Austri - 29.09.1906, Blaðsíða 1
Biaðið kemur út 3—4 emn-
sun á mámiði kverjum. 42
arkir minnst til næsta nýárÉ.
Blaðið kostar um árið: hér á
landi aðeins 3 krónur, erlendis
4 krónur. tíjalddagi l.júlí hér
á landi, erlendis borgist blaðið
fyriiiram.
X¥I Ar
Seyðisíirði 29, september 1806.
Upps0gn skrifleg, bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
ritstjórans fj’nr 1. októbor og
kaupandi sé skuldlaus fyr’r
blaðið. Innlendar auglýsingar
10 aura línan,eða 70 aurahver
þumlungur dálks, og hálfu dýr-
ara á fyrstu síðu.
■ ,,
NR. 34
Kaupendur Aiistra.
sem enn eiga ógoldið andvirði blaðsins fyrir yfirstandandi ár eða
fleiri árganga, eru vinsamlega áminntir um, að greiða það nú í
fiausikauptíðinni,
Seyðisfirði; 15. sept. 1906.
|>orst. J. Gr. Skaptasosi.
EggiSESS ...........................
AMTSBOKASAFNIÐ á Seyðisfirði
er opið hvern laugardag frá kl 3—4
e. m.
Landsíroiiin vígður.
í dfig var lacdsíminn vígður og
opnaður til alinennings af'nota.
par með er í framkvæaad komið eitt
hið allra hclzta framfarafyrirtæki vor
Islocdingii.
ailir munu ala pá von og ósk í
brjósti, að samband peíta megi verða
laodi voru tii sannra pjóðþrifa og
hagsæklar.
Hér er eigi rúm til pess að rifja
upp sögu ritsímamálsíns, enda gjörist
pess eigi p0,-f. pví hver og eina i.ekk-
ir gang þess móls og vert, að par
voru niargir prepskiSdir í vegi og örð-
ugleikar að vfirsfjga.
Eo' góður málstaður vinnur jafnan
sigur uð lokum, og eins varð hér.
Og á pessan stundui pegar velferða-
fyrirtæki petta er í framkvæmd komið,
pá virðist oss aS öllum ætti að vera
skylt og.ljúft,að beina pakklætí sínu til
Hestir unna í'rumkvöðlinuœ, ráðherra
vorum, pess beiðurs, er bann befir
af framkvæmd ritsímamálsics.
Austri vill einnig láta pakklæti sitt
í Ijóa til pei.ra mar.no, er r.nnið hafa
að ntsímalagningunni, Forbergs ín^
eniörs, og verkmanna hans. p>að mua
álit olha er til pekkia, að öll viuna
við ritsímalagninguna hafi verið tér-i
lega vel og dyggilega af hendi leyst.
Og jafnan mun oss verða ljúft að
að minnast pess, að pað var Noregur
er sendi oss einvalalið til að vinna
sigui á strjálbyggðinni, fjöllum og
iiinindum og tengja sveit \ið sveit.
8
Hvafa sýki var „seinni
plágan“ hér á landi?
Grein Steingríms læknis Motthías-
sonar i Eimr. XII. 82—96 bls., um
Svartadauða, er fróðleg í rnarga staði,
en galla má pað telja,að víðast vantar
tilvitnanir til rita peirra, er hunn hefir
haft fyrir sér, og par sem hann vitnar
tii Arbóka Espólíns um Svartadítuða
hér á lacdij og teíur óvíst, hvort
sóttin hafi komið hingað 1401 oða 1402,
fer hann ekki eptir beztu beimildum,
og heíði heldur átt að vitna í „Lög-
manns-annál“, par sem skýlaust er
sagt að sóttin hafi kornið út 1402 (ekki
1401 og ekki „í klæði;‘, eins og segir
um seinri plúguna),sem kemur líka bezt
heim við pað sem ster.dur rétt á undau í
grein Steiugn'ms, að „pestin“ hafi
gosið upp 1402 og gengið pá um alla
ltaiíu, breiðst paðan út til ýmissa
landa og meðal aunars til íslands.
pað er meriniegt, að rokja feril
sóttarinnar og var undarlegt, ef hún
hefðí hvergi gengið í nálægura lönd-
um* pað ár, sem hún korn til Islands
(um haustið, sbr. ísl. Ahd., útg. Slorms
286. bh.). Lögmanns, annáll kallar
árið 1403 „nuancdauðaár hið mikla á
íslandi“, en 1404 „manndauðavetur
hinu síðari“. Gottskálks annáli set-
ur „miklu plágu“ árið 1401, og getur
pessj að „pótt löfæru td graftar með
einum, komu eigi heim nema 4,“ eu
1402 er par sagt að heitið væri
skríns“ (lsl. Ann. 369, bls.). Odd-
verja-annáll (Isl. Ann. 490 bls.) setur
komu „pláfeunnar miklu og íyrstu“ árið
1401, eínsog Gottskálks annáll, en
pað mun vera misreikuingur.
Hr. Stgr. M. tekur pað fram, að
Svartidauði muni ekki hafa drepið
menn svo skyndilega, sera ætla mætti
af pví, sem sagt er nm iíkmennina,
heldur verði að skilja pað bvo. að
flestir líkberarnir hafi sýkzt á leiðinni
og orðið að leggjast íyrir, þar seiu
peii voru staddir, og er petta mjög
senuilegt. Eunfremur segir hann um
„pláguna síðari“ (1496?, 1494. Saín I
43, 1495 ísl. Ann. 372 bls.). „Eoginn
vafi er á að þefta var sama veikin
og Svait dauði, pví um aðra jafn-
skæða landfursótt var eigi að ræða á
þeiin tíma“. Um pessa plágu höfum
vér greiailegri frásagnir en um hina
*) Af greininni „Pest“ í Salm*
Konv. Leks. er svo að sjá, sem kýla-
pestin baíi lítið gjert vait við sig í
Evrópu alls 15. öld.
fyrri, pótt l'tið sé á peim að cræða
viðvíkjandi eðli eða eiakennum sóttar-
innar. Jón prestur Egilsson, er ritað
hefir „Biskupa-aunála“, hafði tal af
einum manni, sem var 14 vetra, er
plágan gekk, en. eigi lýsir hann ein-
kennum sóttarinnar nema að þv?, hve
mannskæð hún var og hve fljótt hun
vann á mónnum. Virðist hún eptir
pví varla hafa verið „jafnskæð fyrri
plágunni“ einsog Stgr. M. segir (sbr.
pað sem sagt er um líkmennina þá og
fyrrum), en allt eins bráðdrepandi eða
öllu fremur. (Sbr. „konurnar sátu
dauðar við kerp’dm í búrunum og
ucdir kúnum og með skjólurnar á
veginum" (Bisk.-Ann. J. E. í Safni
I. 44).
Mér hefir komið til hugart hvort
pessi plága, sem barst hingað moð
enskum kaupmönuum, hafi eigi verið
„e n s k i s v i t i n n“, sem kallaður
var. |>essi sótt pekkist ekki nú á
tínium, en kom npp á Englandi 1486
og var afar-mannskæð og bráðdiep-
acdi, Gekk hún oftar en einusinní
um England og breiddist þaðan út til
ýmissa landa. Vil eg skjöta pessu
vafamáli undir álit læknfióðra manna
og eins pví, hvort ekki sé likur til,
að pað hafi verið Svartidauði (eða
kýlapestin), sem gekk í Aþenu á dög-
um Periklesar og sagnaritarínn
J>úkydides lýsir. En pað ætti ekkí
að kenna börnum framvegís,að Svarti-
dauði hafi komið hicgað árið 1402
m e ð k 1 æ ð i, pótt sú spgn standi í
„kennslubók í Islendingasögu" eptir B.
Th. Melsteð, 49. bls.
Stafafelli. 14. ágústm. 1906
J ó n J ó n s s o n.
Símaskeyti
(Prá Hitzau’s Bureau).
.Kaupmannah0fu í dag kl. Ilt3o f. m,
Georg prinz farinn frá Kretn,
Georg prinz, landstjóri á Kretu,
fór frá hpfuðborginni Kanea 25. p. m.
alfarínn áleiðis heim til Grikklands,
Kríteyingar ætluðu með vopnum að
hmdra ferð hans, og sló pvi víða um
fandið í harðar oruutur milii herliðs-
ins og uppreisnarmannat og í þeim
bardögurn féllu margir og særðust.
Svertingja ofsóknir
i Bandaríkjunum.
Ýmsir svertingjar í Georgíu, eiuu
af suðurfylkjum Bandaríkjanna, hafa
nú undanfarið hvað eptir annað sví-
virt margar hvítar konur. Við pað
varð almenningur svo hamslaus af
bræði, að hafnar voru almennar svert-
ingjaofsóknir og voru svertingjar drepn-
ir mður unnvörpum, en lögreglan réði
ekkert við.
Foringi „rauða“ íiokksins
fiandsamaður.
Poringi finnska uppreisDarflokksins,
er neíndar er „rauí’i fiokkurinn“,
Luoto, var handsamaður í Stockhólmi
ásamt fleiri félpgum sínum. í her-
bergjum peirra par fannst mikid af
dynamit og sprengivélum.
Voðalegt ofveður
gjörði i fylkinu Alahama i Banda-
í'íkjunum, Olii pað íeyknatióni, sér-
stakiega í borginni Mobile, par sem
ofviðrið feykti um koll stórri kirkju
og drap margt mauna. Eignatjóu
taiið mjög nfikið.
Utan úr Iieimi.
— Róstur miklar hafa orUð i ný*»
lendum Frakka og pjóðverja í Atríku,
og hefir herlíð enn eigi getað sofað
þær til fulls. Af róstum pesmm hefir
pað og leitt, að fijóðverjar par syðra
hafa farið ina yfir luidaææ i Frakka
og rekið par ólöglega verzlun, en
Frakkar gjorðu vðrurnar npptækar.
Er málið nú lagt í gjörðardóm, er
skipaður er bæði f>jóðverju;n og Frökk -
um.
■— Uppreisnin 4 Kuha heldur á-
fram. Hafa uppreisnarmenrt unnið
mikið tjón, sprengt járnbrautarhrýr í
lopt upp og eyðilagt járnbrautarteina,
svo samgpngur hafa víða stöðvast.
Skip sem komið hafa til Kubu, hafa
orðið að fara paðan án þess að geta
fengið sig afgreidd. Hefir öll verzlun
og viðskipti manna par beðið mikið
tjón við uppreisnina.
— Við og við er verið að reyna
að fiytja vopn ti) Finnlands, en optast
rajsheppnast pað og þanníg fór einnig
• nú fyrir vikn síðan. f>á voru 1000-
, byssur gjörðar upptækar er gufuskip-
ið „John Gaston“ ætlaði að setja í
land i HeJsingfors.
— Nýlega sló eldingu mður í
púðurgeymsluhúsíð í virkinu Montalcon
á Frakklandi. Sprakk virkið á augna-
hliki í lopt upp og 10 menn biðu
bana og 20 særðust. Margir af hin-
um dauðu voru gjörsamlega sundur-
táðir. Hús og vegir í kring skemmd-
ust mjög og skógartrén í 500 metra
íjarlægð slitnuðu upp með rótum.
Verðmætt skipsflak. Arið
1868 strandaði hið rússneska herskíp
„Alexander Newsky“ við Harboeyri á
vesturströnd Jótlands, og sökk par á
peirra manna, er borið bafa gæfu til
pess að framfylgja fyrirtæki pessu
til sigurs.Og vér erum pess fallvissir,að
nú, pegar sigurinn er unninn,pá munu
„mörgum föstum,og söngvum og Maríu-
gpngum og að gefa til Guðrnundar-