Austri - 30.01.1895, Blaðsíða 2

I undlir í líindindisf<%gi Seyði8fjaraar langard. J>. í). IHr. na*stk. kl. 12 á h., í Bíudlndiahúslnu hér. E. Jbnsson p. t. fbnnaður.
Kii. 3
A U S T R I.
10
vegi, eptir endilöngu FljötsdalsliferaBi,
sinn hroru megin Fljótsins, og alltaf
„meðfram bæjum“, paB Vtéri svo
iuakalaust praktiskt og ódvrt, einkum
af ]>vi mjðg víða yrði ákaflega erfitt
að fá góðan ofaníburð í vegitm. Og
pessa 2 akvegi ætti að leggja frá
Fljótsósnum, sem liöf. segir pð að
stundum se ekki liregt að koma vör*
um uppí i heilt ár. Og pessi grund-
vallarregla í vegabótum, hún vseri svo
makalaust praktisk fyrir pjóðffelagið,
]>ví cptir sömu reglu retti eflaust að
setja 2 hrýv á Öivosá og pjórsí, og
aðrar stór ár landsins og leggja svo
sinn veg að liverri brú, „með fram
bæjum“.
Niðurlagi greinar gamla Héraðs-
búans or óparfi að svara. jvað var
ó]>arft ómak fyrir hann, að fara að
minna >t „tlautir11 og „ofurmagn heimsk-
unnarlí, pví öllum sem nokkuð pekkja
til ]>ess 8em greinin ræðir, mun ó-
sjálfrátt hafa dottið petta hvorttveggja
i hng ei; þeir lásu grein höf, þvi hún
ber það svo ijóslega raeð sér að hún
er eptir ofur grunnhygginn flautaþyril.
J>að er að eins vegna ókunnugra, að
eg hef tekið að mfer það leiðindaverk
að sýna fram á vitlevsur og ósannindi
þéssa „gamla IIéraðsbúa“.
Málefnið, um Skipaferðir eptir
Lagarfljóti, er eflanst langmosta fram-
faraspursmál vor Héraðsbúa, og það
er vonandi, að bæði herra 0. Wathne,
sem nú er orðinn svo mikið Við mál
þetta riðinn, og Héraðsbúar, scm eiga
hér svo mikið i húfi, svari bœði garnla
Héraðsbúannm, og hðrum sein vilja
spilla máli þessu, rneð því að hrinda
þvl sem drengilegast og fljótast áfram.
Hér er í veði hið gagnsamlegasta fyr-
irtæki fvrir Héraðshúum. og sæmd og
orðstýr herra 0. W. ef nú cr ei
haldið sköruglega áfratn.
Herra 0. Wathne hefir lofað að
halda áfram voruflutningum inní Fljót-
ið eins og næsta sumar, án þess að
fá nokkurn styrk. Hauu hefir i pvi
skjmi skilið eptir flutningspramma
sinn við Fljótið, og ráðið vélarstjór-
ann á gufubátnum, til þess að fara
á bátnura upp í Lagarfljót næsta
suraar. Sýnir þetta hvorttveggja að
herra 0. W. cr full alvara. — Yér
Héraðsbúar munum aldrei sjá eptir
fé þvi er lagt var fram af vorri hálfu
tii að sýna og sanna að það v ær
hægt að flytja vörur upp í Fljótið.
Yér finnum svo vel hvar skórinn
kreppir, að því er snertir aðflutning-
ana, kostnaðinn við þá, hve óbærileg*
ur bann er, farartálma þann er þei
valda oss í öllum efnalegum fram.
föruro, voða þann er búinn er i börð-
uro árum, af þvi að hvergi ern vöru'
byrgðir innanhéraðs, á jafn stóru og
fjölbyggðu héraði, og öll þau skaolegu
áhrif se.ro þetta hefir á auðsæld og
þroska Hóraðsins.
Sú tilfinning er nú að vakpá hjá
þjóðiimi, og vonandi hún vakni æbet-
ur, með ári hverju, að almanuafé só
til einkrs betur varið, en til að l>æta
saragöngurnar, gjöra vevzluniiia sem
hagfelldasta og léttasta, hjálpa ]>jóð-
inni áfram til auðs og framfara i at-
vinnuvegum, gjöra lífskjör einstakl-
ingsins hér á landi sem líkust pví sem
þau eru i öðrum lönduru, að þvi leyti
sem unnt er. Yæri þessi tilfinning
orðin nögu rótgróin i nreðvitund þjöð-
arinnar á löggjöf vorri og fjármála-
stefmi, þ i rnuudu framfarirnar fljótt
: aukast, kjarkurinn vakna lijá, þjóðinni
I og traust hennar á sjálfa sig, trúin á
| framfór lands og lýðs verða sterkari.
; J>essi trú sem er svo sorglega dauf
itjá mörgum af oss enn þá, að fjöldi
manna eins og hrekkur upp af svefnb
með andfælum, ef talað er um að
framkvæma eitthvað hér á almennan
kostnað sem ekki hefir verið gjört
áður, þótt það mundi talið sjálfsagt
skýlduverk þjóðfélagsins í öllum sið-
uðum lönduin. — J>að er þetta trú-
leysi á allt nýtt sem hefir verið þrösk-
uldur á vegi vorum sem viljað höfum
koma fram skipaferðum eptir Lagar-
íljóti. Nokkurn andbyr hefir og þetta
ntálel’ni haft hjá Fjarðabúum sumum;
sem ekki hefir getað skilizt, að það
væri til neinna hagsmuna fyrir sínar
sveitir. En slikt er misskilningur>
sem vonandi er að hverfi er þeir
J hug*a málið nákvæmar, því bæð
mundu skipaferðir eptir Lagarfljóti efla
mikið viðskipti inilli Héraðsbua og
Fjarðabúa, báðum til stórra hags-
muna, þegar framliða stundir, og svo
er þess að gæta, að þegar einhver
hluti af stóru sýslufélagi eykst og
og eflist að mun, þá er það hagur
alls sýslufélagsins, og þó Múlasýslurn-
ar séu tvö sýslufélög, þá er hagur
þeirra í svo mörgu sameiginlegur, að
þær ættu að fylgjast að sem eitt fé-
lag í ðllum hinnm stærri málum.
Nú ráðgjörir herra O. Wathne
að koma sér upp gufubát, sem fari
með öllum ströndum fyér Austanlands.
Yæntnnlega sækir hann um styrk úr
landssjóði, til að halda áfram ferðum
þessum, þótt hann verði að bvrja þær
styrklaust þetta árið, og það er ötrú-
legt að honuin, og oss Austfirðingum
verði neitað um þann styrk þar sem
samkyns styrkur er veittur Sunnlend-
ingum og Yestfirðingum, en liklega
verður það gjört. að skilyrði að sýslu-
félögm leggi til Vi hluta raóts við
landssjóðsstyrkinn. Hér væri nú á-
gætt tækifæri til að samoina krapta
sína fyrir Hcraðsbúa og Fjarðabúa.
J>ossar gufubátsferðir mnndu eflaust
verða til ákafloga mikils hagræðis
fyrir Fjarðabúa, og mundu líka styðja
mjög að vðruflutningum í Lagarfljóts-
ós, því þessi strandferðabátur herra
O. W. gæti þá flutt vörur upp að
Ósmini, þegar veður og sjór leyfðu,
svo herra O. Wachne þyrfti elcki að
taka til þeirra flutninga gufuskip sín,
sem bann þarf alltaf að hafa í sem
hröðustum íerSum niilli landa. J>etta
mundi gjöra ferðir O. W. miklu hag-
feldari til flutninga hér á Austtjörðum
heldur en nú er; og miklu reglubunclu-
ari, þegar hann hefði sérstakt skip
til þeirra ferða. |>etta m 1 ætti
að vera eitt hið mesta áhugamál vor
Austfirðinga, og vér ættum að leggja
som mesta alúð við að búa undir al-
þingi i sumar komandi, væri oss það
ineiri sæmd að vinna í eindrægni
saman að sameiginlegum framfara-
málum vorum, lieldur en að láta ö-
hlutvanda menn rægja oss, saman í
félagsmálum og vokja úlfúð oghroppa-
ríg meðal vor. f>að á að likindum
enginn landsfjórðungurinn meiri fram-
tið fyrir höndum, en Austfirðingafjórð-
ungur, ef oss skortir ei dug og sam-
faeldi, því hér fylgjast að víðlendar
landkosta sveitir og afbragðs veiði-
stöðvar. En til þess að oss verði
framfara auðið, þeirra sem hægt er,
niogum vér ekki ligej.i á liði voru,
heldur taka höndum saman, og beita
sameiginlega kröptum vorum, til að
hrinda þeim málum áfram, sem miða
til að etla atvinnuvegi vora og auð-
sæld. Yér höfurn hingað til baukað
! allt. of nnkið hver útaf fyrir sig, hér
sem annarstaðar á landinu, og ekki
skilizt það, að til þess að koma af
stað miklum og varanlegum fram-
förum, þurfum vér að sameina krapta
vora. Sundrungarandinn, þetta rót-
gróna þjóðarmein vort, þarf að eyð-
ast, en samheldnin að eflast. Allir
sem vilja þjóðinni Vel þurfa að vinna
að því með áhuga og þoli að efla fé-
lagsanda, drengskap og atorku um-
hverfis sig, því fljótar sem þetta
þrennt dafnar hjá þjóð vorri, þvi
skemnr þarf að biða eptir að hjá oss
spretti upp búsettir kaupmenn, inn-
lcndur háskóli og endurbætt stjórs-
arskrá.
Framh.
INNLENDAR FRETTIR.
—o—
Stvkkishólmi 22. nóvember 1894.
. . . Barnaker.nsla var hér bvrjuð
6. növ. mcð 26 bornum, sem er skipt
i 2 deildir, yngri og eldri deild;
kennari Ágúst J>órarinsson, bróðir
síra Árna í Miklaholti, og var áður
kennari í Ólafsvík. En plássið er of-
lítið, eins og nærri má geta, þar
sem leigja verður íprivathúsi. Barna-
skölahús sérstakt þyrfti bráðnauðsyn-
lega að komast hér upp, enda held eg
allir finni til þess hér, þeir, sem
nokkuð hugsa nin framfarir. Mennt-
un æskulýðsins verður þó æfinlega
höfuðskilyiði fyrir framförum hverrar
þjóðar, jafnt veraldlegum sem and-
legum. Davíð Scheving læknir 1 hor-
steinson bauðst til að kenna skóla-
börnum hið einfaldasta í leikfimi fyrir
ekki neitt, og er þegar byrjaður á
því starfi (2 i viku) og er það fallega
gjört. Stúlkurnar fá að vera mcð í
pví, sem peim hæfir, og er ]>að eins
og pað á að vera. J>ú veizt, að það
er inikil vöntuii á voru landi, sérilagi
við skólana, hve leikfimi er vanrækt.
Verði ekki von bráðar ráðin bót á
þcssu, skin sól ættlands vors innan
skamms á blóð- og merglausa kynslóð.
Veðrátta hefir verið hér i sumar
og haust býsna vot-, sifoldar sunnan-
rigningar, en það eru einmitt þær,
sem að minu íiliti, hafa farið verst
ineð jörð hér um slóðir. Yarð því
hirðing heyja með lélegra móti; enda
hætt við að hey hafi drepið eptir að
þau voru komin i garð. Gæftir til
sjós hafa verið mjög stopular. Braða-
sótt hefir geysað liér að undanförnu;
hafa sumir bæiidur niisst þegar Yi
fjárstofns síns, og er þó eigi af mörgu
að fara. Fjártaka var mikil í haust,
einkum við Gramsverzlun, prísar
svipaðir og Austri greinir frá að hafi
verið á Sevðisfirði. Auk þess keypti
faktor S. Richter fyrir Gram 1000
sauði, er seitdir voru lifandi til
Englands með Stamford, og Björn
kaupm. Sigurðsson með annað þúsund-
ið. Mun S. Richter hafa gefið 15—
19 kr. fyrir fullorðna sauði. Er það
í fvrsta sinn sem nokkur verzlun hér
sendir lifandi fjárfarm.
J>á vildi eg drepa á eitt mal,
J>ykir þér ekki vel eiga við, að hald-
.inn yrði þingmálafundur í sumar
komandi, máske hvað helzt til þess að
ýta fram kvennfrelsis- og blndindis-
málinu, skólamálinu og samgöngumál-
inu, Kvennfrelsis- og bindindishreif-
ingin er allsterk og veit eg ekki.
livort það væri svo fráleitt að hefja
þann fánann; þar gæti margt gott
flotið með. En kvennmenn vrðu jafn-
framt að vera fulltrúar á þeim
fundi. Að fá kvennþjöðina, þ. e. hin-
ar beztu og vitrustu konur, til að
koma fram í broddi fylkingar, er eg
hárviss um að er praktiskt og rétt,
þær hafa ýmsa eiginlegleika, sem oss
karlmenn skortir of opt, þolgæði og
óeigingirni t. a. m.; þær eru brenn-
andi í andanum, þegar þær hafa tekið
eitthvert mál að sér og eru orðnar
sannfærðar um, að þær hafi rétt mál
og heillavænlegt með höndum.
Húnavatnssýslu 1R. desember 1894.
Héðan cr fátt að frétta síðan eg
ritaði Austra síðast — 20. okt. nl. —
Tíðarfar iiefir verið hið bezta, það
sem af er vetrinuni, optast auð jörð
til jólaföstu, en siðan meiri vetrar-
bragur á veðráttu, nú um þessa daga
snjór á jörð og talsvert frost 8—
12° R.
Heilsufar manna er almennt gott,
það sem af er vetrinum, og engir hafa
nafnkenndir dáið svo eg inuni.
Af lieilbrigði sauðfjárins er þar
á móti eigi gott að frétta. Bráða-
pestin hefir drepið unnvörpum á mörg-
um bæjum, og í flestum sveitum sýsl-
unnar mun hún hafa gjört meira og
minna vart við sig. A nokkrum bæj-
um er hún búin að drepa yfir 30
fjár á hverjum, og á mörgum bæjum
10 til 20; er þctta mikill búhnekkir,
sérilagi þegar litið er til þess. að það
sem sjálfdautt verður, er naumast
hirðandi til manneldis. |>að er víst,
að um mörg undanfarin ár, hefir
bráðasótt þessi eigi verið jafnskæð hér
i sýslu og nú er hún, hvað sem þvi
einkanlegar veldur. Menn geta ýmis-
legs til; en það er eins og vant er
með þessa eyðileggjandi fjársýki, að
hún virðist óútreiknanleg. Nú í haust
var tíðin svo ágæt, veðrátta bæði
stillt og frostlaus, og jörð sýndist
lengi halda sér, með lítt föllnu grasi.
En þó tið væri góð og frostlitil var
sarat að yfirborðinu þurrviðri og snjó-
leysur, frá veturnóttum til jólaföstu;
má þannig vora, að fé ha.fi á mörgum
stöðum eigi haft nægilega vökvun, hitt
og annað, að jörðin hafi á umgetnuni
tíma skjótlega dofnað mjög, og þotta
hvorttveggja hafi orðið til þess. að
fóðrið hafi orðið um of þurt og létt í
fénaðinum, en fæstir goldið nægilega
varhuga við því í jafngóðri tíð, að
gefa moð kraptgott fóður. J>að verð-
ur auðsjáanlega mikilla peningavirði.
sem bráðasóttin eyðileggur fyrir lands-
mönnum í vetur, og e>' leitt, að geta
aldrei fundið nein ráð til að vavna
sliku tjóni. Engu síður er það líka
tilfinnanlegt, að geta eigi fríað skepn-
urnar frá jafnkvalafullum dauðdaga.
J>að væri því mesta nauðsyn, að sem
flestir góðir menn leggðust á eitt með
að rita í blöðin sína reynslu og sín
ráð við fjársýkl þessari, ef verda
mætti að útaf því gætu fundizt ráð
fyrir framtíðina til að verjast henni.
Öll hey reynast nú létt, og víð-
ast er kvartað um gagnsleysi af kúm
ernla var þeim nálega allstaðar lengi
hoitt, í haust.