Austri - 20.08.1891, Blaðsíða 1

Austri - 20.08.1891, Blaðsíða 1
Konia úttil nýárs, 3 blöð á mánuui. Yerð : 1,50 aura, erelndis 2 króuur. Borgist fyrir lolc október, annars 2kr. Uppsögn, skrifleg, bund- in við áramót. Ógild nema komin sé til ritBtjórans fyrir 1. oktober. Auglýsingar 10 aura línan, eða 60 aura hver þml. dálks. I. árg. SEYÐISFIRÐI, 20. AGUST 1891. ísr. 2. Eptirfylgjandi áskorun sendu konur úr J>ingeyjarsýslu til al- j)ingis í sumar Möfbu þær áb- ur haldib fundi um málib og safnab fjölda af undirskriptutn. J>areb vér erum ab mestu leyti samdóma áskoruninni, tökum vér liana orbrét-ta í blab vort. Á al- jiingi hafa verib borin fram S fruinvörp í þessa átt frá Skúla sýslum. Thoroddsen og séra Ó- lafi Ólafssyni. 1. Kjörgeagi kvenna. Eptir því eiga ekkj- ur og ögiptar konur, sem eru sjálfstæbar, kjörgengi í hrepps- nefnd, sýslunefnd, bæjarstjórn, sóknar- og herabsnefndir meb sömu skilyrbuih og karlmenn. 2. Séreign og myndugleiki giptra kvenna. Frumvarpib fer því frarn, ab þab skuli vera sóreign giptrar konu, er hún á á giptingardegi eba liún síbar kann ab eignast vib erf eba gjöf, nema öbruvísi sé ákvebib í gipt- ingarskilmála. Giptar konur eiga ab verba hálfmyndugar og full- myndugar á sama aldri og karl- menn. Óheimil eru bónda hvers- konar umráb yfir séreígn kon- unnar nema hún samþykki. 3. Menntun kvenna. Frumvarp- ib vill veita konum abgang til kennslu og burtfararprófs á öll- um menntastofnunum laridsins, og jafnan rétt vib karlmenn til kennslustyrks, og abgang ab öll- um embættum ab afloknu prófi. Nái þessi frumvörp fram ab ganga, þá er tilgangi áskor- unarinnar ab mestu leyti náb. Kitstjórinn. ,Á er, sem ritum nöfn vor á þetta blíjb, leyfum oss.að ávarpa hib virbulega alþingi íslendinga nokkrum orðum. Í>egar litib er 4 stöðu kon- unnar eins og hún er, og eink- anlega eins og hún þyrfti að vera og allar kröfur heimta, og á rétt- indi konunnar eins og þau eru viburkennd í stöku atriðum, og þegar jafnframt er abgætt hve verkahringur hennar er takmark- aður samkvæmt landslögum og venju og hve hún er svipt fjár- rábum og opinberum afskiptum af almenningshag, þá hlasir vib alhnikil mótsögn í löggjóf og venju. Heimilib er undirstaba þjöb- félagsins. Hið langmesta og þýb- ingarsasnasta þjóbarstarf er ab leggja þennan undirstöbustein. j»ar er konunni heimilab fullkom- ib verkefni móts vib karlmann- inn. Heimiliestörf konunnar heimta engu minxii hæfileika, engu minni andlegan þroska og engu minna traust og virbing á köllun sinni en önnur störf er til þjóbþrifa heyra. |>etta vonum vér ab sé viburkennt af öllmm sanngjörn- um mönnum. Nú er þab kunn- ugt, ab konan fer ab mestu leyti á mis vib þá meuningu er styrkt er til af almannafé, ab opinber störf eru heuni fyrirmunub og ab umráb á fó liennar, bæbi í hjónabandinu og þjóbfélaginu eru lögfe eingöngu á hendur karl- mönnunum. Er auósætt hve af- armikill hnekkir þab er fyrir konuna ab fara á mis vib mest- allan opinberan styrk til menn- ingar, hve mjög þab veikirtraust hennar á sjálfri sér og virbingu fyrir stöbu sinni og köllun ab vera eptirbátur í menningarlegu tilliti, ab fara á mis vib öll hin veglegustu og arbsömustu störf, ab vera nálega til engra mála kvödd sem almenning vai’ba; og loks live sárt þab er og rang- látt að útiloka hana í mibju kafi frá því starfi sem hún hefir lagt sig í sölurnar fyrir, ab svipta hanaöllumumrábum áþví ástfóstri, er hún jöfnum höndum hefir bor- ib fyrir brjósti og því fó er hún hefir unnib fyrir jafnskjótt og þab lýtur undir opinher umráb. |>arf eigi lengi ab skyggnast til ab sjá ab abstaða konunnar til þess fullnægja því sem heimtað er og heimta mætti af völdum laga og siðvenju en abstaba karl- mannsins; og vér getum ekki séb ab þessi skortur á jafnrétti sé nokkrum manni hagræbi, held- ur þvert á inóti. f>ab,sem konan missir vib þab, missir þjóbfélag- ib allt. í öbi'u lagi virbist oss möt- sögn í því, ab konan, sem hefir jafnan erfbarétt vib karlirianninn og í rauninni jafnhelgan eignar- rétt, skuli ab fullu svipt umráb- um fjár síns, jafnskjótt og hún er gengin í hjónahand, eba þá er hún hefir lagt fé sitt fram til opinberra þarfa. Eblilegast virb- ist oss ab sameign hjóna sé ekki lögskipub, heldur samningsmál, eins og sameign annara manna, þá er hún á sér stab. Sameign- in getur verib eins gagnleg og hentug fyrir því. Væri þab þá abeins eitt samningsatribib, hvort hjónanna hefbi á liendi hin opinberu fjárráb fyrir sameign- ina og réttindi þau sem meb þeim fylgdu; og ættu þá lögin ab láta þab frjálst meb öllu hvort hjóna þab hefbi. í samkvæmni vib þetta og annab sem ab framan er sagt álítum vér þab óréttlátt og óheppilegt, ab konur liafi eigi jafnan rétt til umrába yfir al- mannafé, sem karlar. |>ab sé fjærri oss ab dyljast þess, ab staba sú, er konunni eölilega úthlutaet og kringum- stæbur þær, sem henni eru á- skapabar koma mjög i bága vib ab hún get-i gengt jöfnum hönd- um vib karlmenn, hinum opin- beru störfum, enda er þab ekki þab, er vér sækjumst eptir. En vér sjáum ei betur en að míkill munur sé á því og ab fyrirmuna henni slík störf til fulls. J>aö teljum vér eblilegan meðalveg ef konur, sem hafa bæbi hæfileika og kringumstæbur til ab gegna opinberum störfum — og þær eru til, þótt þær séu máske færri — fái þau störf, ef eigi eru hæf- ari menn í fyrirrúmi. |>ab get- ur varla verib hættan á, þótt konur hafi jafnan rétt til opin- berra starfa og karlar, ab yfir þennan mebalveg verbi farib. Fyrst og fremst eru þær kring- umstæbur, sem hamla kunna kon- unni frá að gegna Öpinberum störfum engum kunnari en henni sjálfri, og hún á allra mest á hættu sjálf í þeim efnum. í öbru lagi verbur engu meiri vandi ab varna óhæfilegum mönnum í op- inbera stöbu, þótt konur séu meb- al umsækjenda, heldur jafuvel þvert á möti; þá má einmitt vænta þess, ab þá verbi um íleiri ab velja. Samkvæmt skobunum þeim, erhér abframan er lýst, finnum vér ástæbu til ab skora á hib virbu- lega alþingi íslendinga ab taka jafnréttismál vort til rækilegr- ar íhugunar og þoka því sem mest áleibis samkvæmt framan- skrifubum bendingum og sam- kvæmt áskorun J>ingvallafund- arins 1888.“ Fréttir frá alþingi, til lokajúlím. þingmenn hafa ennfremur lagt þessi frumvörp fyrir alþingi auk þeira sem talin eru í 1. thl. „Austra“ og hér ab framan: Um breyting á stjórnarskránni. Um utanþjóbldrkjumenn. Um strandferbir og vegi. Um samþykktir um kynbætur liesta. Um vibauka vib lög um brúar- gjörb á 01fusá. Um hafnsögu í Reykjavík. Um heimild handa stjórninni til ab kaupa jörb lianda Trölla- tungu prestakalli. Um stofnun ullarverksmibju. Um ab gjöra Seybisfjörb ab kaupstab. Um búsetu fastakaupmanna. Um eybing svartbakseggja. Um löggilding Yogavíkur. Um skipting Prestsbakka presta- kalls. Um ab meta til dýrleika nokkr- ar jarbir í Vestur-Skapta- fellsýslu. Um stofnun háskóla á íslandi. Um brýrnar á Skjálfandafljóti og Laxá. | Um rábstafanir viðvíkjandi að- fluttum ósútuðum húbum. f>essar þingsályktanir hafa verib bornar upp: Um að setja reglur fyrir útbýt- ingu þess fjár, sem veitt er búnabarfélögum. Um að setja nefnd til ab íhuga og gjöra tillögur um ferbir landpóstanna ásamt fleiru er þar að lýtur.

x

Austri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Austri
https://timarit.is/publication/141

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.