu, sem timinn blæs í burt og gjörir ao
falsspá, sem betur for.
Hr. E. M. „ Jeg hef sagt yður að póstávlsanirgegn
landsjóðsseðlu m, sem rikissjóður Dana útborgar,
sé hrein og bein svikaskuld, er yður beri ekki
að borga e i n n ey r i r i".
Rikissjóður Dana hefir talíð út í gulli og silfri 2 eða
300 pús. kr. og lánað petta póststjóminni eða landsjóði, getur
nokkur álitið að hann eigi ekki að fá petta borgað aptur?
Mikil eru vanskilin á íslandi, en ekki held ég að pað sé einn
skinberandi maður á pessu landi, sem er svo óráðvandur eða
skammsýnn, að honum kotni slikt til hugar, eða hann ímyndi
sér. að slikt mál gœti unnist fyrir nokkrum dómstóli.
Hr. E. M. „Maður, köllum hann Jón, kemur með lOOOkr.
í landsjóðs seðlum til póstmeistar.i, að fá pessu ávisað tíl
Hafnar. Póstmeistari gefur út ávisanina, og tekur fyrir
hana 1000 kr. í landsjóðs seðlum. Jón sendir hana til
Hafnar, og póstsjóður Dana borgar hnna út í ríkismynt,
og nú er Jón óafvitandi kominn t 1000 kr. skuld við
pann sjóð; pví seðlar Jóns gilda ekkert i Danmörku'.
þetta er misskilningur. |>að er póstmeistarinn en ekki
Jón sem er í skuld við rikissjóðinn. Eins og ef ég skuldaði
Jóni 100 kr. og gæfi honum ávísan til að taka pær hjá Páli.
pá á Páll ekki 100 kr. hjá Jóni pó hann borgi honum þær,
heldur á Páll pær hjá mér, sem bað hann að borga petta fyr-
ir mig.
Hr. E. M. „Ráðgjórum að einhver Jón leigi hest 100
kr. virði tólfsinnum af ómyndugum dreng og setji, eptir
skipun fjárhaldsmanns, hrossið í veð fyrir 100 kr. í pen-
ingum. Drengurinn á pá eptir pessu að færa sér til inu-
tektar 12 hesta. pó ekki sé nema einn I hesthúsinu og
ti.l útgjalda 1200 kr o: fjárhaidsmaður svíkur pannig fé
út úr munaðarley8ingjanum fyrir e k k i n e i 1t'.
Hér er hlaupið yfir aðalatriðið. Hvernig eignaðist Jón
hestinn 12 sinnum? purfti hann ekki að leggja út verð eða
veð í hvert skipti? og hefir pá drengurinn ekki eptir í sínum
vörzlum verð eða veð fyrir hestinn tólfsinnum? Annadlivort
ölýtur Jón að hafa stolið hesttnum 11 siunum, eða hanti hetir
orðið að borga hann í hvert skipti; að öðrum kosti á petta
dæmi ekki við hankann, pví Jón geturekki fengið tvo 50 kr.
seðlaí bankanum 12 sittnum, nema hann i hvort skipti skilji
eptir fullt verð eða veð.
Hr. E. M. ..Undir eins og seðlunum verður ekki komiðí
peninga íHöfn, sem ómögulegt er, ef peitn verður eigi á-
vísað, eru peir einkisvirð i".
þetta eru öfgar. þeir seðlar sem Slimon tekur gilda
með fullu verði í vesturfarakaup eru vesturförum jafngóðir
gulli. Allir peir seðlar er landsmenn láta \ opinber gjöld, og
>að er ekkisvo lítið pegar tollar aukast, eru peim jafngóðirsem

gull. Allir peir seðlar sera ganga kaupum og sðlum milli,
landsmanna, eru peim jafngóðir og gull það er ekki fimm-
tugasti hver af landsmönnum, sem parf að senda peninga til
Danmerkur og pó pessir pyrftu að senda seðla pangað, pá eru
peir ekki ,.einkisvirði", pví ætið er hægt að fá verð fyrir pá
með 3—5 pros. afslætti, eða frádregnum peim kostnaði, að
senda pá til Reykjavíkur til að fá póstávísan fyrin
Hr. E. M. „Hér heti ég pá sannað, að allt er landsjóði er
talið til skuldar við ríkissjóðDana fyrirávísaða landsjóðs»
seðla eru tóm svik, sem hann verður að bæta landsjóði að
fullu"------------„enda getur Dönum aldrei dottið i hug,
að ganga eptir einni krónu, sem óborguð er, og skila ef»
laust aptur öllu pví, sem pegitr er óborgað i pessari svika*
skuld".
Hvort sem frumvarpið til bankalaganna kom frá stjórn^
inni eða pjóðinni stendur á sama, piugið hefir samið og satn\
Pykkt bankalögin og mun kannast við afkvæmi sitt, hvorki
ping né landsmenn mnnu pakka hr. E. M. fyrir pað, ef hann
vill gjöra pingið að óvita eða ginningarfífli stjórnarinnar í
pessu máli. Stjórnin hefir ekki annað gjört en senda ping-
inu uppástungu, sem pingið féllst á, síðan hefir hún fylgt
lögunum og ennfremur gjört ráðstöfun til pess, að rikissjóður
Datia lánaði landsjóði í viðlögum til innlausnar póstávísunum
peim. er póststjórnin i Rvík sendir. Fyrir margar pósfávís-
anir hafa landsmenn greitt gull og silfur til póstmeistarans í
Rvík; ekki ættu pær póstávísinir pó að vera „sviknar".
Ef ríkissjóður ætti að „borga til baka," hvernig ætti pá að
aðgreina ávísanirsem borgaðar hafa verið á pósthúsinu í Rvík
með seðlum. og pær sem eru borgaðar með silfri og gnlli,
Ríkissjóður Dana hefir g r e i 11 té en e k k i tekið við pvi, sem lands*
sjóðsskuldinni nemur. getur pað venð rétl hug8un,að hanneigi að
skila aptur, pvl, sem hann hefir svarað úten aldrei tekið við'
Ef svo er að rikissjóður Dana á 300 þíis. kr. hjá land-
sjóði, pá annaðhvort liggur í Rvt'k meiri hluti pessa fjár, og
er pá hættan engin, eða meiri hluti pess er að ferðast milli
landsmanna, peim til hags, ef vel or með farið.
Hr. E. M. ,.En hvað er pað við óskðpin. sem hér liggja
undir steini, landsbankinn er látin kaupa fyrir eigin pen-
inga sfna eigin eign af óviðkomandi manni, sem
hetir hana að láni".
Hér ketnur enn pá fram misskilnigur. Ltndsbankinn á
ekki seðilinn eptir að hann hefir afhent hann gegn veði eða
verði. par til hann hefir innleyst seðilinn aptur gegn ptming-
um eða ávísan. — Ég held ég pakkaði ekki fyrir pað ef lands-
höfðingi eða bankastjóri færu að vaða ofan í vasa minn eptir
nokkrum 50 kr. seðlum. sem eign sinni eðabinkans.
En enn þá óskiljanlegri er sá misskilningur, að herra
E. M. skuli nú áltta pað „eyðilegging lands oglýðs" aðland>-
baukinn inuleysi seðlana, pvi pað er beinlínis pað, setn hann
hefir undanfarin ár verið að berjast fyrir, og hefir álitið bank-
ann úhæfilegan vegna pess, að innlausnar- s^ ylda ekki hvíldi
á seðlunutn.
í raun og veru hafaseðlarnir altaf verið, með takmörkun, inn-
leysanlegir,sem hr. E. M. hefir ekki tekiðeptir,einmitt fyrir paðað
peir htfa gengið fullu verði fyrir póstávísanir til úJanda.
Væri nú sro, að seðlarnir væru gjaldgengir i Danmðrku
og skylda hvildi á landsbankanum að innleysa pá, eins og hr.
E. M. hetir barist fyrir,págætí pað komið fyrir, að einn eðafieiri
bankar erlendis sendu 2—300. »00 kr. á einu ári til intil.tnsn-
ar í landsbankann. sem háiíri eptir innlausnarskyldunni, pá
pegar, pyrfti að senda ! gulii og silfn. Hætfctn er pví engu
minni fyrir landið af seðlutn þeim, se.n væru aö ferðast ut-
anlands, heldur en af póstávísunuin, setu rikissjóðurinn botgai*
þ .3 má aukheldur fullyröa, að af jafnstórri skuld sé hættati