Lýður - 20.08.1889, Síða 1
p 13
r
25 nrkir at blaiVrm kosfca 2 kr., erlendi
,rOkr.Borgist fvrirfraintil útsölumanna.
vrlýsingar toknar l'yrir 2 aura hvert
orú 15 stalir Irekast, af feitu letri 3 au.,
cu storu letri 5 au.; borgist fyrirfram.
LÝÐUE
Bitgjörmr, frjettir og auglýsingar
sendist ritstjóranum.
AiValútsölumenn: Halldór Pétursson
Akurevri og Björn Jónsson á Oddeyri
Akureyri 20. ágúst 1889.
1. ár
•Z'i: blaft.
Opið l)ref til íslendinga,
frá Mr Eríki Magnússyni er nýlega komið hingað til Norð-
urlandsins. Fyrstu dagana varð það að umtalsefni meðal
lunnna. en fékk injög misjafna dóma, suinir sögðu að pað
væri hringlandi vitlaust, aðrir sögðu pað væri gott og stjórn-
inni margsinnis mátulegt. en nokkrir álitu, að hann hefði
talsvert til sins máls. — Eigum ver ekki að verja dálitilli
stundu til að skoða hver af pessuin mönnutn hafði réttast
niál að verja. ?
Hr. E. M segir: „Jeg hefi sagt, bankalögin miða í eina
átt, að eins. að eyðileggiiigu lands og lýðs, jeg
hefi beðið uppfyllingnr pessara orða, og nú er hún kom-
in“ . . . „Allar ávisanir og landsjóðsborganir verða að
hætta og bankanum verður lokað“.
Hvað nýtt er framkomið? þegar landsjóðnr á Inálægt
900 pús. kr., pá er engin hoetta á ferðum fyrir gjaldproti, pó
hann skuldi rikissjóð Duna 300 pús. kr. Spádómurinn uin
að skil landsjóðs hætti og bankanum verði lokað, er ryk
kastað í augu alpýðu, sem timinn blæs í burt og gjörir að
falsspá, sem betur far.
Hr. E. M. „Jeg hef sagt yður að póstávisanir gegn
1 a n d s j ó ð s s e ð 1 u m, sein rikissjóður Dana útborgar,
sé nrein og bein svikaskuld, er yður beri ekki
að borga e i n n e y r i r í“.
Ríkissjóður Dana befir talíð út i gulli og silfri 2 eða
300 pús. kr. og lánað petta póslstjórninni eða landsjóði, getur
nokkur álitið að hann eigi ekki að fá petta borgað aptur?
Mikil eru vanskilin á íslandi. en ekki held ég að pað sé einn
skinberundi maður á pessu landi, sem er svo óráðvandur eða
skammsýnn, að honuin komi slikt til hugar, eða hanu ímyndi
sér. að slikt mál gœti unnist fyrir nokkrum dómstóli,
Hr. E. M. „Maður, köllum hann Jón, kemur með 1000 kr.
í landsjóðs seðlum til póstmeistara, að fá pessu ávlsað tíl
Hafnar. Póstmeistari gefur út ávisanina. og tekur fyrir
hana 1000 kr. í landsjóðs seðlum. Jón sendir hana til
Hafmir, og póstsjóður Dana borgar hana út í ríkismynt.
og nú er Jón óafvitandi kominn í 1000 kr. skuld við
pann sjóð; pví seðlar Jóns gilda ekkert i Danmörku
t*etta er misskilningur. |>að er póstmeistarinn en ekki
Jón sem er í skuld við rikissjóðinn. Eins og ef ég skuldaði
Jóni 100 kr. og gæfi honura ávísan til að taka pær hjá Páli,
pá á Páll ekki 100 kr. hjá Jóni pó hann borgi honum pær,
heldur á Páll pær hjá mér, sem bað hann að borga petta fyr-
ir mig.
Hr. E. M. „Ráðgjörum að einhver Jón leigi hest 100
kr. virði tólfsinnum af ómyndugum dreng og setji, eptir
skipun fjárhaldsmanns, hrossið í veð fyrir 100 kr. I pen-
ingum. Drengurinn á pá eptir pessu að færa sér til inu-
tektar 12 hesta. pó ekki sé netna einn 1 hesthúsinn og
ti.l útgjalda 1200 kr o: fjárhaldsmaður svíkur pannig fé
út úr munaðarleysingjanum fyrir e k k i n e i 11".
Hér er hlaupið yfir aðalatriðið. Hvernig eignaðist Jón
hestinn 12 sinnum? þurfti hann ekki að leggja út verð eða
veð í hvert skipti? og hefir pá drengurinn ekki eptir í sínuin
vörzlum verð eða veð fyrir hestinn tólfsinnuin? Annadhvort
hlýtur Jón að hafa stolið hestinum 11 sinnum, eða hanu hetir
orðið að borga hann í hvert skipti; að öðrum kosti ó petta
dærni ekki við bankann, pví Jón geturekki fengiðtvoöO kr.
seðla í banknnum 12 siunum, netna hann í hvort skipti skilji
eptir fullt verð eða veð.
Hr. E. M. .. Undir eins og seðlunum verður ekki komiðí
peningn iHöfn, sem óinögulegt er, ef peiin verður eigi á-
vísað, eru peir e i n k i s v i r ð i“.
þetta eru öfgar. þeir seðlar sem Slimon tekur gilda
með fullu verði í vesturfarakaup eru vesturförum jafngóðir
gulli. Allir peir seðlar er landsmenn láta I opinber gjöld, og
>að er ekkisvo lítið pegar tollar aukast, eru peim jafngóðir sem
gull. Allir peir seðlar sem ganga kaupum og sölum milli,
landsmanna, eru peim jafngóðir og gull {>að er ekki fimm-
tugasti hver af landsmönnum, sem parf að senda peninga til
Danmerkur og pó pessir pyrftu að senda seðla pangað, pá eru
peir ekki ,.einkisvirði“, pví ætið er hægt að fá verð fyrir pá
með 3—5 pros. afslætti, eða frádregnum peim kostnaði, að
senda pá til Reykjavíkur til að fá póstávísan fyrin
Hr. E. M. „Hér hefi ég pá sannað, að allt er landsjóði er
talið til skuldar við ríkissjóðDana fyrirávisafta landsjóðs*
seðla eru tóin svik, sem hiinn verður að bæta landsjóði að
fií!lu“ — — — „enda getur Dönum aldrei dottið í hug,
að ganga eptir einni krónu, sem óborguð er, og skila eí»
laust aptur öllu pví, sem pegar er óborgað 1 pessari svika*
skuld“.
Hvort sein frumvarpið til bankalaganna kom frá stjórn-
inni eða pjóðinni stendur á sama, piugið hefir samið ogsam-
pykkt bankalögin og mun kannast við afkvæmi sitt, hvorki
ping né limdsmenn mnnu pakka br. E. M. fyrir pað, ef hann
vill gjöra pingið að óvita eða ginningarfífli stjórnarinnar í
pessu méli. Stjórnin hefir ekki annað gjört en senda ping-
inu uppástungu, sem pingið féllst á, síðan hefir hún fylgt
lögunum og ennfremur gjört ráðstöfun til pess, að rikissjóður
Dana lánaði landsjóði í viðlögum til innlausnar póstávísunum
peim, er póstsfjórnin l Rvik sendir. Fyrir margar póslávis-
anir hafa landsmenn greitt gull og silfur til póstmeistarans í
Rvik; ekki ættu p;er póstávisinir pó að vera „sviknar“.
Ef rikissjóður ætti að „borgu til baka,“ hvernig ætti pá að
aðgreina ávísanirsem borgaðar hafa verið á pósthúsinu í Rvík
með seðlum. og pær sem eru borgaðar með silfri og gnlli,
Ríkissjóður Dana Lefir greitttéenekki tekið við pvi, sem lnnds*
sjóðsskuldinni nemur, getur pað verið rétt hugsun,!ið hanneigi að
skila aptur, pvl, sem hann hefir svarað út en aldrei tek ið við*
Ef svo er að rikissjóður Dana á 300 pús. kr. hjá land-
sjóði, pá annaðhvort liggur i Rvik meiri hluti pessa fjár, og
er pá hættan engin, eða meiri hluti pess er að ferðast milli
landsmnnna, peim til hags, ef vel or með farið.
Hr. E. M. ,.En hvað er puð við ósköpin. sem hér liggja
undir steini. landsbankinn er látin kaupa fyrir eigia pen-
inga sfna eigin eign af óviðkomandi manni, sem
hetir haua að láni“.
Hér keinur enn pá fram misskilnigur. Lindsbankinn á
ekki seðilinn eptir nð hann hefir afhent hann gegn veði eðu
verði. par til hann hefir innleyst seðilinn aptur gegn poning-
um eða ávisan. — Ég held ég pakkaði ekki fyrir pað ef lands-
höfðingi eða bunkastjóri færu að vaða ofan í vasa minn eptir
nokkrum 50 kr. seðlum, sem eign sinui eðabinkans.
En enn þá óskiljanlegri er sá misskilningur. að herra
E. M. skuli nú álíta pað „eyðilegging lands og lýðs“ aðland,-
bankinn inuleysi seðlana, pvi það er beinlinis pað, sem hann
heíir undanfarin ár verið að berjast fyrir, og hefir álitið bank-
ann óhæíilegan vegna pess, að innlausnur- s. ylda ekki hvildi
á seðlunum.
í raun og veru hafa seðlarnir altuf verið, með takmörkun, inn-
leysanlegir,sem hr. E. M. helir ekki tekiðeptir,einmitt fyrir paðað
peir hifa gengið fullu verði fyrir póstávísanir til ú.landa.
Væri nú svo, að seðlavnir væru gjaldgengir í D.inmörku
og skylda hvíldi á landsbankunum að innleysa pá, eins og hr.
E. M. betir burist fyrir, págæti paðkomið fyrir, að einn eðafleiri
bankar erlendis sendu 2—300. '00 kr. á einu ári til innlansn-
ar í landsbankann, sem hanu eptir inulausnarskyldunni, pá
pegar, pyrfti að senda í gulli og silfri. Hættan er pví engu
ininni fyrir landið af seðlum þeim, se.n væru að ferðast ut-
anlands, heldur en af póstávisunum, sem rikissjódurinn borga;»
|> 3 má aukheldur fullyrða, að af jnfnstórri skuld sé hættnn