Kirkjublaðið - 02.03.1896, Blaðsíða 4
62
hlægi menn þá líka að öfgum og ofsa sumra spekinganna,
t. d. Schopenhauers, sem endar sinn harmagrát yflr til-
verunni með því heilræði, að allt mannkynið fari út og
h . . . . sig! eða Nietzsches, sem kallar kristindóminn
skríltrú fyrir varmenni og þræla! Hvernig má þvilikt
ske? spyr alþýðumaðurinn, að spekingar og framúrskar-
andi náms- og skarpleiksmenn, sem þessir ný-nefndu, eða
þeir Feuerbach, Strauss, Renan o. m. fl. skuli líka villast
út í öfgar og ófærur? Svarið er, að allir menn eru börn
síns tíma, það er tíðarandinn, sem hossar oss öllum, sem
kjöltubörnum, og gabbar oss alla með öfgum sínum og
æfíntýrum. Og svo er hitt: A hinum efstu stigum visinda
og hugsjóna er ógurlega vandratað og villuhætt. Mun
og ekki vera eitthvað til í orði Salómons: Otti Drottins
er upphaf vizkunnar? Víst er það, að þar uppi á hinum
svimháu tindum hugsjónauua virðast þeir einir hafa náð
verulegri fótfestu til að geta gefið öðrum tákn og leið-
sögn, sem vjer köllum spámenn, guðsmenn og menn með
andagipt eldlegrar sálar. Hingað til a. m. k. hafa þessir
menn verið hinir einu og varanlegu »ódauðlegu« í striði
vors kyns í frá þess vöggu. Þessum sannleika er lífs-
spursmál ekki að gleyma, ef vjer eigum ekki að hræðast
eða hiaupa eptir hverjum kenningarþyt. Þegar því ein-
hyer leikmaðurinn les eða heyrir, að einhver af hinum
nýju stórspekíngum hafl nýlega leiðrjett einhvern af hin-
um gömlu spámönnum og lagt á knje sjer, þá skal
hann vita, að slíkt hefir opt áður heyrzt, en sá gamli
staðið jafn-rjettur eptir. Vorra tíma kvarði mælir ekki
betur himininn en kvarði hinna gömlu, enda standa
þeirra eldlegu hugsjónir óhaggaðar, þótt hvorki standizt
þær bókstaflega eða vísindalega^ritskýring.
Hjálpræðisherinn.
Hvað er um hann, .spyrja inenn, hveruig eru þessar
sarnkomur þeirra, kemur nokkuð gott útat þessum Játum,
á herinn yflr höfuð að tala nokkuð erindi til þessa
lands?