Austri - 19.10.1895, Blaðsíða 2

NK -:s
A TT 8 T R I.
110
:ir ;ið skipið lict’ði p:í vcrið búið :ið
]iiiss;i frcmsta mastrið.
Af }>ví að m'i cru öll gufuskip
komin til skil.a, cr fóru til hvala- cða
sclavciða ]>a r norður í Jiöf i vor, —
pá pykir niörgum cigi óliklcgt, að
pctta slcip Iiafi verið licimskautsfarar-
skip Jiriftpjól’s Aanscns, „Fram“
cr sitji parna fastur í ísnum á licim-
lcið sinni. En mcð pvi „Franr' var
svo ákaticga vamlað skip og traust,
og liyggt cinmítt til pcss að pola liin-
ar voðalcgu járngreipar licimskauta-
issins, —• pá vona menn að „Fram“
slcppi klaklaust úr peim klóm fvrr
cða siðar.
T sumar gjörðu Amcrikumonn
út ski]> til að lcita að liinum lmgaða
lieimskautsfara, l*cary, og 3 fclögum
Jians, er cptir urðu par í fyrra lengst
norður í óhvggðum, til pcss að rcyna
komast cn lcngra norður fyrir Vestur-
Gramland en áður.
8ki]>ið var svo lieppið að hitta
pá félagii á snðurleið peirra. Hafði
pcim ckki orðið vcl ágengt mcð fcrða-
lagið og lítils orðið frekar vísari, cn
í fyrri ferðum Pcarys, en polað mikl-
ar prautir, misst nlla slcða, mest af
f:\rangrinum og alla slcðalmndana
ncnm einn.
Rriðju norðurförunum, er liéldu
norðaustur um Franz Jöseps land,
hjargaði Jivalavciðaskip nokkurt lcngst
norður í liöfum, mjög nauðlcga komn-
um. Sá lict Jackson er fyrir peirri
íor var og skijiið ,,AVind\vord“ cr
fórst par norður í ísnum, og liöfðu
norðurfarar pessir lengi eigi annað
til matar cn lijarndýrakjiit og ináttu
lifa við mcsta liarðréttL og voru mjög
aðfram komnir, er peiin varð hjargað.
Panniörk. Afargir íslendingar
munu liafa lieyrt getið skemmtistaðar
nokkurs í Kaupmannaliöfn, er nefnist
„Tivoli“, og pykir bera af ticstiillum
pvílíkum sumarskemmtistöðuui fvrir
smekkvísi peirra er bvggðu og fyrir
margbreytni skcmmtana peirra, er
par er völ á, og hafa allir útlcnding-
ar lokið upp einum munni uin að
vegsama skemmtistað penna, sem lika
er mjög ódýrt að fá inngöngu á, í
samanlmrði við <">11 pau öskiip, cr par
má sjá heilt kvöld fyrir eina 5(1 aura.
Hafa Danir mesta úppáhald á pessum
skemintistað og eru stoltir af almenn-
ingslofi pví, er Tivoli peirra hefir
jafnan fcngið meðal útlendra pjóða.
En tilkostnaður við svona marg-
víslegar skemmtanir, er ofiangt yrði
hér upp að telja, er líka ákafiega
mikill; og í liaust kom pað ii]>[> úr
kafinu, að um nokkur ár hafði verið
nieira lagt í kostnaðinn, en ágöðinu
gat borgað, prátt fyrir hina miklu
aðsókn, og parf hér skjótra ráða til
að taka, svo eigi leiði vandricði af.
Hið hdzta blað Dana, „Politiken“
leggur pað til, að pjóðin hlaupi sem
fyrst og drengilegast undir haggann
og styðji Tivolí-félagið mcð rífieguin
fjárframlögum, pví par liggi heiður
pjóðarinnar við, að vegur pess minnki
í engu.
I f. m. kom sá kvittur upp í
dönskum blöðuni, að prinsessa María
aí' örlcaiis, sem er gipt yngsta
syni konungs vors, Valdimar, hcfði
gengið í áhyrgð fyrir yfirm:inn nokk-
urn í slökkviliði höfuðborgariniiiir,
Tegner að nafni, fyrir 50,000 kr.
láni, og var ábyrgðarskjalið prentað
í blöðunum með fullu nafni prjnsess-
unnnar undir; skyldi lánið afborga á
10 árum mcð 5000 kr. á ári. Eu
Tcgner hafði aðeins 2000 kr i árs-
laun.
Margir trúðu pcssari sögu, með
pví prinssessan er stór-rík og alpekkt
að hjálpscmi, og hefir sýnt slökkvi-
liði borgarinnar sérlega velvild.
Eu svo kom stjörnarblaðið,
„Berlinske Tidende“, og hvað petta
allt tilhípfulaust pvaður,, og að prins-
essan licfði aldrci gmigið í nokkra á-
byrgð fyrir pennan slökkvilið.-i, Tegn-
er, sem svo var afsettur frá em-
bictti.
En nokkrum blöðum pótti linlega
sött pctta, mál á hcndur honum, par
scm liann hlyti að hafa gjörzt stóruin
brotlegur við hegningarlögin, mcð pví
að falsa svona gifurlega undirskript
prinscssunnar og seilast svo langt upp
í hieðir eptir ábyrðarinanninum. —
— f Kaupmannahöfn hafði fjöldi
járnstcy]>ara lagt niður vinnu og voru
mcnn nú að rcyna til pess að kom.a
samkomulagi á meðal vinnuveitend.i
og vinnumanna.
Danir eru að hugsa uin :ið koma
á tryggri höfn vestan á Jótlandi, en
vcrkfricðingíir halda pað ógjörlegt á
meginlandinu síikum sandburðar.
196,621 krónu vantaði u]>]>á að
liið konunglega lcikhús gieti borgað
tilkostnaðinn undanfarið ár , og fyllir
ríkissjóður pað skarð. Svo mikið pyk-
ir par koma til leikaraipróttarinnar
fyrir licnnar menntandi og siðbictandi
áhrif, enda mun konunglcga leikhúsið
í Kaupm.höfn eittlivert bezta i heimi.
Svípjóft og Xorvegur. Hjá
báðum pcssum fricndpjóðum voru
h.aldnar í f. m. allmiklar hernaðar-
æfingíir og stýrði konungur báðum
pessum heriefingum, og hældi fram-
göngu beggja pjóða að endingu.
Er pað voðaleg tilhugsun að svo
n.áskildar pjóðir berist á banaspjót-
uni, sem prákelkni pjóðmálaskúma
bcggja pjóðiinna liefir pó stuðlað
mjög að.
jýjóðskiUd Xorðmanna Björn-
stjerne Björnson, lastar nú mjög
ákafíi og fyrirhyggjuleysi vinstrinmnna,
að stofna landinu í pvílikan vanda
að pví óviðbúnu öllum stórræðum
Segir liann pá líta mcira á eigin
hagmið og völd, cn heill föðurlands-
ins. Bjiirnson segir, að pessi lítil-
menni hafi eigi viljað pola hann í
sínum hóp, af pví hann b.ar liöfuð
og herðar svo langt yfir pá, sem
kæfðu niður völd lians og sannleikans
mcð giirgi fjöldans, pcsara ímynduðu
föðurlandsvina, sein cngan gallá sjá
hjá sjálfum sér, og vilja pví eigi
bicta framferði sitt.
Björnson vill mynda nýjan pjóð-
ernisflokk mcðiil Xorðmanna er
liti aðeins á jafnrétti frændpjóð-
anna, en eigi eigin h.agnað og völd;
en hann er vondaufur um að petta
takist honum fyrir ofstæki og drottn-
unar- og eigingirni vinstriinanna.
pann 21. septeinber lézt cinhvcr
hinn ágætasti maður meðal Svía,
doktor Viktor Rydberg, liinn mcsti
spekingur að viti, pjóðlyndur, frjáls-
lyndur, djúpvitur s.agimfricðingur, og
liefir allra skálda hest lýst fornlifi
Grikkja i skáldsögum sínum; Rydberg
var og ágætlega að sér í norrænni
goðafræði, mjög velviljaður okkur
Islendingum og heimsótti okkur á
pjóðhátíðinni.
fýzkalaml. f september liéldu
jyjóðvcrjar 25 ára fagnaðiirhátíð
yfir sigrinum við Sedan, p.ar scin pcir
börðu voðalegast á Frökkum og tóku
Napoleon keisara III. höndum.
Hélt Yilhjiílmur keisari við pað
tækifæri eina iif síniim miklu ricðum
og lofaði par mjög afreksvcrk aía
síns og hreysti fjóðvcrja <>g hét
á hcrinn :ið duga sér vcl til pcss að
ganga á milli bols og liöfuðs á pcim
úrpvicttum binnar pýzku pjóðar, er
ekkert föðurland ættu, óttuðust hvorki
guð né mcnn og vildu jafnvel ekki
lmlda uppi pjóðarsómanum og tigna
Sedan-daginn, nfa hans og hina goð-
um liku jn'ússnesku herforingja. Yar
petta niiclt til sósíalista, er létu sér
fátt um finn.ast um allt pctta liá-
tiðahahl.
Flcst hin frjálslyndari blöð jýjóð-
verja létu íll.a yfir pcssari ræðu kcis-
arans, og kváðu óviðurkvæmilcgt að
lýs.a svo liörðum áfcllisdómi ytír svo
mikluni liluta pjóðarinnar og lioita
á lierinn til að kúga hann, og voru
pá snm blöð, er frekast póttu nncla,
gjörð upptæk.
En pegar glímuskjálftinn var
runnínn af keisara og hann sá óámcgu
allra bctri manna mcð gífurvrði sín —
pá sá hann sér ckki annað vicnna,
cnn ;ið láta stjórnarblöðin milda úr
í'ícðu siimi og still.a til friðar og segja
orð keisarans ranghermd og rangskil-
in.
Apturlmldsni<>nnum á J>ýzkalandi
hefir nú og viljað sú ögicfa, til, að
iiðal-ritstjöri lielzta apturhaldsblaðsins
í Berlín, „Kreuz-Zeitung“ „fríherra,,
Hammerstein, er orðinn uj>pvís iið
stórsvikum og flúinn úr landi.
Skipaskurðurinn mikli í gegnum
Hertogadicmin pykir ckki gcfast vcl,
og standa öll hinn stærri ski]> víða í
skurðinum; pykir siglingin um h.ann
pví tafsöm og litlu cða engu fijót-
farnara um skurðinn, en norður fvrir
Jótland og lciðin kostnaðarsöm.
Ítalín. f> ann 20. scptemhcr
héldu Ttalir 25 ára hátíð í minningu
pess, að pann dag náðu peir inngöngu
í Rómaborg, er Frakkar liöfðu orðið
að draga paðan setnlið sitt. Vur á
peirri hátíð afhjúpað mikið minn-
ingarmerki fyrir hctjunni Garibaldi,
og stendur steinstöpullinn við Porte
Pia, 'og par nálægt cr greipt í borg-
múrinn minningartafla um pað, að
par var fvrst brotist inn í borgiim.
Annan minningarvarða vígði kon-
nngur og drottning yfir Cavour greifa
er mest og bezt hafði unnið að frclsi
ftalíu mcð Viktor Emanuel konungi
og Garibalda.
fui er konungsbjónin óku bui't
frá pví hátíðahaldi, pá hljöp á eptir
vagni peirra hcrnmður nokkur mcð
óbóta skömmuni. Hann varð h.a-nd-*
samaður og fluttur á geðveikraspítala,
pví menn ictla liiuin ringhiðan.
Spánn. Spánverjum sækist örð-
uglega að bæla niður uppreistina á
Ouba, enda rétta Norðurameríkumenn
uppreistarmönnum allmikla hjálpar-
hönd, svo sem peir mega sér bezt
við koma án pess að ganga í berhögg
við Spánverja. Stríðið er háð af
mikilli grimmd, einkura af uppreistar-
mönnum, sem lítt gefa Spánvcrjum
griðin, komist peir á peirra vald.
En Spánverjar ætla sér að gjöra út
nýjan leiðangur er x'igningatímiiin er
úti par vestra. En óánægja mikil
er nú lieinm á S]>áni yfir stjörn lands-
ins og vcx lýðvcldisflokkiirinn óðiun
par í landi. S])á nmrgir að lnvnn
niuni notn sér af burtveru ficstra
beztu liernmnna landsins vestanhafs
og hefja uppreist, velta mcykonung-
inuin úr hásicti og stofna lýð-
veldi, cins og nágranuiii' peirra, Frakk-
ar liafa.
Xorðuriiiiieríkiimeim hafa nú
látið rannsaka PananmeyðiðumNikara-
gua og leizt skoðunargjörðarmönnuin
svo á, að vel mætti grafa par skip-
gengan skurð milli úthafanna. Ensk-
iir verkfræðingur liefir og skoðað petta
skurðarstæði og litist vel á pað.
Aptur gengur Frökkum illa að
vekja upp :i]>tur hið gamla Pananm-
skurðarfclag, og gengur par enn allt
a tréfótum. Enda er loptslagið. par
sem sá skurðtir á að liggja, svo á-
kallega óheilnæmt, að Evrópumenn
pola pað með engu móti og sýkjast
hrönnuin saman, og deyja margir.
í Mið-Ameríku lmfá nýlega <>rð-
ið miklir jarðskjálftar, og fjöldi fólks
týnt lifi i peim.
Kína og Jupiui. Kinverjar lmfa
lofað Yesturpjóðum, að hegna peim
er níðingsverkin unnu á kristniboðun-
um par eystra í sumar, og nafa peg-
ar hengt nokkra af forgöngumönnum
hryðjuverkanna.
En petta gjöra Kinverjar einungis
af prælsótta við Vestmeun. sem peinx
er meinilla við og vildu alla helzt til
helj.ar. Segja peir, að siðan Yest-
menn náðu bölfestu i Kína, pá liafi
landinu hnignað og óöld og ófriður
staðið af koniu peirra, ættu peir lielzt
að lmfa sig sem fyrst á brott og láta
Kínverja ekki sjá sig. En vilji peir
ekki hlýðnast pessu heilræði, pá munu
Kinverjar gjöra rögg á sig og her-
væðast allir sem einn maður og reka
pá, ekki einungis af liöndum sér, lield-
ur elta fióttan vestur um alla. Asíu
og Evropu og eyða lönd Vestmanna
mcð eldi og sverði, því í raun og
veru seu peir Yestmönnum í öllu
snjallari, enda lmfi menntun og auð-
sæld pegar átt heima hjá forfeðrum
Kínverja á peim tímum, er villimanna-
bragilr v.ar á öllum vesturpjóðum og
og pær lilæddust dýrafeldum og fugls-
liömum og bjuggu i helluni ogholum
og kunnu enga inanna siðu.
Frakkar og Rússar hafa í sam-
einingu lánað Kínverjum herkostnað-
argjaldið mikla mót ýmsum hlunnind-
um, svo Japansmenn ætla nii að fiira
af skaganum Liaotung, er Rússum
var verst við að peir næðu bölfestu
ii, en sprengja munu peir áður Port
Arthur í lopt upp.
Frakkar liafa fyrir pessa uppá-
hjálp við Kínverj.a, fcngiðmikil verzl-
unarréttindi i Suður-Kína og leyfi til
að byggja par járnbrautir og fara á
skipum eptir stóránum; er eigi trútt
um að Englendingar líti illu hornauga
til peirrar miklu ivilnunar við Frakka.
En Rússar heimta í liðveizlulaun leyfi
til pess að mega leggja Siberisku
járnbrautina yfir Norður-Kíiia.
J>að má tilfær.a hér seiu dæmi
uppá kurteisi og lítillæti marskálks,
greifa Yamagata, að í vor skrifuðn
lionum til 2 sænskar yngismeyjar,
óskuðu honum til hamingju með sigra
hans og báðu hann svo vel gjöra og
senda peim nafnið háns skrifað. Frök-
enarnar biðu milli vonar og ötta fram
eptir sumrinu. Eíi svo fengu pær loks