Austri - 30.12.1891, Side 1

Komaúttilirýárs, 3 b’.oó
femánuOi. Ven’i: 1 kr. 50 aura,
griendis 2 króuur.. Borgist
í'yrir lok október, annars. 2kr.
XjppsögB,rs!írifle§'’ bund-
iö. vió áramót. Qgild nema
komin .sé til ritstjórans fyrir
1. oktober. /Vuglfsingar 10
aura línan, eóá 60 aura liver
þml. dálks.
t' Í- árg.
SEYÐÍSFIRÐI, 30. DES. 1891.
Yr. 15.
SVAR TIL MANNSINS
„tTr Seyðisflrðiw.
—o—
Úr því að pór, hen-a ritstjóri,
liafið leyf't einhverjum manni úr Seyð-
isfirði, með nafnlausri grein i 10. nr.
,,Austraw, að óvirða sýslunefnd Norð-
nrmúlasýslu með brígslum um heimsku
og annað enn lakara, pá veit eg að
pér finjiið yður skylt að veita grein
iþessari rúm í næsta blaði, er út
kemur.
|>að parf að afsakast við ókunn-
uga, hvað seint er tekið undir við
penna mann, sem guðar svona geðs-
lega, en pað var nú fyrst fyrir fám
dögum að ©g af hendingu fékk blað-
ið neðan úr Seyðisfirði; pað'b.afði leg-
ið par pessa litlu stund,jjbvernig seiií
á pvi stendur
„Úr Seyðisfirði!‘ er fyrirsögn’grein-
arinnar, og er sérstaklega stýluð til
sýplunefndarinnar fyrir aðgjörðir henn-
ar i gufubátSmálínu, Pn af pví að eg er
einn úr sýslun. og einn af hinum’mörgu
hvatamönnum pess, að gufubátur verði
reyndur til vöruflutninga um Lagar-
fijótsós, pá finn eg mér skylt að reyna
að gjöra ókunnugum grein fyrir mál-
inu, og mun pá farsælast fyrir mál-
ið að segja sögu pess frá upphafi, en áður
en eg gjöri pað, verð eg póvegnaann-
ara fjórðungsmauna en Austfirðinga, og
sem hér eiu ókunnugir, en sem líka
kemur málið við að pví leyti, sem
a.-tlast er til að pað verðí styrkt af
almannafé, að lýsa Héraðiuu lítið eitt
og afstöðu pess við verzlunarstaðina
í kriug.
Fljótsdalshérað með Jökuldal ligg-
ur milli fjallgarðs pess, er skilui að
austan Héraðið frá liiuum eigínlegu
Austfyörðum, og snúa peir flestir stöfn-
um að pví, en að vestan er Smjör-
vatnsheidarfjallgarður jnilíi Héraðs
og Yopnafjarðar og Jökuldalsheiði
paðan til lands austau við Möðrn-
dalsfjallgarðaog Dimmaijallgarð. Yeg-
ur til góöra hafnstaða, Reyðarfjarðar,
Mjóaíjarðar, öeyðisíjarðar og Yopna-
íjarðar, liggur pví yfir fjö'll ög heiðar,
S6m víðast liggja hátt, 1600—2000 fet
og eru pvj liæðariunar eínnar vegna,
snjósælar í meira lagi, auk pess sem
Austfirðir allir eru sujósælir; verður
pví einkum að sæta kaupstaðarferð-
um, pegar bezt er umferðar, en pað
er jafnan um pað leyti er slætti tek-
Ur; arðsamasta tíwa sveitamanua, en
kostnaðarsamasta tímanum til að-
drátta. Eptir Héraðinu rennur Lag-
arfijót, og er pað bátgengt frá hafi og
alla leið uppi Fljötsdal, 10 milur vcg-
ar, svo pað er í pví efni langál.tleg-
asta vatnsfall á landinn til vöruflutu-
inga á hátum. Svonefndur Steinbogi
lágur klettrimi, 1 milu frá sjó, og
Fossinn, 2 milur frá sjó, eru eina fyr-
irstaðan á allri leiðinni fyrir háta, og
Steiuboginn pó varla, ef menn vildu
leggja eitthvaðlítiðí kostnaðtilað gjöra
hann bátgengan. Grunnt er Lagar-
fijót að vísu víða, pegar dregur út fyr-
ir mitt Hérað. og pegar pað er lítið,
er pað reitt á pessum stöðum, Einhleyp-
ingi, Br&iðavaði, Hesteyrum, Stóra-
steinsvaði og Steinhoga, en af pví að
pað vex svo á vorum i leysingum, og á
sumrum, pegar verulegt jökulnám er
byrjað, að vatusborð pess hækkar um
5 feY-minnst og paðan af allt að 8
fet, páj verður að ætla, að pað sé
nsegilegt dýpi fyrir háta; fyrir ofan
mitt Mérað er pað allstaðar hyldjúpt,
allt aí sextugu dýpi, Yið Héraðs-
flóft eru engar góðar hafnir fyrir haf-
feer skip, pó hygg eg að við Bjaru-
aiey og á Múlahöfn gætu skip legið
í flestu >eðri að sumarlftgi, eftilpess
pyrfti að taka. Til forna rann Lag-
arfljót austur um Héraðssanda^og út
um Unaós (keundur við Una Garðar-
son jandnámsmann); nú fellur pað
beint út, eða litið til norðurs, um
miðja sanda, og er forui farvegurinn
mjög gróinn upp, og orðinn bezta
engí. Lagarfljötsós mun venjulega
halda 5 feta dýpi um£ fjöru, hvort
sem Fljótið er mikið eða Iítið, pví
að vegna straumleysisins breikkar og
prengist ósinn að sama skapi sem
Fljótið vex og minnkar, og verður pá
dýpið á flóði 9, fet ef eg gjöri flóð-
hæðina við ósinn, eins og út á hafinu,
4 fet. Meðalbreidd óssins mun vera
um 100 faðma, og er svo straumhægt
i ósnum um fjöru, að maður einn á
háti getur hæglega róið móti straum,
á flóði er hann alveg lygn. sem marka
máaf pví, að kefli reka innúr honum
langtinn í Fljót. í miðjnm ösnum er út-
streymi mest, enda ,er par öllu dýpst,
pó mun pað eigi muna meiru en 1
feti við pað, sem er til beggja lianda
langt Upp til landanna.
Eins og fyr er áminnst, er eng-
in höfn víð Héraðssanda fyrir haf-
fær skip nema ef vera skyldi Lagar-
fljótsós, og pó grunngeng. Yel veit
eg, að margur mun sopja, að eigi sé
leggjandi skipuin í slíkt grunnsævi,
en hitt er pó víst, að í fornöld var
hafskipnm lagt í Unaós, og er hann
pó eigi dýpri’; á pað henda örnefni.
sem enn haldast, svo seni u„Festar-
drangur“k_„Knarraráw, er fellur í Sel-
fljót inn fi'á Ósi, og er pað «ki hálfft
milu inn frá Unaósi, en nú er UnsAs að-
eins bátgengur síðan Lagarfl. lagðist frá,
og Selfljót eittifellur um hann. Á Hér-
aðssöndum eru pannig alis 4 ósar,
Unaós eð» Selfljötsós austast uppi und-
ir fjalli, Lagarfljótsóa á miðjum sönd-
um, Jökulsárós litlu vestar og Fögru-
hliðarós vestast við fjallið; ellir eru
peir bátgengir, vegna straiiiuhægðar,
nems JökulSárós vegna strftumhörku;
hann ér líka alla tíð örmjór, pó vatns-
megin sé mikið, en pa8 er öruggt
mark, ef ósar eru mjóir miðað við
vfttnsmegiii, að pá oru peir straum-
harðir, og pá aptur breiðir, éf peir
eru lygnir, Ileina klettar eða harður
jarðvegur halli að.
f>að er nú um 20 ár” siðan pví
var hreift, hvort eigi mundi tiltæki-
legt að flytja vörur innurn Lagarfljóts-
ós,ren ekkert vorulegt hefir pó verið
gjört Upá átt, nema ef telja skyldi
að kaupstjóri Tryggvi Guimarsson
að f áeggjan Héraðsmanna og fyrir
prábeiðni peirra um að gjöra einhverja
litla tilraun leigði Múlahöfn einhver
ár og galt fyrir fáeinar krónur, víst
í pví skyni að liafa par vöruskip, og
flytja svo úr skipinu á hátuin, ann-
aðhvort inn á svonefnt Kar, skamtffrá
Fögruhlíðarós, eða innum Lagarfljóts-
ós, og pau árin skoðaði jiann Lagar-
fljótsós og víst Múlahöfn lika; síð:
an hefir umsjónarmftður 0rum &
"W ulffs verzlana, Backe, haft við orð
að flytja vörur til Múlahafnar, enekk-
ert orðið af, pó nú sé búið að lög-
gilda' hvortveggja, Lagarfljótsós §og
Múlahöfn, og loks reyndi O. VYathne
að draga timburskip iunum ósínn með
báti fyriry eu drátUrkftðalliiin var pá
svo fúinn að róðfarnieunirnir slitu hanu
og rak svo skútuua upp, en ekki út i
hafsauga; skútan var lika grautarfa-
fúin (Something rotten). Yið alla
pessa rnenn hefi eg talað um vöru-,
ffutninga til Héraðsins, og hafa peir
allir álitið að pað væri svo sem hægð-
arleikur, én enginn tekið pó svo af
sem O. Wathne að pað vœri lafhægt
ef menn vildu leggja í kostnað með
gufubát. Enn hefl eg átt tal við
verkfræðing Hovdenak, um leið og
hann skoðaði Lagarfljótsós með Tr.
Gunnarssyni, og hann marka eg mest
peásaramanna,pvi aðliitt erualltkaup-
menn; sagði hann að sér litist sér-
lega vel á ósinn og Fljótið til vöru-
flutninga, og pað væri ekki efamál
að fyrr eða siðar yrði mest verzlun
á Austfjörðum við Lagarfljóteös, pví
að með tímftnum yrði líka verzlun í
hverjum firði um alla Austfjörðu, svo
verzlanarmagnið deildist svo mjög, en
upplandið yrði hér ávallt mest; hann
var líka sár útftf pví við kftupmenn
að peir skyldu ekki taka undir petta
mál ueroa ni@ð orðum einum, og sagði
að til slikra hluta ætti að verja stór-
fé, fyrst um svo mikla hagsmuni heils
héraðs væri líka að ræða. Nú er pá
upptalinöll framkvæœd kaupmanna og
Héraðsmannalsamvinnu ipessumáli, og
hygg eg pá, að pað sé sýnt, að mál-
ið gengur eigi fram pann veginn; og
að Héraðsmönnum einum saman sé
pað verk ætlað til fullrar framkvæmd-
ar, hvort sem pað nú verður í pökk
eða ópökk við aðra menn; eg vona
samt, og veit pað jafnvel, að allri
alpýðu á Austfjörðum; hvprt sein er
við sjó eða svoit, er pað fagnaðarefni
að í pessu er brotizt. og um hugar-
far hinna ættu Héraðsmeun sízt að
hirða; pessir menn verða hvort sem
er alltaf samir við sig, og pá er ekki
vert að ergja sig heldur.
Eptir alit petta sagl lá nú mál-
ið í. salti um stund; pá snerust Hér-
aðsmenn líka að öðru vexzluuarsam-
tökum;'en 1 iýfra tóku Fljótsdælingar
úpp málið að nokkru leyti; pa»r vildu
fá gufúhát á Lagarfljót fyrir ofan Ein-
hleypiug, par byrjar dýpið fyrst, og lof-
uðu til pess 2000kr., Söbúeudur skoruðu
síðap á: aðra Upphéraðsmenn aðlóggja
fé til, ög var pað gjört nokkúð én
pó með peitn skilmála, að reynt yrði
að fá íörur fluttar innum Lagarfljóts-
ós, en til pess puríti að peirraáliti,
og reyndar allra annan gufubát til,
auk fiutningsbáta og vöruhúss í nárid
við ósiuni og pað er pessi bátur, sem
sýslúnefhdin lagði til að væri útveg-
aður, en s^m kveykti svo greínilega í
Seyðfirðingnum, að hanu stendur nú
.-í ■eillúháli-. . .
• Séyðfirðingnum pykir pað bein-
linis raúg’t að styrkja Héraðsíúénn í
pnssu raáli pairra, „fyr eu veruleg
sjómannastétt sé komin upp í land-
inu sjálfu“. J>að var heldur huggun