Austri - 10.09.1891, Side 1
Konia út til nýárs, 3 blöð
á mánuði- Verð: 1,50 aura,
erclndis 2 krónur. Borgist
fyrir lok október annars 2kr.
Uppsögn, skrifleg, kuiid-
in við áramót. Ógild nema
komin sé til ritstjórans fyrir
1. oktober. Auglýsingar 10
aura línan, eða 60 aura liver
þml. dálks.
I. árg.
SEYÐISFIRÐI, 10. SEPT. 1891.
Nr. 4.
eUFUSKIPSFERÐIR
til Reykjavíkur írá Seyðisfirði sunnan fyrir land.
Gufuskipi’b Jaagen* fer frá Seybisfir&i (Wathnes bryggju) þribjudaginn þann 15. september klukkan 9 f. m.; kemur vib á
Yestdalseyri, Hánefstoðum, Brimnesi og Brekku í Mjóafir&i til þess ab taka farþegja og farangur, sendmgar o. fl. Frá Brekku fer þab
beina leib til Vestmannaeyja og svo til Reykjavíkur. Frá Reykjavík snýr „Vaagen“ aptur til Sey&isfjarbar og kemur viö á Fá-
skrúbsfirði eba Rey&arfirði, ef ekki verbur farib norftur fyrir land.
J>ann 2 4. September fer „Vaagen“ á sama tírna dags, frá sama stab, sömu leib frá Seyðisfirbi til Reykjavíkur og kemur
þá líka við á ofangreindum stöbum.
í annari hvorri ferbinni kemur „Vaagen“ vió á Vattarnesi í Reybarfirbi til þess aö taka þar farþegja.
í bábum ferbunum mun dvalib í Reykjavik nálægt sólarhring.
Seyðisfirði 1. september 1891.
0. Wathne.
Koiinið prófessor (JíslasOIl.
—o—
Með mestu ánægju shal eg verða
•við tilmælum ritstjóra pessa blaðs að
mæla nokkur orð eptir Konráð Gísla-
son látinn.
Konráð var fæddur 3. júlí 1808 á
Eönguruýri í Skagafirði og var *kirð-
ur í Löngamýrarskernmu. Faíir hins
var Gisli Konráðsson, alkunnur fróð-
leiksmaður og skáldmenni, (f. 18.júní
1787, d. 1877); faðir Gísla var Kon-
ráð kreppstjóri á Yöllum (f. 1722, d.
1799) í Skagafirði. Konráði á Völl-
um lýsir Jón Espólin svo í ættartölu-
bók sinni: „leirskáld; var smiður og
ruddi“. Faðir Konrftðs á Völlumvar
Gísli smiður í Flugumýrarhvammi
Konráðsson, en hvers son Konráð á
Rsykjum faðir han$ hafi verið greinir
menn á um. Jóu Espólin telur hann
Jónsson, en Gísli faðir Konráðs pró-
fessors telur hann Gislason, Konráðs-
sonar prests á þingeyrum (1643, á
lifi 1985) þórðarsonar. Móðir Kon-
ráðs prófessors, en kona Gisla, var
Evfemia Benediktsdóttir, Olafssonar i
Rauðhúsum, Jónssonar, Helgasonar
Einarssonar. Evfemía var laungetin
og var móðir hennar Sigriður dóttir
séra Jóns í Grímstungum (d. 1799)
Jónssonar skálds, Sighvatssonar, Grett-
issonar, Egilssonar úr Sléttuhlíð. Um
nppvaxtarár Konráðs prófessors get
«g fátt sagt, enda munu þau hafa lið-
lð að flestu eins og gerðist I pá daga
hju hændafólki. Foreldrar hanshöfðu
lnikla fjölskyldu og efnahagur peirra
'ai tæpur) py. ^ans var hneigð-
uri >rir hækur en húskap, endaminn-
ist tspólín Gísla svo í ættartölubók
.sinni. „Gísli 4 Löngumýri, skáld,
og skriiari og Vei gre;n(jur, en fátsek-
ur“. Svo sagði 0g professor gonráð
mér einhvern tíma, er tilrætt varð um
íi ður lians, að opt hefði faðir sinn
verið svo vikum skipti hja Pispólín
bð ritstörf einkum á vetrum og hefði
Espólín beinlínis sent eptir honum
stundum. Um pær mundir, sem Kon-
ráð var að alast upp og löngu par
eptir var séra Jón Konráðason prest-
ur á Mælifelli (var par 1810—1860)
og prófastur í Hegranespingi og var
merkur maður að lærdómí. Gisli fað-
ir Konráðs og hann voru prímenning-
ar og var séra Jón pá gildastur mað-
ur í peirri ætt og var auðugur, pví
Konráð í Kollgröf faðir hans var fé-
glöggur mjög. Hjá séra Jónibyrjaði
Konrið að læra undir skóla og var
hjá honum kafla úr vatri fyrir 1836.
Finn eg nú hjá mér, pegar eg er að
leita að drögum í línur pessar, að eg
hefi ritað upp eptir Konráði sjálfum
á Jónsmessudag 1885 svo látandi frá-
sögn um veru hans á Mælífelli: „séra
Jón lcenndi honum ekki annað en
reikning og sagði hann mundi gsta
orðíð vargur í honum, en ef&ðist um
að hann mundi geta annað lært.
Prestdóttirin hafi átt aí kenna sér
dönsku og hefði hún haft til pess
Basthólms höfuðlærdóma, en sér
hafi pótt bókin leiðinleg og sagðist
pá hafa fengið hálfgerða skömm á
dönskunni. Prestsdóttirin sat pegar
hún var að kenna honum framaná
rúmi, en hann lá upp i rúminu fyrir
aptan hana. Séra Jón hafi ekkert
kennt sér í latinu, en hann hafi snúið
fyrir sig Bröðers grammatik á islenzku
og skrifað hana sjálfur og látið sig
hafa heim. Segist hann hafa lesið
hana heima og haít hana með sér,
pegar hann fór að standa yfir fé, og
las hann hana í stöðunni, og kvað
sér væri paðan kominn meginstyrkur
sá, sem hann hefðí haft fremur öðr-
um í skóla í latneskri grammatík.
Hann kvað sér hafa pótt gaman að
grammatíkinni. Hann segir móðir
sín (Evfimía Benediktsdóttir) hafi
kennt sér að skrifa og hún h&fi
líka kennt sér pað i mannkynssögu,
sem hann hefði kunnað pegar hann
kom í slcóla, og hefði hún gjört pað
eptir Galletti. Aðalorsökin til pess
að hann hafi farið til Mælifells var sú,
að hann hefði lært kverið sitt á prem
vikum pegar hann var átta ára, en
pað hafi gengið stirt með að fá sig
til að ryfja pað upp aptur, og pví
hafi hann verið látinn fara pangað,
en pað hafi reyndar eingan árangur
haft, pví móðir sín haíi haft heat lag
á pví. að kenna $ér! Hann kveðst
hafa kunnað mikið til Píiííow’s orða-
bók grísku og Adagia Erasmi Rott-
erodami, pegar hann var í skóla.
Passow fékk hann (1831) sem præ-
mium industriæ og var slíkt pá
veitt í fyrsta skipti í Bessastaðaskóla;
hélt Steingrímur biskup pá ræðu um
framfarir Konráðs“. Dóttir séra Jóns
sú »r hér er nefnd og kenndi Kon-
ráði dönskuna, ætla eg hafi verið þor-
hjörg, er síðar varð kona séra Bene-
dikts Vigfússonar á Hólum og pótti
hafa verið röggsemdarkona. Yíst er
pað og, að hún muni hafa pekkt Kon-
ráð vel pegar í æsku, pví cand. mag.
Guðmundur þorláksson segir mér, að
hún hafi beðið sig pegar hann sigldi
til háskólans 1874, að hera „Konráði
litla“ kveðju sina. þá var Konráð
fyrir löngu orðinn nafntogaður fræði-
maður og meir en hálfsjötugur að aldri.
þó að Konráð hefði fengið nokkra til-
sögn á Mælifelli, var pað pó eiginlega
ekki ætlunin að hann færi í skóla,
heldur réðst hann nú með föður sín-
um til sjóróðra suður á land 1826 og
réru peir háðir hjá Bjarna á Straumi
um vertíðina og sagðist Konráð muna
eptir pví, að faðir simi hefði verið
vanur pví að rísa óðara úr rekkju en
birta tók og settist pá út við glugga
og fór að rita upp rímur eða sögur
og var stundum búinn að vera par
lengi pegar formaður kallaði. Um
vorið áður Konráð færi norður, sagði
hann mér, að hann hefði verið nokkra
daga í vinnu hjá Dr. Hallgrímí Sche-
ving og verið að pæla upp kálgarð
fyrir hann og gjöra aðrar voryrkjur.
Stóð pá svo á að kona Schevings
þurfti að fá skrifað bréf suður i Hafn-
arfjörð ; og af pví hún vissi að Gísli
Konráðsson var annálaður skrifari pá
beiddi liún Konráð son hans að rita
hréfið og gerði hann pað. i Sýndihún
Scheving svo bréfið pegar búið var
og pótti honum pað vera stýlað furðu-
vel og óvenjulega góð islenzka á pví.
Tók Schewing hann pá tali og komst
pá að pví að hann kunni æðimikið í
dönsku, latínu og mannkynssögu og
réðist nú svo að Konráð fór í Bessa-
staðaskóla og útskrifaðist hann paðan
1831. I skóla sagðist hann hafaver-
ið kallaður Sóti, af pví hann var
dökkhærður. Hann varð skjótt orð-
lagður í skóla fyrír gáfur sínar og
einkum pekkingu í málfræði; liafa
gengið ýmsar sögur um hann frá peim
árum, svo sem pegar hann ritaði
klausuna : multum valet ingenium etc.
Með sérlegri ánægju heyrði eg hann
minnast eins frá skólaárum sinum, en
pað var á veru sína hjá Magnúsi kon-
ferenzráði í Viðey; var hannhjáhon-
um kafla úr suinri og dáðist hann að
pví, hve alúðlegur Stephensen hefði
verið sér. Sérílagi gat maður skilið
á honum að honum pótti vænt um
pað, er Stephensen eitt sinn, pegar
peir voru á gangi úti á eynni, var að
tala um gáfnalag Konráðs og sagði
að hann mundi líklega hafa líkar gáf-
ur og hann hefði haft á hans aldri.
Sagðist hann hafa svarað pví: „Kcn
me comparo nominihus tantis“ (ekki
liki eg mér við önnur eins nöfn) og
kvað hann konferenzráðinu liafa líkað
vel svarið, enda gaf hann honum að
skilnaði 20 dali, og var pað opt að
Stephensen reyndizt vel efnilegum
mönnum ungum, er lionum leizt á.
Konráð fór til Kaupmannahafn-
ar sama sumar sem hann útskrifaðist
(1831) og tók inngöngupróf við há-
skólann um haustið með fyrstu eink-
unn, par af fékk hann ágætlega í lat-
ínu, latínskum stíl, grísku og hebresku.
Hann lagði upphaflega fyrir sig lög-
vísi, en hætti við liana og kvaðst pó
hafa haft gaman af henni. Fór hann pá
að leggja stand á islenzku og íslenzkt
fornmál og varð 1839 stipendiarius
Arna-magnæanus. Hann hafði mu
hríð opinberan styrk til pess ásamt