Sunnanfari - 01.10.1902, Blaðsíða 2
74
stofnaður árið eftir (1886). Hefir I. E. haldið
því fram alla tíð, að þetta bankafyrirkomulag
væri óeðlilegt; bankinn ætti að hafa innleysan-
lega seðla og vera einstakra manna eign, en ekki
í höndum landsstjórnarinnar. Er því eðlilegt, að
hann hafi tekið allmikinn þátt í umræðum um
hlutafélagsbankamálið siðustu árin.
I. E. var þingmaður fyrir Vestmanneyjar 1891
og bar þá upp frumvarp um stofnun innlends
brunabótasjóðs, sem öll kauptún og kaupstaðir
landsins væru skyld að vátryggja í hús sín. Mál
þetta féll þá að vísu, en hefir síðan verið á dag-
skrá þingsins, unz það var samþykt í frumvarps-
formi af síðasta þitigi, lítið breytt í aðalatriðum
frá frv. I. E., utan að ekki var hægt að hafa
Reykjavík með, því stjórninni hafði áður tekist
að koma henni undan og í brunabótafélag hinna
dönsku kaupstaða.
Starf I. E. í Good-templar-reglunni mun verða
ekki hvað sízt til að halda nafni hans á lofti.
Hann gekk í regluna tæpu ári eftir að hún flutt-
ist hingað til Reykjavíkur. Fjórum mánuðum síðar
var stórstúkan stofnuð (1886). Varð I. E. þá rit-
ari hennar og var það 6 ár. En 1897 var hann
kosinn formaður reglunnar hér á landi (stórtempl-
ar) og endurkosinn 1899 og 1901. Meðan hann
var ritari, hafði hann afarmikið að vinna, að koma
skipulagi á alla starfsemi hennar, bæði inn á við
og út á við. Þurfti margar snurður að greiða,
og tókst honurn það oftast, enda er hann allra
manna samvinnuliprastur.
Þá er hann tók við formenskunni, fyrir 3
árum, voru 1400 manna í reglunni, Tveim ár-
um síðar voru félagar orðnir 3000, og síðustu
3 ár hefir þeim farið hægt og hægt fjölgandi og
munu nú vera um 3500. Hann hefir oft tekist
á hendur örðugar ferðir á vetrum fótgangandi
til þess að heimsækja stúkur, er staðið hafa á
veikum fæti og náðst hefir til.
Skáldmæltur er I. E. og hefir fengist mest
við að semja sjónleiki. Hann samdi jafnvel á
skólaárum sínum tvo sjónleiki: Nýársnóttina
1870, og Hellismenn 1871—72. Nýársnóttin
var gefin út á Akureyri 1872 og leikin hér í
Reykjavík sama ár og Hellismenn árið eftir.
Nýársnóttinni var tekið tveim höndum. Þá var
»rómantíkin« hér í mestum blóma, svo að hér
þektist naumast önnur skáldskaparstefna. Þess
bera rit þessi mjög merki. En um sama leyti
er I. E. kemur til háskólans, tekur »realistiska«
stefnan að ryðja sér braut í Danmörku, og leið
ekki á löngu áður eu hann yrði snortinn af henni.
Þá endursemur hann Hellismennina, með tölu-
vert öðrum blæ. Þannig vaxnir voru þeir leikn-
ir hér 1894, og gefnir út skömmu síðar. Um
1880—81 semur I. E. leikritið Systkinin í
Fremstadal. Það hefir ekki verið gefið út, en
var leikið hér 1894. Þar virðist höfundurinn
hnllast enn töluvert að rómantíkinni. En horf-
inn er hann frá þeirri stefnu í tveim sjónleikum,
er hann hefir samið síðustu árin. Annar þeirra
er »Sverð og bagall«, efni úr Sturlungu, gefið út
á íslenzku, dönsku og þýzku. Hitt nefnist »Skip-
ið sekkur«, prentað í sumar á Bessastöðum.
Hefir Sverð og bagall fengið mikið lof í blöðum
og tímaritum þjóðverja, og Georg Brandes fer
um það hlýjum orðum í ritsafni sinu. »Skipið
sekkur« er frá vorum tímum. Það verður ef
til vill leikið hér innan skamms. Enn mun I.
E. hafa að minsta kosti einu sjónleik í smíðum,
sem sjá má af sýnishorni því, er nýlega var
prentað hér í »Sý.«
Ekki er rétt að kalla I. E. höfund íslenzks
sjónleika-skáldskapar, með þvi ýmsir aðrir hafa við
þá list fengist hér áður. Hitt er víst, að rit hans
hafa verulegra sjónleiksgildi, —eru einu leikrit á ís-
lenzku, sem eru með hagfeldu leiksviðs-sniði.
I. E. er maður fríður sýnum, ljósjarpur á hár,
en farinn að hærast, varla meðalmaður á hæð,
vel á sig kominn, grannvaxinn, hvatlegur og
frár á fæti, sundmaður allgóður og taflmaður í
betra lagi, er hér gerist.
Hann er kvæntur Mörthu Pétursdóttur söng-
kennara og organista Guðjohnsen, og eiga þau
8 börn mannvænleg, sum frumvaxta og sum í
æsku.
H.