Sunnanfari - 01.07.1902, Blaðsíða 6

54
Hann lagði f>að til við landfræðisfélagið í
Washington, að f>að gerði mann suður í Vestur-
heimseyjar til vísindalegra rannsókna eftir eld-
ganginn f>ar, Félagið sendi hann og tvo há-
skólakennara þarlenda í jarðfræði. Þeir komu
til St. Pierre 12 dögum eftir eldgosið, á arner-
ísku herskipi.
Eg tók undir eins eftir, segir B., er eg kom
á land og fór að skoða borgarrústirnar, að allir
hlutir f>ar úr stáli eða járni var undið og snúið
í hring í allar áttir. Og er eg bar f>ar að seg-
ultól, fann eg þegar, að það var alt segulmagn-
að. Það liggur og mjög nærri, er vér hugsutn
til segulmagns jarðarinnar, að ímynda sér, að
rafmagn láti mikið á sér bera í eldgosum. Eg
er og dálítið hreykinn af því, að hafa orðið
manna fyrstur til að bettda á samband þar i
milli og sanna það.
Eg held, að það muni beina rannsókmtm um
eldsumbrot i nýja stefnu, og koma oss nokkuð
áleiðis að því mikilsverða endimarki, að geta sagt
fyrir ókomin eldgos og forðað þar með fjörvi
manna og fé. Vér höfum að vísu eigi nógu
næm seguhói til þess enn; en vér hljótum að
komast upp á að gera þau með tímanum. — —
Aðkomunni í St. Pierre lýsir Borchgrevink sem
hér segir:
Vér vorum við því búnir, að þar væri hroða-
legt um að litast. F.n ekki höfðum vér getað
ímyndað oss það eins hryllilegt eins og raun
gaf vitni.
Langar leiðir á sjó lagði í móti oss voða-
megna nálykt af 30,000 líkum, er lágu ójörðuð
innan um borgarrústirnar. Það var þá ekki bú-
ið að jarða eða brenna nema 6000 líkin.
Þegar á land kom, leið yfir prófessor Hill (ann-
an háskólakennarann, sem var með B.). Hann
þoldi ekki að sjá líkin, sem úðu öll í maðki, né
ódauninn af þeim. Eg fekk ákafa uppsölu hvað
ofan í annað — mér verður flökurt enn, er
eg hugsa til þess. Þegar lengra kom upp í bæ-
inn, nær eldfjallinu, var heldur viðþolandi; likin
þar voru stiknuð. Hörmulegasta sjónin vorulík-
in í útjöðrum borgarinnar. Þar höfðu fjörbrotin
orðið mest og sárust. Oumræðilegar kvalir lýstu
sér i hverjum andlitsdrætti.
I miðjum bænum hafði voðinn dunið yfir svo
sviplega, að fólk vissi varla af fyr en það var
annars heims. Mörg heimkynni, er vér komum
í, báru þess vott, að þar höfðu átt heirna há-
mentað fólk, karlar og konur.
Engin hræða komst með lífi á brott úr sjálfri
borginni. Þetta var uppstigningardag og þvi
mikið um dýrðir í borginni, hákaþólskri, og mikið
aðstreymi þaðan utan af landsbygðinni. í dóm-
kirkjunni lágu lík í haugum og hrönnum.
Hinir einu, sem undan komust með lifi, voru
10 af 43 manna skipshöfn á gufuskipi, sem lá
ásamt fleiri skipum á höfninni ferðbúið. — Það
hét Rodima. Það komst út á rúmsjó alt logandi
og þar bjargaði franskt herskip þessum 10 og
fór með þá til Fort de France.
Þar hitti eg einn þeirra á spítala. Hann var
svo dulur og varasamur í þvi, sem lvinn sagði,
að eg hugsaði með mér:
Hann hlýtur að vera Norðmaður.
Og svo var.
Hann hét Berentsen og var trésmiður, frá
Grimstad, minnir mig.
Borchgrevink hafði með sér ýms.ir Ijósmyndir
af rústunum í St. Pierre. Þær voru hroðalegar.
Þar lá á einum stað myndastytta flöt á jörðu,
langar leiðir þaðan, er hún hafði staðið. Hún
hafði verið 14 feta há og mörg þúsund vættir
að þyngd. En fokið hafði hún þó 50 fet.
Berentsen var staddur á þiljum uppi, er eld-
gosið kom, og horfði á það frá upphafi. Það
kom ekki upp úr hinum gamla gig i fjallinu.
Hlið fjallsins laukst npp, sú er vissi að borginni
St. Pierre, er stóð 6—7 mílur enskar frá fjalls-
rótunum. Fyrst rauk gufuský út úr fjallshlíð-
inni og þá annað á eftir kolsvart, með eldglær-
ingum innan um og leiftursíum. Þá ruddist út
hraunflóð og aska og kveikti í öllu, er fyrir
varð. Berentsen hljóp óttasleginn fram í stafn
á skipinu. Þar datt hann, og aðrir í þvögu ofan
á hann. Það bjargaði honum, að hann lenti und-
ir þeirri hrúgu. Hendur og fætur stóðu út und-
an og stórskemdust af bruna. Þilfarið huldist
þykkri ösku svo heitri, að hún kveikti í skipinu.
Dálitil telpa, sem var á skipinu, átti lif sitt að
launa fóstru sinni, svertingjastúlku, sem fól hana
1