Sunnanfari - 01.10.1902, Síða 3

75
Sögur af síra Þórði i Roykjadal.
Þóröur prestur Jónsson í Reykjadal var maöur
hjárænn, lakur kennimaSur og lítill vitsmunamaður,
en námsmaður þó í betra lagi, hispurslaus og berorð-
ur, og eigi ófyndinn stundum. Eru enn uppi um
hann ýms munnmæli, er það sýna. Efri árin mun
hafa slegið út í fyrir honum stundum. Reykjadal-
ur, í Hrunamannahreppi, var brauð fyrir sig fram
á öndverða öldina, sem leið, en var þá (1819) lagt
til Hruna. Síra Þórður var þar prestur 1728—
1759. Hann andaðist 1776, nær áttræður. — Brynjólf-
ur Jónsson frá Minna-Núpi hefir safnað sögum unt
hann. Hér bivtist ttokkuð af þeim.
Það er einna fyrst sagt frá síra Þórði í Reykja-
dal, að hann fór að biðja sér stúlku. Það hefir
liklega verið í byrjun prestskapar hans. Sú, senr
hann ætlaði að fá, var Sigríður Magnúsdóttir,
lögmanns á Leirá Gíslasonar. Hennar fekk síðan
Olafur Stefánsson, er stiftamtmaður varð síðar
og rnargt hið rnesta stórmenni hér á landi er
frá kornið.
Þórður prestur reið bónorðsför þessa í öllunr
messuskrúða. En hún gekst ekki fvrir því, og
neitaði honum. Þá sagði hann: »Svei yður,
skömmin yðar! Þér neitið sónra yðar! Eg vil
þá ekki sjá yður heldur. Þér hafið lið á nef-
inu«.
í einni ræðu sinni í Reykjadalskirkju lagði sr.
Þ. út af því, hvað það væri, að »höndla hnossið«,
og tók til orða á þessa leið: »Hnossið skyldi
vera græna derhettan hans Sturlaugs á Kotlaug
um. Það skyldi setja hana hérna upp á Lúsíu-
hól (svo 'heitir hóll í túninu i Reykjadal). Og
svo skyldu þeir báðir hlaupa, hann Fjósa-Arni
og hann Guðmundur á Kópsvatni. Hvor ætli
yrði fljótari að ná henni? F.g held hann Guð-
mundur yrði fljótari; hann mundi höndla hnoss-
ið. Eg held það 1 Hvað svo sem ætli yrði úr
honum Árna karlinum hérna í Fjósaþúfunum?«
Síra Þ. sigldi einu sinni og var um vetur í
Kaupmannahöfn. Þá gekk hann einn dag upp
í konungshöll og inn í saumasal drotningar.
Hún var þá að sníða sér lcjól úr dýrindis-vefn-
aði. Þá sagði sr. Þ.:
»Ósköp er til þess að vita, að láta þetta utan
á syndugan kropp; en íátæk Reykjadalskirkja á
hvorki hökul né altarisklæði«. Lét drotning þá
gera hökul og altarisklæði úr sama dúknum, og
gaf Reykjadalskirkju. Meðan síra Þ. var inni
hjá henni, snýtti hann sér á gólfið. Hún spurði,
hvort hann ætti engan vasaklút. Hann kvaðst
ekki geta keypt sér vasaklút fyrir fátækt. Hún
gefur honum þá tvær tylftir vasaklúta úr silki.
Eftir þetta tók síra Þ. að venja kornur sínar
í konungshöllina. En Islendingum, sem voru í
Khöfn, þótti skömm að því, og öftruðu honum.
En haun lét ekki að orðum þeirra. Þá var það
einu sinni, að einhver landi hans nær í hann
við hallar-riðið og hélt honum aftur. Urðu svift-
ingar með þeim, og loks þreif hinn í hárið á
presti og dró hann frá riðinu. Þá kveinaði síra
Þ.: »Par — par — par — paidon, monsjör!«
Hinn slepti honurn þá; enda sneri sira Þ. aftur
og hætti við þess konar ferðir.
Skrúðinn, sem drotningin gaf Reykjadalskiikju.
var svo góður, að Finui biskupi þótti hann bet-
ur bæfa dómkirkjunni en smákirkju. Tók hann
því skrúðann handa Skálholtskirkju, en lét Reykja
dalsltirkju fá tvennan skrúða, viðhafnarlítinn, i
staðinn. Þetta líkaði síra Þ. svo illa, að upp frá
því nefndi hann Finn biskup varla annað en
»þjófinn i Skálholti«, þegar hann mintist á hann.
Prestskap síra Þ. lauk svo, að biskup tók af
honum embættið. Til þess bar það, að síra Þ.
skellihló einu sinni, er hann var að skíra barn,
og var það kært fyrir biskupi.
Biskup spurði sira Þ., hvort þetta væri satt á
hann.
»Já«, sagði síra Þ., »satt er það. En hvað vilt
þú vera að tala um það, Finnur? Eg hló
og gladdist i guði, heilsugjafara mínurn; en það
kant þú ekki!«
Biskup taldi þetta brjálun, tók af honum em-
bættið og hafði hann heim með sér í Skálholt.
Seinna sagði síra Þ. Ragnheiði, dóttur biskups,
frá þvi, að hverju hann hafðihlegið: »Mér datt
í hug hann Helgi á Móeiðarhvoli; og það var