Austri - 30.12.1891, Blaðsíða 2
>;i. 15.
A U S T II I
58
í lagi. en eg skal lingga hann ámóta
vil aptur. 'Við atlum hreint frá að
1) ða ept.'r pví. hversu hollt og vel
meint sim lieilræðið kann að vera.
Hí'raðsbúar með .Tökuldalum eru
rm 2500 og flytja út vörur fyrir
2 0.000 kr. pegar vel árar; er það
eflaust lar.gt fram yfir það sem ann-
; rstaðar á sér stað á landinu. þar
sem við landbúnað einn er lifað, og
sé miðað við mannfjölda; en hversu
mjög n atti eigi auka vörumagnið
og mannröldann, ef vöruflutningar
hagðust til stórra muna, og vil eg
taka eitt af mörgu til dæmis, kola-
brennsluna.Hversu stórvægilegamundi
l.ún eigi efla túnrækt, þar sem svo
má að orði kveða, að ölluin bezta á-
bnrðinum sé brenr.t árs árlega, og hve
mjög mætti eigi fækka hestum? f>eir
eru pó jafnþungir 20 kindum á fóðr-
um hver, ef þeir eiga að vera brúk-
unarfærir.
Jeg sé eígi til neins að fara að
sinni lengra út í þetta ósmál okkar,
en minna verð eg þó Seyðfirðinginn á
Englendinginn, sem sagðí að vegirnir
væru fyrsta, annað og þriðja skilyrð-
ið fyrir þvi að koma löndunum upp, og
Lagarfljót verður slitgóður vegur, þvi
að hann er af vatni gjörr, og hafi
liann lesið ræðu landshöfðingja í ísaf.
þegar hann opnaði Olvesárbrúna, og
landsliöfðingi er þó talinn greindur
vel, livað sem okkur liður í sýslu-
nefndinni, þá hefir hann séð þar, að
landshöfðingja þykir rétt og sjálfsagt
að kosta niiklu til greiðra samgangna
þó eigi sé tekinn allur tilkostnaðurinn
strax fyrstu árin á eptir. 1 þessa
átt skildi eg ræðuna, og þykír hún á-
gæta góð.
Eg verð að kveðja svo Seyðfirð-
inginn að eg get eigi sagt það sama
um fyrirlestur hans í 10. númerinu:
,.|>að er vatnsblandað mágur minn,
nur verður illt af því“.
12. des. 1891.
J>orvarður Kérúlf.
* *
*
Svr.r það, er hér fer á undan,feng-
un: vc'r fyrst 22. þ, m. frá sýslumanni,
<ptir að hann hafði haft það hjá sér
lokkia c’aga til íhugunar og lagfær-
ingar. Svarinu fjlgdi skensbréf frá
sýslumanni til ritstjórans. En oss
virðist sýslumai.ni miklu íkmmti-
lepra að setjast niður og lesa hinn
n ó.'lega kafla i fa'reyiska blaðinu
. Dimnialætting“ i októbermánuði í
l.aust um hina glasilegu framgöngu
lians velborinheita í skuldamáli Pater-
; onanna, lieldur en sletta sér fram í
r.tstjórn ,.Austra“ og kvefsa oss að
1;ira bragði,
par sem hinn háttvirti höf. kv.irt-
í r iiin að liann hafi furðu seint feng-
ið að sjá greinina um sýslufundinn,
] á getur ritstjórinn ekkí gjört að því,
] ó I löðunum kunni að legast á leið-
inii’. ir hann seiidir þau frá sér á-
leiðis n eð áreiðanlegum mönr.uni, því
] ví miéur lítur út fjrir, að sú vœnt-
a i.lega umbót á póstgöngum, sem mun
liafa verið eitt af fyrirheitum þing-
maniia á Egilsstaðafundinum — muni
eiga enn þá nokkuð íangt í land. og
er það einu afreksverkinu mínna fyr-
ir ,.þingíð magra“.
Að öðru leyti vísura vór til þess,
setn vér höfum sagt um samgöngú-
leysið í síðasta tbl. ..Austra“ að þvi
við bættu, að vér höfuni vni alega frí-
merkt blöð jafmel ii nai: sýslu þar seni
því hefir orðið víð komið, og keyptum
nú síðast fvrir jólin mann fyrir lOkr,
gagngjört upp yfr Fjarðarheiði með
siðustu blöðin á Velli, í 8kriðc!al, *
Eljótsdal og Fell.
Að svo frá skýrðu snúum véross l
að aðalefni svarsins. ;
j>að er óheppilegt að „ma’urinn I
úr Seyðisfirði“ < r nú ekki liér á landi
og getur því < kki að þessu sinni var-
ið sjálfur málstað sinn. sem hann
muudi gjöra miklu betur en vér. En
með þvi vér tókum greinina „Ur Seyð-
isfirði“ nafnlausa i „Austra“, þá ál t-
um vér oss skylt að halda skildi fyr-
ir hana og hann í fjærveru lians, enda
er öllum málum það fvrir beztu. að
þau verði skoðuð frá ýmsum hliðuni
og rædd sem bezt, því þá mí helzt
vænta bappasælla málaloka.
j>ar sem hinuni heiðraða höf.
þykir „maðurinn úr Seyðisfirði11 vera
nokkuð ókurteis við hina liáttvirtu
sýslunefnd N<irðurmúlasýslu. þá skal
þess hér getið að hann sýndi sýslu-
manni sem viní sínum greiniua áður
en hún koiu hér á prentstofuna. og
hafði sýslumaður þá ekkert við hana
að athuga, og vissi hann þó að hún
átti að koma í „Austra11, svo oss fannst
oss ekki skylt. nð vera vandari að
virðingu hinnar h.áttvirtu sýslniK'fnd-
ar en hennar e'gin forseti. sem allir
vita hyersu h einskilinn er.
Hinn he ðraði höf. ver meirahluta
svarsins til þess að s'emmta fólkinu
með fróðlegri iýsingu á Fljétsdalshér-
aði og sögulegum fróðleik. sem bæði
fólkið og Viáðar þessar vísindagreinar
mega vera honum þakklát fyrir.
Hvað la dafr.æðirmi viðvikur, þá
virðist hinn heiðraði liöf. ekki telja
Austfirði lengra en norður undir Hér-
aðsflóa, en livorki hann né lieldur
Yopnafjörð með þeim.
Eöf segir Lagnrfljót „hátgengt
frá hatí og alla leið upp i Fljótsdal“,
en á leiðiimi er þó ofurlítill farar-
tálmi fyrir bátnum lians, nefnilega
fossinn hjá K rkjubæ og Steinboginn,
„þó varla, ef menn víldu leggja eitt-
hvað lítið(!) i kostnað til að gjöra
hann bátgengan“, Upp yfir Kirkju-
bæarfossinn á svo líklega að fara í
loptbát eða cptir flóðgáttarstýflum,
eins og t. d. víð fossinn „Tröllhettuna“
í Sví]jóð.
En skyldi nú ekki vera eins
„praktiskt-1 að leggja góða vagnbraut j
ofan Híraðið, og flytja nauðsynjavör-
ur til sumarsins eptir henni. en aka
þeirri þungavöru. er mætti biða vetr-
ar, á ísum upp í Héraðið?
Auk liimia tveggja nefndu farar-
tálmana upp Fljótið, þá hafa áreið-
anlegir meun, — sem sjálfir hafa far-
ið eptir Fljótinu á báti alla leið neð-
an frá fossi, —sagt oss, að þaðþyrfti
tjóiróinn bát til þess að komast á
móti stratiin þó Fljótið væri aðeins í
litlum vexti og róið væri fremur nærri
landi. hvað þá út í aðalstrengnum,
sem gufiibáturinn yrði að þræða vegna
dýptar og stórgrýtis, sem er hingað
og þanpað í Fljótinu; svo þessi efri
guiubátur þyrfti sjálfsagt að hafa tölu-
vert afl til ] ess að að koniast á móti
straumnuni og þvi verða ko’afrekur
og nokkuð kostnaðarsainur.
Hinn heið;aði höf. fræðir oss um,
að í landnámstíð liafi verið lagt skip-
um upp í Unaós, sem nú er á dýpt
við Lagarfijútsós. En hæði er það,
að vér vitum ekki. hvað stór þau skip
voru, sem í fornöld var siglt upp í
línaós. og svo er það ekki óræk
sönnun fyrir því, að hægt sé nú að
sigla hafskipnm upp í Lagarfljótsós.
—þó að þeim hafi verið gengt um Una-
ós fyrir nær þúsurnl árum.
Oss hefir furðað á því, hve geyst
hinn lieiðraði höf. fer af stað í svari
s'n í, þar sem hann i flestuniy grein-
um er samdóma „manninum úr Seyð-
isfirði,11
f>eim ber saman um, að hin brýn-
asta nauðsyn beri til þess fyrir Hér-
aðsnienn. að gc-ta fengið vörur sínar
i Lagnríijótsós, og að undir því sé að
miklu leyti koniin franiförfþeirra sveita,
en að það sé töluverðum örðugleikum
buudið og nokki r áliætta að siglaupp
í Lagarfijótsós. og í mörgu íleirti bt-r
þeim saman.
En þessa tvo ág.ætismenn greinir
niest á uni meðulin og aðferðina við
þetta mikilsverða fyrirtæki.
1. Herra Kérúlf vill hafa fastar
skipastöðvar á Héraðsflóa, þó liann
játi að þar sé illt til hafna og ægi-
S iinlur einn sem haldbotn fyrir atkeri.
En Feyðfirðingurinn vill leggja út
aimaðhvort af Vopnafirði eða Seyðis-
firði og ]<or r ekki að treysta hafn.
leysiim eða byggja á sand sem jiald-
hotn.
2. Ht rra Kérulf virðist^telja alla
gufubáta til þessa jafn haganlega, en
Seyðfirðiuguriim vill láta smiða gufu-
bát með hentugu lagi og bentugum
útbúnaði.
3. HerraKt'rúlf vill láta uppsveita*
menn og Dalabúa sigla npp ósinn og
hafa alþingisiiieim og sýslunefndar-
menn fyrir „kapteina!“ En Seyðfirðing-
urinn vill ftla framkvæmdina sjómönn-
um landsins.
4. Loks vill licrra Kc'rúlf taka
tilkostnaðinn til fyriitsekisins af al-
mannafé (landssjóð) og sýslufélögun-
uni. Yrði fjárframlag sýslanna nokk-
uð úákveðið og víðtækt í meira lagi
og aðgæzluvert fyrir gjaldendur. því
þar sem landsjóður legði fram ákveðið
fé, þá yrðu liklega sýslusjóðirnir að
bæta því við er á vantaði til þess að
fyrtækið gæti komizt á og gæti það (
orðið allþung byrði, þvi illt væri að
neyðast til að hætta við hálfunnið verk,
en tilkostnaður harla vandséður iyrir
fram, Seyðfirðinguriim vill þar á móti
láta kaupinenn kosta uppsiglinguna
á Lagarfljótsós; var hann haustekkert
fráleitur að leggja út í það að vori
komandfi hefði hann getað fengið nokkra
vissu fyrir því, að Héraðsmenn niundu
verzla við liann, er liann væri komina
á Lagarfljótsós. Hann hefir vogað sér
í stærri fyrirtæki áður með minni efn-
um.
Vér erum sannfærðir um, að
bæði Seyðfirðingurinn og herra Kér-
úlf vilja báðir landinu það bezta i
þessu mikilsvarðandi málefni. Al-
menningsálitið verður svo að skera
úr því, livor þeirra muni hafaréttara
fyrir sér eða fara hyggilegar o var-
legar að ráði. En hvað sem meininga-
mun þessara ágætismanna líður, þa
Eigandi: Otto Wathno. Ritstj
hefir niálefnið að eins gott af því ai
vera skoðuð sem bezt frá ýmsum hlið-
um, því sökum fyrirfarandi blaðaleys-
is lu'r eystra, lietir þetta stórmál
Austfirðinga litt verið rætt í blöðun-
uin.
Að endingu neyðumst vér til að
framsetja það spursmál: Hvar er
fjárveitingin fyrir þessum 6000 kr. úr
landssjóði á fjárhagstímabílinu til
uppskipunarbáts á Lagarfljótsós ?
Hvernig stendur á þvi, að hinn heiðr-
aði höf. getur hennar ekki? Fjár-
veitingin ætti að vera í íjárlögunum,
ef hún væri nokkur til. En vér höf-
um lesið þau í gegn í skjalaparti al-
þingistííindanna hvað eptir annað, og
látið aðra gjöra það, en ekki getað
fnndið þar þessa fjárveitingu til Lag-
arfljótsós. J>ar stendur reyndar tjár-
veiting af þessari 6000 kr. upphæð
ábls. 550„tll gul'ulátsferða á Aust-
fjörðuin1.
En engum heilvita manni getur
komið til hugar, að þessi fjárveiting
sé til upp sk i punargu fubáts á
Lagarflj 'iti ós.
Eg skal aðeins drepa á það, að
eptir áliti hins heiðraða höf. þá ná
Austfirðir eigi lengra norður en a ð
Héraðsflóa, og er því tjárveiting þessi
næsta óheppilega orðuð, þar sem víst
var þó ætlast'til, að gufnbáturinn færi
á \opnaíjörð, og hefði sjálfsagt átt
að ganga að minnsta kosti líka á
Bakkafjörð og |>istilfjörð, og vera tak-
markaður við Austuramtið, en
ekki ÁU8tfirði.
En hvað sem nú þessu líður, þá
ætlaði alþingi með tjárveitingunni að
bæta úr s amgö nguleysinu á sjó
hér austanlands, sem uppskipun-
argufubátur á Lagarfljótsós bætir
sáralítið um og ómögulegt er að nota
til gufubátsferða uiu leið. Málið leyf-
ir heldur ekki að kalla uppskipun úr
skipi „ferðir11 eða að neí'na Héraðs-
flóa og Lagarfljótsós einan „Aust-
firöi“.
Sé því elcki önnur fjárveiting til
fyrir að vcrja þessum 6000 kr. til
uppskipunargufuháts á Lagarfljótsós.
en hin fyrgreiuda, þá getum vér með
vorum bezta vilja ekki betur séð, en
að sýslufundurinn á Egilsstöðum 8.
septbr. þ. á. haii hrotið gegn orðum
og anda ijárlaganna og gjörzt nokk-
urskonar yfirlöggjafi(!) yfir alþingi
og konungi með þeim hörmulega á-
rangri. að eyðileggja á þessu fjárhags-
timabili „gufubátsíerðir á Austfjörð-
! um“, en vera þó engu nær að fá upp-
skipunargufubát á Lagarí jótsós,.
Vel mætti hér um segja: „|>að
er vatnsblandað mágur minn“. en pví
miður, er vatnið hvorki tært né ó-
mengaö.
. Ritstjórinn.
Noröanpósturiiin kom hingað
22. þ. m. eptir örðuga ferð; hafði hann
orðið að bíða Akureyrarpóstsins í
nokkra daga á Grímsst, sem ekki hafði
getað haldið áfram fyrir hríðum. Póst-
ur sagði að gengið hefði þung kvef-
veiki á Akureyri og þar í kring.
Nú kvað vera konnn strengileg
fyrirskipun um að hefja á ný rannsókn
eptir orðuni peim er meistari Eirikur
Magnússon á að hafa talað hér í
fyrra, og bent á ýnisa menn, er yíir-
heyra skyldi, en ekkihefir amtinu enn
póknast að tilgreina sögumann sinn.
„Austri“ mun fylgja rannsóknun-
um í þessu einkennilega máli með at-
hygli og skýra lesendunum frá, hvað
í þvi gjörist._____________________
óri: cand. phil- Skaptí Jóscpsson-
Prentari: Friðfinnur Guðjónsson.
i
!
<*