Sunnanfari - 01.12.1912, Side 2

90
Magnús konferenzráð Stephensen
27. Dec. 1762 — 27. Dec. 1912.
Sú þjóð á ekki skilið að eiga nýla menn
og mikla, sem níðir þá fyrir nytsemdar-
verkin meðan þeir eru lífs, og ann þeim
kanske ekki sannmælis dauðum.
Einn af þeim mönnum hér á landi, sem
ekki á að gleymast, er Magnús konferenzráð.
Hann var mestur atkvæðamaður sinnar tíðar
hér á nær alla vegu, og gleymist að vísu
Magnús konleronzrnð Stepliensen 1808.
aldrei þeim, sem þekkja sögu landsins, en
meðal alþýðu hygg eg þó, að nú sé tekið
heldur yfir hann að fyrnast. Hann hej^rir og
til þeim timum, sem eru svo gjörólíkir vor-
um tímum, að til þeirra þarf mann nú ekki
að reka minni daglega. Hinn eldri tíminn
klykkir svo að segja -út með Magnúsi. f*að
var svo sem að byrja að roða á fjöll af
morgunbjarma hinnar nýrri tíðar, þegar
Magnús féll frá.
f ár eru 150 ár síðan Magnús fæddist, og
þykir Sunnanfara rélt að flytja nú mynd af
honum og minna á hann. Endurminningin
um mikla og nýta menn er og eptirkomendun-
altaf holl. Því miður er hér ekki rúm
fyrir langan lestur, en sú er bót í máli, að
þar sem á svo miklu er að taka sem hér,
þar tala verkin sjálf, ef að eins er á þau mint.
Magnús var fæddur á Leirá í Leirársveit
þriðja dag jóla (27. Dec.) 1762. Voru for-
eldrar hans Ólafur Stefánsson, er síðar varð
amtmaður og stiptamtmaður, og Sigríður
einkadóttir Magnúsar amtmanns Gíslasonar.
Ólafur var af góðu bergi brotinn, en átti eing-
an að, nema guð og sína eigin atgervi. En
með kvonfanginu hlotnaðist honum bæði
auðugasti og bezti kvenkostur, sem þá var á
Iandi hér, og þar með rakinn vegur til valda
og alls frama. Hafði Magnús amtmaður verið
einhver hezli og vitrasti veraldarhöfðingi hér
á landi á 18. öld.
Magnús konferenzráð fékk því alt það upp-
eldi og alla þá menning þegar í æsku, sem í þá
daga mátti bezt verða og prýða þótti mann,
sem lil höfðingja var ætlaður. Hefir hann
sjálfur í æfisögubroti sínu (Tímarit Bókmfél.
IX) lýst námsárum sínum og námsiðkunum
á alla vegu. Slúdent varð hann úr Skál-
holtsskóla 1779, en cand. juris við Hafnar-
háskóla 1788, og hafði hann á námsárum
sínum einnig lagt sig eptir allskonar fræðum
öðrum en laganáminu: heimspeki, fagurfræði,
náttúi ufræði, eðlisfræði, stjörnufræði, saung-
fræði, og nærri öllu, sem nöfnum tjáir að
nefna. Aldrei nokkurn tíma fyrri hafði nokk-
ur maður tekið við embætti hér á landi með
jafnvíðlækri almennri mentun sem hann, þeg-
ar hann gerðist lögmaður hér 1789, og þar
er víst eingum manni nærri að jafna, nema
Hannesi biskupi, sem einmitt hafði verið
kennari Magnúsar.
Lögmannsembæltið hafði Magnús á liendi
þangað til 1800, að alþingi var lagt niður og
stofnaður var landsyfirdómurinn. Þá varð
hann þar dómstjóri, og það var hann til
dauðadags, 17. Marts 1833, en jafnframt lög-
mannsembættinu hafði hann gegnt landfógeta-
störfum um tveggja ára tíma, 1793—1795.
Jústizráð varð hann 1800, etazráð 1808, kon-
ferenzráð 1816 og Dr. juris 1819.
Seinni hluti 18. aldar var fiæðsluöld hin
um