Kirkjublaðið - 01.06.1893, Blaðsíða 5
101
þegar lesið er upp aí blöðum. Upplesturinn er verk
tungunnar, en eigi hjartans. Upplesnu orðin koma frá
pappírnum en eigi beina leið frá hjarta prestsins. Þau
eiga þess vegna erfltt með að flnna beina leið að hjört-
um tilheyrandanna. Upplesturinn hefir ávallt eitthvað
svæfandi við sig. Hann svæflr prestinn, af þvi að hjart-
að getur eigi tekið nægan þátt í honum. Hann svæfir
tilheyrendurna, af því að allur slíkur framburður er í
eðli sínu mjög áhrifalítill. Lesandinn getur um ekkert
annað hugsað en blöðin sín, meðan hann les upp ræðuna.
Hann getur alls eigi neytt hinna margbreyttu likamlegu
og andlegu hjálparmeðala, sem veita munnlegum ræðum
fegurð, krapt og áhrif. Hann stendur hálfboginn yflr
blöðunum sínum, svo staða (posture) likamans og lima-
burður (gesture) er allt annað en fagur á að líta. Hann
heflr augun föst við blöðin sín, svo hann getur eigi styrkt
orð tungu sinnar með máli augnanna. Og allir orðflytj-
endur ættu þó að vita, hve mjög mál augnanna og tillit
ræðumannsins eykur og styrkir áhrif ræðunnar. Hugsun
lesandans er öll bundin við blöðin, svo hann getur eigi
hagnýtt sjer breytingar og hljómblæ raddarinnar, eptir
því sem efnið heimtar. Blöðin eru múr milli lesandans
og tilheyrendanna, svo hinn segulmagnaði ræðukraptur
(magnetism) hans getur eigi haft áhrif á þá. Lesandinn
líkist því opt meir dauðri lestrarvjel en lifandi manni, er
talar af »gnægð hjartans«. Honum er sjálfum mjög hætt
við að sofna og svæfa svo tilheyrendur sína.
Sjera V. B. kemur fram með gamla viðbáru, sem
andmælendur mínir hafa sífellt borið fram frá því fyrsta,
að mál þetta var hafið. Og viðbáran er þessi: Auðvit-
að er munnleg ræða áhrifameiri en upplestur, en íslenzk-
ir prestar eru eigi færir um að prjedika blaðalaust. Þessa
viðbáru hefi jeg marghrakið. Islenzkir prestar eru jafn-
færir til að prjedika blaðalaust eins og prestar annara
þjóða. Þingmennirnir á Islandi flytja ræður sínar blaða-
laust i þinginu, þótt flestum þeirra hafl ekkert verið kennt
i ræðugjörð eða ræðuhaldi. Ættu þá ekki prestarnir að
geta flutt ræður sínar blaðalaust í kirkjunni? Þeim heflr
verið kenndur framburður á prestaskólanum, og þeir hafa