Austri - 30.09.1891, Qupperneq 1

Koma út til nýárs, 3 blórt
á mánurti. Verð : 1 kr. 50 aura,
evléndis 2 krónur. Borgis*
fyrir lolc október, armars 2kr.
Uppsögn, skrifleg, bund-
in við áraniót. Óg'ld nema
komin sé til ritstjórans fyrir
1. oktober. A.uglýsingar 10
aura iínan, eóa 60 aura hver
|)ml. dálks.
I. árg.
SEYÐISFIRÐI, 30. SEPT. 1891.
I
Nr. (>.
Strandferðamálið
á alþingi 181)1.
Eins og lainnugt er, liefir verið
megn óánægja meðal nlmerinings hér
:'t landi yfir gutuskipaferðunum um-
liverfis landið. Flestum sem nokkuð
hafa hugsað um j>að mál, mun hafa
sýnst það eitt ráðlegt til að koma
gufuskipaferðunum hér við land í hetra
horf, að þingið og pjóðin reyndi á ein-
hvern hátt að losa dig við einokun og
ókjör gufuskipafélagsins daiiska. Flestir
pingmenn sem nokkuð hugsa alvarlega
iiin viðreisn og framför pjöðarinnar,
munu pví hafa komið til pings í sumar
jnoð peim einlæga ásetningi að reyna
tið ráða einhverja bót á pessu niikla
nauðsynjamáli, enda höfðu kjósendur
í mörgum kjördæmum lagtpingmönnum
sínmn rikt á hjarta áður en peir riðu
fil pings, að gjöra einhverja alvarlega
tilraun til nð bæta samgöngurnar, pví
pað er öllum hugsandi mönnum á land-
inu ljóst, að góðar og hagfeldar sam-
göngtir eru citt hið fyrsta aðalskilyrði
fyrir framförum lands og pjóðar, pær
«fla og glæða memiingar og framfara-
hug pjóðarinnar, breyt.a öllu viðskipta-
lifi á landinu, og koma pví í betra og
cðlilegra liorf.
En hér iór sem optar að pingmenn
gátu ei orðið sammála. Flestir, vildu
liið sama: hetri og eðlilegri samgöngur,
cn sinn vildi fara hverja leiðina til að
ná pessu tnkmarki. Stjórnin vilcli
nuðvitað ekki annað en liið sama og
verið hefir: gufskipaferðir eins og gufu-
skipafélaginu danska pólcnaðist að
skamta oss pær, fyrir 18.0C0 kr. á
ári. I pingbyrjun kom fram tillaga
lrá séra Jens Pálssyni um pað að
pjóðin tæki sjálf að sér að sjá um
gufuskipaferðirnar umhvei’fis landið,
pannig að varið væri fyrst um sinn
50,000 kr. á ári til að leigja gufuskip
til strandferðanna. Yar pað fyrsttil-
gangur flutningsmannsins að fá petta
fast ákveðið nieð lögum, en svo hvarf
liann frá pví síðar, pví varlegra pótti
að akveða ijárveiting til pessa á fjár-
lögunum, meðan ekki væri fengin
reynzla fyrir hvort slíkt iýrirtæki gæti
priíist. Helztu formælendur pessa
máls voru peir séra Jens Pálsson og
Skúli Thoroddsen.
Jafnframt pessu var lagt fyrir
I>ingið tilboð frá herra kaupmanni O.
"IV athne á Seyðisíirði um að taka að
sér strandferðir fráReykjavík tilSkaga-
fjarðar suiman um lcviul, fyrir 10,000
kr. a ári. Bauðst hann til að koma
a miklu fleiri staði, og fara fieiri ferð-
ir en áður Uaíði gjört verið. Helzti
formælandi pess að tilboði AVatlines
væri tekið var séra Lárus Halldórs-
son.
Fjárlaganefndin í neðri deild lagði
pað til í áliti sinu um fjárlögin að
varið væri 50,000 kr. á ári úr lands-
sjóði til að leigja gufuskip til strand-
ferða umliverfis landið og 9,000 kr.
til ferða frá útlöndum. En af pví
fjárlaganefndin mun hafa séð fram á
pað að pessi tillagá mundi ei fáfylgi
í n. d, pá hallaðist hún nð breyting-
artillögu frá 1. pingm. ísfirðinga (S.
Stefánssyni) að gufuskipið sem leigt
yrði væri ætlað bæði til strandferða
og utanlandsferða. Að pessari tillögu
hnejgðust fleíri pingmenn. pví peir á-
litu pað vissnra að landssjéður hefði
tekjur af utanlandsferðunum, pví pað
eru vöruflutningarnir frá útlöndum,
sern ætíð eru vissar tekjur af fyrir
livern sem lieldur úti gufuskipsferðum
hér. Aptur voru margir pingmenn
gem pótti petta of stórt fyrirtæki, og
efasamt hvort pað mundi borga sig
að verja tií pess svona miklu fé úr
landssjóði. Og svo lauk að tillaga S.
Stefánssonar var felld við 2 umræðu
um ijárlögin með 11 atkv. gegn 11,
eptir allsnarpar umræður. Framsögu-
maður fjárlaganefndarinnar Sk. Th.
mælti vel og skörulega fyrir pvi að
pjóðin annaðist sjálf um gufuskipa-
ferðir sinar, sömuleiðis séra Jens
Pulsson o. 11. Aptur var pá sam-
pykkt tillaga frá séra Lárusi Hall-
dórssyni og fl. um að vcrja 9,000 kr.
á ári til uíanlandsferða og 12,000 kr.
til strandferða frá Reykjavík að Horni
sunnan umdand.
Yið 3. umræðu í n. d. um fjár-
lögin kom ftam tillaga frá ijárlaga-
nefndinni að verja skyldi 21,000 kr.
árlega til strandferða og utanlands-
ferða með pví skilyrði að gufuskips-
ferðunum Væri hagað samkvæint pings-
ályktun, er fjárlaganefnd n. d. bar
frani. \ ar pessi tillaga fjárlaganefnd-
arinnar sampykkt með nokkrum at-
kvæðamun* og var par moð fellcl fjár-
veitingin er sampykkt var við 2. um-
ræðu.
|>egar nú var útséð um að pjóð-
in sjálf tæki að sér gufuskipaferðirn-
ar í petta sinn, pá skiptust pingmenn
í tvo flokka í pessu máli. Sumir
vildu pá að gufuskipafélagið danska
liefði éufúskipaferðirnar eptir sem áð-
ur og vildu setja pví strángari skilyrði
én verið heíði. Yoru peir ísfirðing-
arnir Sig. St. og Sk. Th. fremstir í
peim ílokki. Aptur voru aðrir sem
álitu að gufuskipafélagið Og stjórnin
mundi haga strandferðunuin eptir sínu
höfði, hvað sem pingið segði, og vildu
heldur liallast að . tílboði lierra 0.
AYathne.á Seyðisf. Yoru peir séra
Lárus: Halldórsspn og séra Jens Páls-
*) Eiijn úr fjárlaganefndinni (J. J.
pingm. H. M.), greiddi héx’ atkvæði
móti fjárlaganefndinni.
son fremstir í peim flokki. pihgsá-
lyktunin um gufuskipaferðirnar seni
kom fram í n. d. kom til 1. umræðu
í n. d. 18. ágúst. Hafði pá séra Lár-
us Halldórsson o. fl. komið fram með
breytjngartillögu við pihgaályktun
fjárlaganefndarinnar, pamiigv að pess-
ari fjárveiting, sem sampykkt var til
gufuskipaferðanna væri skipt pannig
að 9,000 kr. værí varið árlega til ut-
anlandsferða líkt pvi sem var árin
1888—89 en 12.000 kr. til strandferða
sunnanuin lancl irá Reykjayík að Horpi.
Séra Lárus mælti Ijöst og skarpléga
fyrir tillögu pessari en engíiTn rnælti
í móti, en samt fór svo að breyting-
artillagan var felldmeðl2 atkv. gegn
11 að viðhöfðu nafnakalli. Breytingar-
tillagan var sampykkt með 12 atkv. án
nafnakalls, en mótstöðumennirnir á-
litupá atkvæðagreiðslu óljósa og heimt-
uðu nafnakall og pá urðu 12 atkv.
gegn breytingartillögunni. |>ótti sum-
um pað kynleg atkvæðagreiðsla.
Með breytingartillögu séra Lár-
usar greiddu atkv. auk lians, pessir
pingm.: séra Arni, B. Sv., séra Jens,
Ól. P., séra Ól. Ölafsson, séra Sv.
E., Kjerúlf, Indriði, J. J. pwi. N. M.
séra P. Ó. En móti lienni greiddu
atkv. Briemarnir, Eir. Ól. og Páll,
Sk. Tli., Sig. St., G. Halldórsson, j.
J. pm. N. J>. Jón |>órarinsson, Jón-
assen, porl. G., séra Sig. Jensson,
séra Sig. Gunnarsson.
J>annig fór nú málið upp í e. d.
Fjárlaganefndin í e. d. lagði pað
til að 18,000 kr. væri varið til
gufuskipaferðanna eins og verið liafði
en 3,000 kr. á ári væri bætt við til
aukinna strandferða. J>etta var sam-
pykkt í e. d. og var pað auðsjáanlega
hið sama og segja að pingið vildi hafa
gufuskipaferðirnar í sama horfi og
verið hefir, að pað vilcli i auðmýkt
leggjast á fótskör gufuskipafélagsinS
danska, og lofa pví að sparka rótti
vorum fyrir borð hvenær sem pví
póknaðist.
J>ingmenn í n. d. alpingis sáu pá
og viðurkenndu í verkinu, a.ð élckf
dyggð'i að peir bærugt á hanaspjótúm
i pessu múli, pví pað léiddi auðsjú-
anlega til pess að úrslit pessa máls
yrðu pá alveg i hönduni koiiungkjörna
flokksins og halabarna hans.
N. d. hætti pví við að haía pingsá-
lyktunartillöguna stýlaðafrá’ alpingi
en breytti lienni pánnig að hún væri
aðéins frá neðri deild, pví e. d.
hafði nú af lögvizku sinni fundið upp
pað nýmæli, að pingsályktanir sem
kæmu fram í n. d. pyrfti ei að leggja
fyrir n. d. aptur, pó peim væri breytt
í e. d., og hafði samkvæmt pví sent
frá sér til landshöfðingja eina eða
tvær pingsályktanir frá alpingi, sem
hún hafði hreytt frá pví seln pær voru
sampykktar í n. cl. N. d. póttist pví
fullviss um að e. d. mupdi laga svo
í hendi sér pingályktunina um gufu-
skipaferðirnar, að hún yrði einskis
virði, ef e. d. fengi hana til meðferð-
ar. E. d. menn urðu óðir og uppvæg-
ir við petta ogkölluðu pað ólöglegt að
sampykkja fjárveiting, sem bundin væri
skilyrði sem aðeins önnur deild pings-
ins hefði sampykkt og sögðu að með
pví væri brotinn fjárveitingnrréttur e. d.
N. d. kom sér pví saman um að sam-
pykkja við eina umræðu um fjárlög-
in hreytingartillögu frá P. Briem peSs
efnís, að sett væri inní fjárlögin, sem
skilyrði fyrir fjárveitingunni til gufu-
skipaférða, aðalefnið úr pingsályktun
n. d. og hreytingartillaga séra Lár-
usar Hallcíórssónar, pannig, að pessi
tvo skilyrði va’ri sett, hvort Öðru jafn-
liliða, fyrir fjárveitingunni, og stjórn-
in mætti velja um hvort petta skilyrði
liún tæki til greina. Um petta sam-
einuðu sig nær allir pingmenn í n. d.
Með pessu var e. d. gefinnkostur á
að r.apða og greiða atkv. um skilyrðin
fyrir fjárveitingunni. — J>etta.skilyrði
var nú fellt úr fjárlögununi við eina
umræðu í e. d. En n. d. setti pað
aptur inn á fjárlögin í sameinuðu
pingi. Landhöfðíngi og Gr. Thomsen
mæltu par harðlega móti pessari að-
ferð pingsins, og gáfu pað í skyn að
petta gæti leitt til jpess að landið
fengi .engar gufuskipsferðir, pví pessi
skilyrði pingsins værii óframkvæman-
leg og sumir pingmenn skildu lands-
höfðíngja svo sem hann áliti vafasamt
hvort fjárlögin yrðu staðfest, svona
úr garði gjörð. Séra Lárus Halldórs-
son Iiélt uppi svörum af hendi n. d.
og hrakti rækilega jmótbárur landsli.
og Gríms. Síðan var fjárveitingin til
gufuskipaferðanua sampykkt með rúm-
um 20 atkv. í sameinuðu pingi pann-
ig að 21,000 kr. væri árlega varið til
gufuskipaferða, með pví móti að farið
yrði eptir'skilyrði pví er pingið setti4
og’ sem var pannig hljóðandí:
Til gufuskipaferða: kr.
a. Til strandferða allt að . . 21,000
Upphæð pessi greiðist pví aðeins :
1. Að strandferðunum verði hagað
aunaðhvort svo:
a. að póstskip fari um ntiðjan marz
frá Reykjavík til ísafjarðar og
paðan aptur til Reykjavíkur.
b. að póstskip fari 5 ferðir norðan-
um land til Reykjavíkur og 5
ferðir norður um land frá Reykja-
vik um sama leyti sem yíirstand-
andi ár og, auk peirra staða, er
póstskipin á yfirstandandi ári koma
við á, komi pað pá í 1. ferðinni
til og frá Reykjavík við á Húsa-
vik og Stykkishólmi eða Flatey,
í 2. ferðinni til og írá Reykjavík
við á Fáskrúðsfirði, Hofsós og
Borðeyri; í 3. ferðinni, er^gengur
frá Reykjavik sunnan uin land til
Beruijarðar í júuíinánuði, komi