Austri - 18.08.1906, Blaðsíða 2

NR. 28
AUSTEI
106
f'etta er æskufélagsvísir-
i n n. Hann er mjór^ en hann ætti
að geta vaxið og orðið að miklu tré.
IPélagsmönnum ætti að fjölga, félagS"
lög að verða sett og félagsstjórn um
leið. Og þegar svo félagið er orðið
nokkuð stórt og öflugt, pá getur pað
farið að taka meira fyrir.
Aðal mark og mið pess á að veraj
eins og pegar bent var á, að efla
kristindóm og pjóðrækni. Ekki veitir
af. Húslestrarnir í heimahúsum eru
nú orðnið ónógir. Og hætt er við að
innratrúboðið vinni seint almenna
hylli. En allir,sem ekki eru trúar og
pjóðrœktarlaasir, ættu að geta verið
með kristilegum pjóðræknissamtökum.
Almenningur ætti pví að taka pessum
æskulélagsskap með opnum örmum.
Og pegar nú félagið er vel búið að
festa rætur, pá á pað að taka pessi
máleíni að sér:
1. Trúarbrögðin. Byrja
með fundina með verulegri guðspjón-’
ustu, sálmum, ræðum og bænagjprð,og
svo á eptir biflíulestur og bifiíuskýr-
ingar, samtal um kristindómsmál bæði
almenn og persónuleg. Efla húslestra
og biflíupekking á heimilunum.
2. S i ð g æ ð i. Bezt væri að allir
félagsmenn væru í vínbindindi, eða að
minnsta kosti vínhófsmenn allir sam-
an. Og bindindi og hófsemd ættu
peir að efla allir.
Sannsögli og prúðmennsku, orð-
heldni og trygð, einkum milli karla
og kvenna, ættu félpgin líka að eflai
og stuðla af alefli til pess að sú komi
tiðin, að foreldrastaða og heiðarlegur
hjúskapur alltaf og alstaðar sé sam-
fara, svo að aldrei framar sjáist neitt
arflaust eða yfirgefið barn á luiidi
voru, og að allar barnsmæður fái sinn
fulla rétt.
|>etta er alvarlegasta málefni. |>að
er ekki til að spauga með, Sjá „lýs-
ing íslands'* 1900, bls. 80 eptir
í>. Th.
Are’ðanleik í pllum samninguw og
skuldaskiptum ættu félögin og að efla,
einnig friðsemi o. s. frv.
3. jpjöðrækni. Móðurmálið pá
fyrst og fremst: J>að er sorglegt hvað
margir æskulýðir heima eru hirðu-
lausir með pað. J>arna eyða peir
heldur sínum litla námstíma til að
káka við útlend mál, en að læra að
rita móðurmál sitt stór-lýtalaust.
J>að er sannarlega meiri og betri
menntun í pví að skilja vel og kunna
utanbókar helztu kvæði stórskáida
vorra, en að gleypa hvern rómaninn
eptir annan.
Og pað er fjöldi unglinga, sem
ekki skilur mörg orð í almennu rit-
máli. Eg taidi yfir 60 orð í Helga-
kveri, sem mprg bprn og unglingar
áttu örðugt með að læra og skiJja.
Og pá má nærri geta hvernig skiln-
ingurinn er á skáldamálinu. í Jón-
asarkvæðum sjálfum er fjöldi orda
sem fólk ekki skilur, hvað pá í hinum
pungskildari kvæðum. Og vísindamál
vort, til dæmis lagamálið. geymir í
sér mörg orð sem fáir skilja.
í æskufelpgunum ætti pví að kenna
að skilja vel alla íslensku bæði forra
og nýja, láta lesa göða kafla úr forn-
spgunum, halda fyrirlestra yfir alla
sögu landsins og láta unglingana læra
góða sálma og fpgur kvæði utanbókar,
læra að pekkja helztu landslóg nokkuð,
avo og náttúru pes3.
Y erklegarframfarir. Æsku-
félogín ættu einkam að taka að sér
skógrækt. Yið megum til að planta
stóra skóga, annars er búsæld lands
vors í voða, petta verður aldrei of
oft brýnt fyrir mönnum.
Einhverjar skemœtani r
ættu félögin og að hafa, til dæmis,
ýmsa saklausa leiki, ýmsar ipróttir
einkum glímur, skautaför og skíða-
hlaup.
Skemmtana bindindi blessast aldrei,
pótt sumir ytra haldi pvi fram.
Vorir beztu kristilegu
1 e i ð t o g a r: J>orlákur helgi, Hall-
grímur Pótursson og pó einkum Jón
Yídalín og Helgi biskupar og aðrir
pvílíkir hafa allir haft ánægju af hóf-
legum skemmtunum og líka margir
peirra forsvarað pær. Og eg veit
af langri lífsreynslu að guðrækni og
hóílegar skemmtanir geta ofurvel
samrýmzt.
Ekki dugar heldur að brúka smá-
smuglegan strangleik við æskulýð, pað
bara spill:r honum.
J>að verða beztu börnin og ungling-
arnir, sem fá hæfilegt frelsi, en pað
er allt annað enn agaleysi.
Nákvæmari ráð og reglur fyrir
félagsskap penna koma víst úr fleir-
um áttum pegar hann er kominn á
að nokkrum mun.
Heiðursmerki
Nú í utanför pingmanna sæmdi kon-
nngur vor pá Hannes HaÍ3tein ráð-
herra og forseta sameinaðspings, Ei-
rík Briem. kommandörkossi danne-
brogsorðunnar.
Blenduóslœknishérað
er nú veitt Jóni Jónssyni héraðs-
lækni á Ycpnafirði.
f’jöðhátíð
héldu Reykvíkingar 2. ágúst Hófst
hún með veðreiðum á Melunum kl. 9
um morguninn. Um hádegi var komið
saman á Austurvelli og paðan gengið
í skrriðgöngu til fundarsvæðisms á
Landakotstúni. Bæjarfógeti setti há«
tiðina Síðan fluttu peir ræður: Klam
ens Jónsson landritari fyrir minni
konungs, Guðm. Einnbogason fyrir
minni lslands,Halldór Jónsson banka-
gjaldkeri fyrir minni Reykjavíkur
Haraldur Nielsson fyrir minni íslend-
inga erlendis, síra Matthías Jochum3-
son fyrir minni kvenna, og Júlíus
Jörgensen fyrir minni sjómannastétt-
arinnar.
Husbrunar.
Húsbruni mikill varð í Hafnarfirði
23. f. m., par sem kviknaði í íbúðar-'
húsi Agústs kaupm. Flygenrings alpm.
Innanhúsmunum varð að mestu bjarg-
að en húsið brann til grunna á ör-
stuttum tíma. Työ lítil íbúðarhús
varð að rífa niður til pess að varna
pví að eldurinn breiddist út í nær-
liggjandi hús. Hús Elygenrings var
vátryggt fyrir 6000 kr. en var áð sögn
virt á 12—15 pús, kr. svo eigandinn
býður tilfinuanlegt tjón.
Annar stórbrum varð í Reykjavík
pjóðhátíðarkvoldið 2. ágúst.
Kom pá upp eldur í klæðaverk-
smiðjunni Iðunn, svo húsið brann til
kaldra kola á tæpri klukkustund. Hús
petta var feykistórt, 80 al. á lengd,
18 al. á breidd og 12. al. á hæð.
Yerksmiðjuhúsið sjálft var váfryggt
fyrir 30 pús. kr. en vinnuvélarnar í
pví fyrir 55 pús. kr., en pær voru
viríar á 80 pús. Er petta pví mjög
mikið tjóu fyrir hluthafa i verksmiðj-
unni. Flestar reikningsbækur verk-
smiðjunnar hrunnu, pví reiknings-
haldari hafði gleymt að láta pær inn
í járnskáp, par sem pær áttu að
geymast.
Um uppkomu eldsius hefir enn ekk-
ert vitnazt. Telja sumir líklegt að
hún hafi orðið af mannavöldum.
Eólkið sem í húsinu var, var háttað
er pað varð vart víð eldinn, er pá
strax var orðinn svo magnaður, að pað
komst naumlega út á nærklæðunum.
Elliðaáruar
hefir Reykjavíuurbær nú keypt af
Englendingnnm Mr. Payne íyrir
144,000 kr. Kaupinu fylgir veiðiréttur
allur í ánum og í sjó fyrir Klepps-
landi, enntremur fylgja jarðirnar:
Artún, Arhær og Breiðholb Ráð-
gjört er að leiða neysluvatn úr ánunr
til höfuðstaðarins.
26 kennarar
norskir og danskir, komu upp til
Reykjavíkur nú um daginn. Eerðuð-
ust peir til J>ingvalla,Heklu og Geys-
is og víðar. Var peim haldið heið-
urssamsæti í Reykjavik áður en peir
lögðu af síað aptur heimleiðis.
Bráðkvaddnr
varð Jón Bjararson verzlunarmaður
í Reykjavík 23. f. aa.
„Ceres“ strendnð.
Með Inga konungi bárust pær fregn-
ir hingað að gufuskipið „Ceres" hefði
strandað við Færeyjar. Hún var á
leið frá Thorshavn, en hreppti poku
mikla milli eyjanna, og rak sig á sker
við Nolsey. Kom stórt gat á skipið,
samt komst pað inn til næstu hafnar
en varð að hleypa par upp í land til
pess að spkkva ekki. Var pá strax
sent hraðskeyti um slysið til Kaup-
mannahafnar. Og 12 tímum eptir var
„Laura“ komin á stað paðan. Björg-
unarskip var og sent til Færeyja til
pess að fara með Ceres útt>l aðgjórð-
ar. Laura tók farpega úr Ceres á
Færeyjum, svo og vörur sem óskemd-
ar voru, 150 tonn af vörum voru
skemmd.
Gufuskip
hefir nú síldarveiðaíélagið „Aldan“
keypt af Ellefsen hvalaveiðamanni í
Mjóafirði. Er pað einn skotháta
hans, „NoraM smálestir að stærð
og fer skipið 9 míl, á vöku. Kaupverð
var 22,500 krónur. .
Yér óskum að félaginu megiheppn-
ast vel með skip petta.
Geðveikraspítalann
á Kleppi við ReykjavíK hefir tré-
smíðafélagið „Yölundur“ tekið að sér
að byggja fyrir 60 pús. kr., sem síð-“
asta alpingi. veítti til hans. Á hann
að vera fullgjör næsta vor.
V estmannaeyi a-vitann
nýja verður byrjað að nota, 1. sept-
ember. Yítavörður er skipaður Guð-
mundur Ggmundsson purrabúðarmaður
í Vestmannaeyjum.
Glímumöt
hefir glímufélagið Grettir á Akur-
eyri ákveðið að halda par 21. p. m.
Er ætlazt til að pangað sæki glímu-
menn víðsvegar af landinn. Yerður
par háð hÍD fyrsta verðlaunaglíma á
Islandi. Verðlaunin eru ákveðin:
silfurbúið leðurbelti, sem á að vera í
vörslum pess mauns, er vinnur kapp«
glimur í hvert skipti.
Trúlofuð
eru Jón Hermannsson skrifstofu-
stjóri og fröken Ásta Thorstemsson,
kaupm. frá Bíldudal.
Nýjar bækur.
Breiðablik. Svo heitir máu-
aðarrit, sem byrjað er að gefa út í
’Wmnipeg í Ameríku. Utgefandi pess
er Ólafur Thorgeirsson prentari, sem
um mörg ár hefir gefið út ísl. alma-
nak par vestra. R’tstjóri er síra
Friðrik Bergmann. Allur ytri frá-
gaugur rits’ns er í bezta lagi.
Handhók fyrirhvernmann.
J>riðja útgáfa, aukin. Ðtgefandi
Ein&r Gunnarsson cand phil., Reykja-
vík, Verð kr. 0,75.
Kver petla er aðeins 56 bls. í litlu
broti, en par er að finna ýmsar parf-
legar og fróðlegar upplýsmgar, sem
daglega geta að haldi komið, um
peningagildi, vog og mál, póstburðar-
gjöld, flutnÍDgsgjald með skipum skatta
og ýms gjöld, rentutetlur o. fl.
Tækifæri og tíningur
nefnist ljóðakver eptir Bjarna Jóns-
son frá Vogi
í ljóðakveri pessu, sem er aðeins
rúmar 50 bls. á ftærð, eru mörg
ágætlega falleg kvæði. er lýsa góðum
og göfugum hugsunarhæíti.
Leiðarvísirí sjómennsku.
Samið hefir Sveinbjörn A. Egilsson.
Útgefandi D. óstlund, Reykj&vík.
Kver petta, sem er 54 bls. á stærð,
ætti hver sjómaður að kaupa, pví par
er að fiona upplýsingar og leiðbein-
ingar um allt pað er að sjómennsku
lýtur og útbúnaði skipa og hver ráð
skuli hafa ef hættu ber að hpuduni.
Fagnadartíðindi.
Sæsiminn
kominn hér i land.
Sæsímaskipið „Cambria“
kom hingað í nótt. Með skipinu var
ingeuiör Kofoed svo og Kromann sím-
ritari, sem fór hér í land.
Um hádegisbil koma skipsmenn í
land með símann. Hafði pá safnast
fjpldi fólks saman út við sæsímahúsið.
J>egar búíð var að koma sæsímanum
upp fyrir flæðarmálið, bað bæjarfógetí
Jóh. Jóhannesson sör hljóðs og mælti
á pessa leið:
„Um leið og endi sæsímans, sem
tengja 4 ísland við umheiminn, kemur
í land, pykir mór eiga vel við, að vér
Seyðfirðingar, sem hér erum saman-
kotnnir, ljóstum upp fagnaðarópi; á
pað að tákna pá ðsk vora að hrað-
skeytasambandið milli Ísíands og um-
heimstns verði sú lyptistöna framfara
og frampróunar á vorrí áslSæru ætt-
jörðu, er vér allir gjörum oss von um
og pykjumst sjá fyrir.
Lengi lífi sæsímasambandið milli Is*>
lands og útlanda".
Tók pá mannfjöldiun undir með
dynjandi húrrahrópum.
Síðan var hrópað húrra fyrir
Kcfoed ingeniör og að síðustu fyrir
skipinu „Cambriu“ er lagði á stað
strax og búíð var að festa símann
í landi..
Tveir enskir inganiörar urðu hér
eptir til pess að ganga frá aímanum
í sæsímahúsinu.
Skipsmenn bjnggust við að verða
komnir með sítnann til Færeyja á
priðjudáginu.
Einsog áður er um getið fer víxla
sæsímsus hér frarn paan 25. p. m.