Austri - 17.04.1897, Blaðsíða 2

NTE. 11
A D S T R I.
42
l>að væri annars mjög fróðlegt, að
hafa skrár yfir dauðatöluna í hinum
helztu landfarsóttum vorum, og pað er
útlit fyr að slíkt fáist áður en langt
um líður, með pví að hinn röggsami
landlæknir vor, Dr. Jónassen, gerir
sér mikið far um að heimta sem fyllst-
ar og nákvæmastar skýrslur af lækn-
um landsins yfir sjúkdóma pá, sem
ganga í umdæmum peirra hvers um
sig, og hefir jafnframt í ráði, að láta
prenta árlegan útdrátt úr skýrslum
pessum.
fegar litið er á pað, hversu kíg-
hóstinn venjulega er hættulegur fyrir
barnslífin, pá er ekkert ofmælt að
segja, að kíghóstinn sé hættulegur
gestur. Og par við bætist, að tjón
pað, sem kíghcstinn gjörir óbeinlínis,
er lítið minna en hið beina tjón. jpað
ber nefnilega opt og einatt við, að
börnin reynast svo við hinar miklu og
löngu hóstakviður, að pau aldrei síð-
an ná sér, verða brjóstveik upp frá
pví, og hálfgjörðir aumingjar. Er pað
pví allt annað en að ástæðulausu, pó
foreldri sé hrædd við kíghóstann vegna
barna sinna, og leiti kvíðafull til lækn-
isins, og spyrji hann hvað gjöra eigi
ef börn peirra fái veikina. því mið-
ur verður svar læknisins allt annað en
gleðilegt. Hann verður sem sé að
gjöra pá játningu, ef hann á að segja
sannleikann, að læknisfræðin eigi, enn
sem kornið er, ekkert meðal til, sem
læknað geti kíghóstann, ef barnið á
annað borö er orðið veikt af lionum.
Hin helztu meðul, sem gefin eru við
veiki pessari, svo sem Kinin, Anti-
phyrin og Bromoform gagna venjulega
sáralítið, og að pví fráteknu, að lækn-
irinn getur dálítið dregið úr hóstan-
um með deyfandi meðulum, verður allt
og sumt að leggja fyrir, að börnin
séu haldin inni í loptgóðu herbergi,
par sem jafn og pægilegur hiti sé, og
svo að gefa aðrar smábendingar á
borð við petta.
]par sem svona stendur á einsog hér,
að ekkert meðal er til er dugað geti
við sjúkdóminum, pegar hann einusinni
er á kominn, eða stytt hann að nokkr-
um mun, pá liggur í augum uppi, að
pað sem hér ríður á, er að varna pví,
að barnið fái veikina. í fljótu bragði
sýnist að pað ætti að geta tekizt, og
víst er um pað, að gamli Celsus* sagði,
að pað væri hægra að afstýra sjúk-
dómum en að lækna pá. (satius est
prævenire quam curare morbos). En
9 ára læknisreynsla mín gjörir mig
vantrúaðan á pessa kenningu gamla
mannsins að minnsta kosti að pví, er
ísland snortir. p>að er satt að segja
mestu vandræði að fást við sóttvarnir
á pessu okkar góða landi, og geta
peir bezt um pað dæmt, sem fleirnm
sinnum liafa purft að fjalla um slíkt.
Allt til skamíns tíma hafa engin inn-
an 1 ands-sóttvarnarlög verið til nema
tilskipunin sæla, 17. apr. 1782. En31.
jan. fyrra ár birtust loksins ný lög
um sóttvarnir, og pó ýmislegt megi
að peim finna, einsog flestum verkum
mannanna, eru pau samt góð búnings-
bót. Mun nú svo komið, að sjaldnast
parf að kenna lögunum um, ef ekki
tekst að varna næmum sjúkdómi út-
breiðslu innlendis. Vöntun lagaákvæða
he'fir heldur aldrei verið versti prösk-
Aidns Corneiius Colsus, frægur róin-
verskur læknir ú döguin Tiboriusar og Noro
keisara.
uldurinn á sóttvarnarveginum. Nei,
hið almenna skeytingarleysi og kæru-
leysi manna gagnvart hinum ýmsu sótt-
varnarreglum, petta er steinninn í göt-
unni, petta atriði liefir venjulega dreg-
ið alla dáð úr sóttvörninni, og eg er
hræddur um, á eptir að gjörapaðenn
um stund. Guðm. héraðslæknir Hann-
esson á Akureyri hefir, einsog kunn-
ugt er. lagt á samgöngubann í héraði
sínu til varnar hinni yfirstandandi kíg-
hósta-landfarsótt. Honum segist svo
frá undirtektum manna par nyrðra í
pví máli: (Stefnir, no. 2, p. á).
„Mörgum, er hafa orðið fyrir bann-
inu, pó vægt væri, hefir fallið pað illa,
margir hafa pví miður brotið pað, og
ýmsir talið lítil líkindi til að pað yrði
að gagni“. Skyldi ekki undlrtektirnar
verða svipaðar pessu víðar á landinu?
Itétt í pessu berst mér 10. tbl.
„Austr»“ p. á., og er par grein eptir
héraðslækni Zeutlion í Eskifirði um
kíghóstann. Zeuthen kollega ræður
par til, að varast samgöngur við hin
sýktu héruð, en á hinum sýktu heim-
ilum að stía hinum heilbrigðu börnum
frá hinum sjúku. Bæði pessi ráð eru
góð, eins og vænta mátti, og er hið
fyrra auðvitað alveg óbrigðult varnar-
ráð, sé því nákvœmlr.ga hlýtt. Eg hef
hér að framan tekið fram, að kosta
purfi kapps um, að börnin sýkist ekki
af kíghóstanum. Og er pvi svo sem
sjálfsagt, að menn reyni á allan hátt
að forðast samgöngur við hin sýktu
heimili, eða leyfa mönnum paðan að
koma inn á heilbrigð heimili. Eg
fyrir mitt leyti geng að pví vísu, að
petta verði opt og einatt örðugt, og
pví víða ekki sinnt, sízt sem skyldi.
Yil eg pví benda á eitt ráð til að
draga úr smittunarhættunni. Og með
pví eg hygg, að pað víða geti orðið
að góðum notum, auk pess, sem pað
er mjög einfalt, pá hef eg ráðizt í að
skrifa línur pessar. Báðið heitir
Terpentinugufa.
fegar barnaveikin (Dipteritis) gekk
hér síðast á Seyðisfirði, sumarið 1895,
lét eg í öllum húsum, par sem hún stakk
sér niður, viðhafa uppgufun af Terpen-
tinu, petta gerði ég í upphafi til að
draga úr afli veikinnar. En bráðum
tók eg eptir pví, að í peim húsum, par
sem Terpentinugufan var stöðugt við-
höfð eptir fyrirskript minni, par sýJd-
ust eJcki fleiri börn en þau, sem þá
þegar vori^ orðin reiJc, og pað pó hin
heilbrigðu börn væru inni í sama húsi
og hin veiku, eins og víða var og ekki
varð hjákomizt vegna húsprengsla.
Eptir að kíghóstinn tök að dreifa sér
út hér um slóðir í vetur, hef eg ráðið
ýmsum, sem til mín hafa leitað héðan
úr fjörðum og ofan úr Héraði, að gera
tilraun til að verja börn sín fyrir veik-
inni á pann hátt, að láta börnin vera
stöðugt inni í einu og sama herberg-
inu, að láta merm af sýktum heimilum
aldrei koma inn í herbergi pað, sem
börnin eru í, hvað sem öðru líður, og
að við bafa stöðuga Terpentinugufu í
herberginu. Eg hef nú frá ýmsum (8)
af pessum mönnum fengið að vita, að
hjá peim hafi ekkert barn enn sýkzt
af kíghósta, og hafi hann pó gengið á
heimilunum allt í kringum pá. |>essir
menn hafa eindregið pakkað petta
Terpentinugufunni, og jafuframt óskað
pess, að eg gerði almenningi ráð petta
kunnugt. Að sönnu er reynsla pessi
alltof lítil til pess, að nokkuð ákveðið
óg fulltryggjandi verði byggt á heniii.
En reynsla mín í barnaveikinni, og
pað, að Terpentinan er viðurkennt
bakteriudrepandi lyf (Paraciticidum)
— og kighóstinn er bakteriusjúkdóm-
ur —, gefur mér fulla ástæðu til að
halda, að petta sé á góðum rölcum
byggt. Skal hér nú skýrt frá aðferð-
inni við Terpentinu-uppgufunina, og
vil eg jafnframt vinsamlega biðja hér-
aðsbúa mína, og aðra út í frá, sem
kynni að nota pessa aðferð, að láta
mig á síðan vita skriflega eða munn-
lega, hvernig hún hafi reynzt peim.
Á ofn, eldavél eða steinolíuvél inni
í hcrbergi pví, sem börnin eru látin
vera í, skal setja „kasserollu“, lítinn
pott eða ketil með vatni til hitunar,
og skal hituninni hagað pannig, að
jafnan sé hæg suða á vatninu. í petta
vatn skal láta 2 teskeiðar af Terpen-
tinolíu 3. hvern tíma. Skal gera petta
hvern morgun í býti, og seinast áður
en gengið or til hvíldar að kvöldi. Sfe
engin nitunarvél til, mætti 4—5 sinn-
um á dag koma inn í baruaberbergið
með sjóðandi vatn ákatli, og láta par
svo Terpentinuna saman við, eins og
áður segir. Gæta verður að pví, að
Terpentiuu-gufan rjúki sem minnst út
úr herberginu, svo sem við óparfan
umgang o. s. frv. Hvort Tcrpentin-
olían, sem brúkuð er, er fengin úr
lyfjabúðinni eða úr verzlunuin, og er
par optast nóg til af henni, kemur í
sama stað niður. Búast má við, að
brúka purfi mikið af Terpentinolíunni
(2—4 priggja-pela-flöskur), par sem
Terpentinu-gufuna verður að viðhafa
par til sóttin er um garð gengin 1
næstu byggðarlögum. j>nggja-pela-
flaska af Terpentinolíu kostar um 1
kr. 50 aura, og endist hún í 2—3 vik-
ur. Börn, sem mildnn kvefhósta hafa,
vil eg ráða frá að séu höfð í Terpen-
tinu-gufunni, með pví hún æsir lióst-
ann. Auðvitað er líka Terpentinu-
gufan gagnsláus við pau börn, sem
pegar eru búin að fá kíghóstann, og
verða pau börn að vera stranglega að-
skilin frá hinum heilbrigðu.
Ai> endingu skal eg til glöggvunar
taka hér upp varnarreglurnar:
1:' Öll hin heilbrigðu bÖrn skulu
haldin inni í rúmgóðu herbergi með
jöfnum, pægilegum hita.
2. Engum manni frá sýktum heim-
ilum só leyft að koma inn i petta
herbergi.
3. I herbergi pessu sé viðhöfð stöð-
ug Terpentinu-uppgufun eptir reglum
peim, sem gefnar eru hér að framan.
* llitað 9. apríl 1897.
ÚTLElíDAR PRÉTTIR.
—O —
Tyrkland. Síðustu hraðskeyti segja
Tyrkjasoldán orðinn vitskertan, en ann-
ars er allt við pað sama og áður.
Damnðrk. J>egar síðast fréttist frá
Kaupmannahöfn, pá var mjög stirt
samkomulag með stjórninni og ríkis-
deginum. Yildi fólkspingið ekki veita
pað fé, er hermálaráðgjafinn beiddist,
og kirkjumálaráðgjafinn fékk lieldur
ekki pað fé, er honum pótti á liggja
til nýrra kirkjubygginga í höfuðstaðnum.
En pað er nú engin ný hóla pó
fólkspingið sé ópægt við stjórnina og
neiti henni um fjárveitingar, en pað
pylcir allt verri sálmurinn, að nú gjör-
ist landspingið líka inótdrægt stjórn-
inni, og sýnir sig all-líklegt til' péss
að neita að sampykkjá páu lög, er
landbúnaðarráðgjafinn hefir lagt fyrir
pað, en pað ping hefir áður verið mjög
fylgisamt stjórninni, bæði fyr og síðar.
Eorsætisráðgjafinn Reedtz Thott lét
í báðum pingdeildunum megna óánægju
í ljósi yfir pessu ráðalagi og hafði í
heitingum um að ráðaneytið mundi
allt fara frá, ef pingdeildirnar létu
eigi undan.
!>að er nú reiknað saman, hvað
Danir hafa tapað á smíðinu á lysti-
skipi Bússakeisara, „Standard", og
nemur tjónið l1/* jmillíón króna, svo
stærsta gufuskipaverksmiðja Dana,
Burmeister & Wain í Höfn, er all-
hætt stödd, ef Rússinn vill eigi bæta
peim upp skaðann.
Járnsmiðirnir höfðu víða í Danmörku
lagt niður vinnuna og hoimtað liærri
laun, og gizka blöðin á, að pað muni
nú ganga um 4000 járnsmiðir atvinnu-
lausir.
Þýzkaland. l>ann 22. f. m. skipaði
keisarinn Djóðverjum að halda mikla
hátíð um land allt til minningar um
pað, að pá voru liðin 100 ár síðan afi
hans, Vilhjálmur keisari fyrsti, — er
sonarson hans hefir skipað að kalla „hinn
miJcla“ — fæddist í Königsberg á
Austur-Prússlandi. Og pora pegnar
keisara eigi annað en hlýða, nema
gamli Bismarck. sem gefur pað hin-
um leiða, aðhannkalli Vilhjálm fyrsta
„hinn mikla“, og er keisari karli fok-
reiður fyrir petta, og hefir hefnt sín
með pví að bjóða Bismarck eigi til
hátíðahaldsins 22. marz.
27 myndastyttur af Vilhjálmi keis-
ara fyrsta átti að afhjúpa víðsvegar
um pýzkaland á pessum hátíðisdegi,
og svo hefir keisarinn látið semja al-
pýðubók um afreksverk forfeðra sinna,
einkum pó afa sins, og skal skylda
öll skólabörn til pess að kunna hana
uppá sínar tíu fingur spjaldanna á
milli!
Frakkland. Frakkar hafa nú loks
„bitið höfuðið af skömminni" á Mada-
gaskar, afsett drottninguna Ranavalo,
og rekið hana í útlegð til eyjarinnar
íteunion fyrir austan Afríku. Áður
höfðu peir rekið mann honnar, er var
forsætisráðgjari, í útlogð til Algier,
par sem hann er nú nýdáinn af illri
meðferð og sorg yfir óförum ættlands
síns.
Og petta er einhver menntaðasta
pjóð heimsins, er fcr svona að ráði
sínu! og leggur nú alla Madagaskar,
um 13,000 □ undir Frakkland, og kæfir
allar uppreistir Hówaanna í peirra
eigin blóði!
Bandaríkin. J>ann 4. marz, sem er
aðal-hátíðisdagur Bandaríkjamanna, tók
Mc Kinley við stjórninni af Grover
Cleveland, og hélt hann við pað tæki-
færi danzleik í forsetahöllinni í Was-
hington, er pau forsetahjóuin höfðu
boðið til 10,000 manns. Að peirri veizlu
var samt enginn áfengisdropi veittur.
Sagt er, að Mc Kinley muni taka
upp tollög sín, svo flestar vörur verði
útilokaðar frá Bandaríkjnnum með af-
arhánm innflutningstolli, par ámeðal ull.
Cuba. |>ar berjast ennpá Spán-
verjar og uppreistarmenn í ákafa, og
gjöra hvoröðrum allt pað illt, er peir
mega, og er enn óvíst hvorir muni
verða prautseigari.
Á Indlandi geysar ennpá svarti
dauði og hungursneyðin ógurlega, og
fer ueyðin alltaf vaxatidi, eptir pví
sem pestin breiðist út um landið, pó
öll ósköp komi nú af gjöfum til Ind-
verja á hverjuin degi.