Austri - 26.03.1906, Blaðsíða 2

KR. 9
A U S TR I
34
enda þó það þykist mæla í „land-
vainaranda“ seni á eitthvað að vera
göfngri andi, en sem gömin dagblöðin
mæla í, og má-ke fremur von, þegar
í þeim anda á að mæla alít og rita,
að fleiri fáist kaupendur!
J>að er svo sem faliegt og göfugt
orð: „landvarnaraodi“ eða „'landvarn-
armaður“ ef þá er eptir því orði
breytt. En er ekki „iandvarnarandi“
í heimastjórnarblöðunum eldri og
jngr’ og þeir sem þeim fylgja, eru
þeir ekki „landvarnarmenn“? Jú
svo er sannarl., og hafi nokkur um
það eí'azt, þá ættu þeir ekki að
þurfa að efast um það lengur, svo er
glúgg skýring íyr’r því. Getur þeim
virkilega fundizt svo ennþá, að betri
landvörn og laodvarnarandi felist
í skrílræðisæsingalélagiau í Reykjavík,
og í athöfn sendi-postnlanna í sumar
út um landið? Nei( svo er alls ekki;
og mun það rjást æ betur og betur.
þ>að sýndist svo rem allmikill ö-
þarfi að fara að setja á laggirnar
þennan „Dag;fara,“ enda þótt gðður
eeti veríð að ýmsu leyti, og einnig er
það sama með „Lögréttu“. Sem sagt,
það var nóg af dagblöðurr. Hvað
skyidi mega setja mörg blöð á stofr,
til þess að ekki mætti alltaf byggja
upp og rekja stjórnarbaráttu ísíend-'
inga, og svo um undirskriptamálið og
rit.simamálíð? Jú, sjálfsagt mætti
setja á stofr, blöð næstum á hverjum
firði kringum allt ísland( ng enda
uppi i landi líka. En hver entist nð
kanpa allt þaö fargan? |>að mun
vera orðið um of eivitt sera stendur
bæði fyriv útgefendur og kaupendur.
„Dagfari“ talar um of miklar og
langar brókaræður á þinzi, getur
honnm ekki þótt nóg um þessa eilífu
tuggu og endalausa stag í þeim sam-
eimtðu.Maður fer að hugsa að þessir
menn séu eittrmð illa staddir með
atvinnut þó þessi atvinna sé ekkert
áhtleg, og er það illa farið, þegar
maður er búinn að kosta sig frá
fyrstu eða neðstu tröppu lærðaskól-
ans, upp í Váskólann. En al-
þýða getur ómegulega tekið alla þá
menn sér á herðar. Eða ei hún svo
hhud að gera það? Hefir þún ekiri
nóg samt? Svo fannst þó ísafoldar-
ritsljóranum í sumar með nýja tollinn
og ritsímakostnaðinn.
Neit menn sem bafa enga atvinnu,
nema þessa feiknamiklu blaðaútgáfu,
ættu heldnr i>ð taka sér lán, rækta
jfti-ð á íslandi og koma upp gripum,
Gerast íslenzkir fyrirrayDdarbændur.
J>að yrði eittnvað manntakslegra. En
láta þau blöð sem hafa lengst og bezt
haldtð útgerðinni,halda henni áfram,það
er ekki fyrir marga um slíkt að
keppa.
|»að eru þessi landvarnarblöð, sem
sig svo kalla, sem þykjast vera að
vernda landið frá tímanLgri og ei •
lffri glotun. Telja þau mesta hætt-
nna á undirskriptarmálinu og ritsíma
máh'nu, en eg er nú mjpgtrúaður á það
að menn almennt fari effki að verða
svo mjög smeikir við þá hættu sem
þau tala um. Já tímanleg og eilíf
hæfta, alltaf hætta. En hvar sést
það avart á hvftu, að þeir bendi á og
rokstyðji til fulls það „eitthvað“ sem
Ré hættulaust tímanlega og e'líflega?
Eg les alltaf Ingólf og Isafold og
hefi ekki ennþá fundið það í þeim, og
svo segja fleiri, og það vel skynsamir
menn. fað er sem sagt, undirskripta
málið, ritsímamálið og svo eitt enn:
ötjórn Ráðherrans, sem þau aðallega
snúast uro, þessi landvarnarblöð.Finnst
Xuörgum all-óþarft að gefa ennþá út
nýtt blað tíl að hamra á honum, þar
sem Isafold og fleiri bloð svo ræki-
lega finna víst eitthvað að öllu sem
hann ræður fram úr, og einkum ó-
þarít þareð augu manna opnast æ
betur og betui fyrir því af hvaðarót-
um slíkt ósóma gasjiur er runnið, nm
æðsta valdsmann landsins. Enda munu
óðum þeir sem hafa lagt trúnað á slík-
an fáránalegan rógburð, vera ein-
mitt að snúast frá villu síns vegar.
Anstri hefir haft mikla alþýðuhylli
og hefir ennþá, enda finn.-t mörgum
réttast að halda sér aðalLga að hon-
um sem dagbl. hér Austanlands, því
hann hefir alltaf verið: stefaufastur,
frjálslyndur, fiutt fljótt og greinilegar
fréttir, og góðar neðanmáfssögur sem
menn stvtta sér stundir við að lesa í
skammdeginu.
Svona mikill hiaðafloldi, einkum
þegar hann framber þrennskonar kenn-
ingar, er ekki neitt sérlega hollt
fyrir pjóðina, getur villt skoðanir
hennar og stefnufestu og sundrað henni,
svo velferðarmálunum sé jafevel hætta
búin, og væri það íllt og dýrt ctan á
allan þann kostnað sem þessi bloð
leiða af sér tyrlr kaupendur, sem ekki
mun ofsagt að muni nú vera orðinn
ein 50—60 þúsundit kr. að meðtöldum
öllum öðrum blöðum, fyrir utan ííma-
rit.
Er það ekki all-laglegur skild-
ingur?
Gr. S.
Ljöslækningar
við hiarta og taugasjúkdómum.
Formaðurinn í stjórn Finsens ljós-
stofnuuarinnar hefir sent Christensen
ráðherra, sem er formaður nefndar
þeirrar er gengst fyrir samskotum til
Finsens minnisvarðans, bréf með
uppástungu um, að talsverðu af
minnisvarðafénu skuli varið til að
koma á fót ljóslæknineastofnun fyrir
þá sem þjást af hjarta-og tauga-
sjúkdómum. Efnafræðisrannsóknir þær
«r gjörðar hafa verið af formanninum
siðan árið 1900,hafa leitt það i ljós(að
ljóslækningaraar rouni hafa eins mikla
þýðingu fyrir áðurgreinda sjúkaóma
sem fyrir húðsjúkdóminn Lupus.
Björn Kristjánsson,
fjárkláðalæknir, frá Víkingavatni í
J>ingeyjarsýslu, kom hingað landveg
frá Reykjavík sunnanlands 23. þ. m.
Hafði íagt af stað frá Akureyri 2. jan
s 1. ásamt Myklestad fjárkláðalækni,
til þess að líta eptir fjárskoðunum.
Vaið Myklestad eptir í Reykjavíkj en
Björn hélt áfrarn bingað. Aðeins á
tveim stöðum höíðu þeir orðið varir
við kláða.
Myklestad kvað koma hingað land-
veg í voi, og fara svo héðan með skipi
til Norvegs alfarinn.
Bjöm ler héðan til Eskifjarðar og
þaðan svo til Héraðs og með landpósti
norður.
Skölastjöri á Eiðum,
í stað Jónasar Eiríkssonar, er sagt
hefir þeim starfa ai sör, — er nú
skípaour Benedikt Kristjánsson hú-
fræðingur, bróðir Jónasar læknis á
Brekku. Hefir Benedikt stundað uám
í Norvegi, og nú siðustu árin verið
ráðsmaður á stórbúi þar, nólægt Frið-
rikshald, og jafuan fengið lof mikið
fyrir kunnáttu og dugnað.
Botnvorpungar strandaðir,
2 botnvörpungar (enskur og þýzkur)
strönduðu í fyrra mánuði, íyrir Suð-
urlandij annar á BreiðamerkursaDdi
og hinn á Skeiðarársandi. Mannbjorg
varð á báðum skipunum. Nokkru varð
bjargað úr skipunum, og seltvið upp-
boð. — friðji botnvörpungurinn var
þar skammt undan landi, er menn
voru að bjarga úr skipinu, héldu skip
verjar að þar væru skipbrotsmenn í
landi og hefðu eigi náð til byggða.
Lagði skípstjórinn þá til land3 á bát
við timmta mann til þess að aðgæta
þetta, náði báturinn heilu og hoídnu
í land, en brimið varð strax svo mikið
að þeir komnst eigi út apturog varð
svo að flytja p4 til Reykjavíkur ásamt
skipbrotsmönnnuum.
Útlendar fréttir
DANM0RK. Nýlegaer þarlátinn
merkur Isl^ndsvinur, prófessor Art-
hur Feddersen' 71 árs að aldri. Hann
ferðaðist hér um land árið 1884 til
þe-s að rannsaka lax- og silungsveiði.
Skrifaði hann síðan bök nm ferð sína
rajög velviljaði landt og þjóð. Mun
óhætt að lullyrða, að fáir danskir
roenn hafi borið jaín-ltlýjan hug til
íslattds sem Arthur Feddersen^ siðan
Rasmus Rask lejð.
Sum dónsk blöð taia nú um það,
að sjálfsagt sé að koaungur breyti nú
titli sínum, þannig að hann nefni sig
„Fiiðrik hinn áttunda konuns yfir Dan-
mörku, Isiand’, Færeyium, Grænlandi.
Yesturheimseyjum o. s, frv. Yirðist
og e’liiezt og sjálfsagt frá Islendinga
sjónarmiði að svo yrði.
NORVEGUR. 2?ptir síðustu ít-
lendu blöðunum að dæma( hofir
voðalegt og hörmuiegt manntjór. orðtð
við vestanverðan Norveg, fyrir utan
Namdalinn, skammt frá J>rándheimi,
2. þ. m. Að morgni þess dags var
bjart og heið'ikýrt veíur og réru þá
um 400 fiskibátar og voru á þeim nól.
1500 manos. Síðari hiuta dagsius
skall á ofsaveður af landi, er hrakti
bátana fil hafs. Voru strax send
gufuskip til þess að bjarga bátunum,
og tókst þeira að ná mörgum. En
síðasta danska blaðið er ver hpfum
fengið, frá 4. þ. m., segír að ennþá
vanti um þúsund manus, og séu litlar
likur tii annars en þeir séu allir drukkn-
aðir. Er þetta hið mesta manntjón
sem koraið öefir fyrir í Norvegi í
mörg ár.
Oastberg þingmaður hefir borið það
frumvaip íram á stórþingicu að stjóra
in veitti efnalitlum mönnum ókeypis
jarðnæði til ræktunar. Buast menn
við að fjöldi Norðmanna komi heim
frá Ameriku ef þetta nær frsm að
ganga.
RÚSSLAND. Einsog getið var
um í síðasta blaði, þá á rússneska
þragið nýja að koma saman 10. maí.
Ssiptist það í tvæt deildir, ríkisráð og
,,Duma“; Velur keisarinD helming af
meðlimum ríkisráðsins, en prestastétt-
in, aðalsmenniriir, semstovarnir, há-
skólarnir og verzlunar og iðnaðarstétt-
in liinn helm. í Doman velja bæudur
aðaiega. Engin leg geta náðstaðfest-
ingu nema þau hafi verið samþykkt af
báðum þingdeildum. jpingið á að
koma saman á ári hverju og hefir al-
menningur leyfi til að hlusta á um-
ræður þ’ngraarna.
í>rátt fyrir þessar umbætur eru
alltaf töiuverðar róstur á Rússlandi.
Hinn nafnkunni rússneski rithöfundur,
Maxcim Gorki, flýði nýlega til J>ýzka-
lands, þareð hann varð þess vísari að
lögreglan hefði í hyggju að fanga hann.
Sakir miklar hafa nýlega verið
bornar á Gapon prest, foringja upp-
reistarmanna í fyrra. Er sagt að
hann hafi fengið 30 þús. rúbl hjá
Witte til þess að útbýta meðal verk-
maDna, er Itpfðu beðið tjön við verk-
fallið og uppreisnina, en hann kvað
aðeins hafa útbýtt 7000 rúbl. en stung-
ið 23 þús. í sina vasa.
Um þcssar mundir komu leyfarnar
af hinnrn mikla flota Roshdestwenskis
heim til Riisslands og eru það alls 7
skip.
ENGLAND. Balfour, fyrverandi
forsætisráðherra náði þó kosningu til
parlamentisins. Stóð einn flokksmaður
hans upp fyrir honumí City-kjördæm-
inu í Lundúnnm,
Formaður vinnumannaflokksins í
parlamentinu heitir Keir Hardie og
þykir mælskumaður mikill og harður í
horn að taka.
P'að vekur ánægju manna, að sam-
kv. fjárhagsáætlun útgefinni þá verða
útg/öldin til flotans einni og hálfri mill-
ion pd. steri. rainna í ár en í fyrra.
Edward kouungur ætlar í vor að
ferðast til Miðjarðarhafsins og alla
leið til Grikkland, að horfa þar á 01-
ympisku leikinu sem standa yfir
frá 22. apríl til 2 maí. Talið er iík-
legt að Vilhjálraur keisari muni mæta
þar Edvarði konungi.
J>YZKALAND. 27. febrúar héldu
þáu silfuihrúðkaup sitt Wilhjáimur
keisari og Ágústa keisarinna. Var þá
mjög mikið um dýrðir um allt f>ýzka-
la-'d. Komu sendimenn frá flestum
þjóðhöfðingjum til þess að flytja
heillaóskir.
Sendinefnd frá sjó og landhernum
þýska, er kom tii þess að færa keis-
arhjönunum heillaóskir, svaraði keis-
arinn meðal annars á þessa leið:
„011u öðru fremur hugsa eg um her
afla raion til lands og sjávar. Gnð gefl
að ófrið beri ekki að höndum. En
komi það samt fyrir, þá er eg þess
fullviss, að herinn mun sýna hiaa
sömu hreysti sem fyrir 35 árum sið-
an.“
f»að jók eigi all lítið við hátiðahald-
ið að sama dag stóð brúðkaup næst
elzta sonar keisarahjónanna, prinz
Eitel Friedrich og prinzessu Soffiu
Charlottu af Oldeuburg.
Banki á Pæreyjum,
Að t lhlutun fæ;eyska Lagþingsins,
hetir bariai verið^. stofnaður í f>órs-
höfn á Færeyjum með aðstoð Land-
mannsbankans í Kaupmannabúfn.
Banki þessi nefnist „Föroyá Banki“
og tók nann til starfa 1. þ, m.
Skip
„Perwie” (Clausen) kom
bingað frá utl. 19. marz Tók
hér telefónstaura og fór meöþá
til Eskifjarðar. Með skipinu
vai kaupm. Jón Helgason frá
Grundartirði, áleiðis norbur.
„Perwie“ kom hingað að
norðan i gærköldi, fór aptur í
morgun.
„Egill (Ainesen), kom að
norðan 22. þ. m. Fór daginn
eptir, Héðan fóru héraðslækn-
ir Georg Georgsson og frú hans,
verzlunarstj. Jón Davíbsson og
Stangeland kaupm. til Fáskrúðs-
fjarðar.
Iltkynjnð hálabolga I
gengur nú í Héraði. Kvað hún hafa
komið á flesta bsei* í Fellum, en engum
orðið að b*na ennþá.
Sta nr afl atningnriun
um Héraðið gengur vel. Eru staurarnir
komnir á allt avæð'ð npp fyrir Míðhús oj
norður undir Fossvdll'
Hákarlaveiðar,
Tvo mótorbáta er nú búíð að setja bér
fram og á að hrdda þeim út t'l hákarlaveiða.
Annar báturinn er alveg nýr og á hann
Sigurður Jónason óðalsbóndi á Brimnesi og
Jón Stefánsson mágur Sigurðar, Hinc
bátinn á „Fiskiveiðafélagið Mótor'*.
Síldarvart
hefir orðið i lagnet hér í tirðinum þessa
síðustu daga. Einnig hefir veiðst litið eitt
af upsa
Slys.
þann 22. þ. m. vildí það slys til á Svína-
skálastekk í Eskifirði, að aldraður maðuri
Jens Magnússon, slóst tjl bana. Var i
ofviðri miklu að bjarga bát ásamt öðrum
mönnumj en bátinn tók á lopt og lenti á
manninum svo h0fuð hans molaðist,
Sýslnfnnd Norðnr-Múlasýslu
á að nalda að Eíðum 4. apríl Mörg
markverð mál verða þar til nmræðu.