Austri - 17.11.1906, Qupperneq 1

Blaðið keraur út 3—4 s'.nn
nœ á mámiði hverjum, 42
arkir minnBt til næsta, nýárs
Blaðið kostar um árið: hér á
landi aðeins 3 krónur, erlendis
4 krónur. Gjalddagi 1. júlí hér
á landi, erlendis borgist blaðið
fyrinram.
Upps0gn skrifleg, bundin við
áramót, ógild ner' korr. n sétil
ritstjórans fyr i. októbor og
kaupandi ao skuldlaus fyrrá
blaðið. Innlendar auglýsingar
10 aura línan,eða 70 aurahver
þumlungur dálks, og hálfu dýr-
ara á fyrstu síðu.
XVI Ar
Seyðisfirði 17, nóvember 1906.
NR. 41
AMTSBÓKASAPNIÐ á Seyðisfirði
er opið hvern lttugardag frá kl 3—4
e. m.
r
Avarp
til Islendiiiga
undirritað af ritstjóninum sunnlenzku,
peim Benedikt Sveinssyni, Birni Jóns-
syni, Einari Hjörleifssyni, Hannesi
|>orsteinssyni og Skúla Thoroddsen,
var birt í Reykjavik 12, p. m. Á-
varpið var síðan símað til Akureyrar,
og bættist par við undirskript ritstjóra
„Norðurlands.“ Ritnefndir blaðanna:
Lógréttu (Guð/n. Björnsson, J>órb.
Biarnarson,Jón Magnússon) og Norðra
(Guðl Guðmur.dsson, Jón Jónsson,
Magnús Kristjánsson) hafa og skrifað
tmdir ávarpið, með nokkrnm athuga"
semdum. Jón Ólafsson ritstjórí skrif-
aði ekki undir.
AvarpsmRnnirnir í Reykjavik hafa
samt eigi hraðað sér svo mjpg að
senda Austra og Dagfara petta á-
varp sitt. En ritnefnd Norðra sýndi
Austra pá góðvild að lesa upp fyrir
oss í talsímann, bæði ávarpið og at-
hugasamdir rínar og Lögréttu og getum
vér pví nú pegar birt hvorttveggja.
A^arp til Islendinga
hljóðar svo:
„Vegna pess, hvernig stjórnmál ís-
lands horfir nú við, hpfum vér undir-
ritaðir stjórnendur íslenzkra blaða
komið oss saœan um, að veita fylgi
vort oi styðja að því, að áíveðin verði
staða íslands gagnvart Danmerkur-
riki, svo sem hér segir:
ísland skal vera frjélst sambands-
land við Dacmörku,og skal með sam-
bandslögum, er Island tskur óháðan
pátt í, ákveðið hver málefni Islands
hljóti eptir ástæðum landsins að Vera
sameiginleg mál pess og ríbisins. 011„
um öðrum málum skulu Islendingar
vera einráðir með konungi, um lög-
gjöf sína og stjórn, og verða pau mál
ekki borin upp í ríkisráði Dana.
A pessum grundvelli viljum vér ganga
að nýjum lögum um réttarstöðu ís-
lands, væntanlega með ráði fyrirhug-
aðrar millilandaneíndar.
En einsog vér álítum brýna nauðsyn
pesS| að blpð landsins láti nú almenn-
ing hér á landi vita pað, að vér vilj-
um allir vinna saman að pví( að búið
verði með lögum nm pannig lagaða
réttarstöðu íslands, eins er pað og
sannfæring vor, aðpeim málstað verði
pví greiðlegar sigurs auðið, pess ein-
dregnara og almennara sem pjóð vor
lætur í Ijós samhuga fylgi s-;tt við
pessa meginstefnu, par sem kemur til
hennar kasta.
Yér erum á peim tímamótum, að
einiog vor út á við í pessu máli er
skilyrðj velferðar vorrar og pjóðar-
sóma, og íyrir pví viljum vér skora á
landsmenn að halda nú fast fram, og
án ágreiníngs, pessum undirstpðuatrið-
um hinna væntanlegu nýju sambands-
laga.
Löggjafarfulltrúar landsins hafa
komið fram sera einn maður erlendis
í pessu máli. B!o3 íslendiuga og op-
inberar raddir almennings purfa og
eiga að koma fram á sama hátt, og
vér treystum pví, að pjóðin muni öli
láta á sér finna að húu vill taka í
sama streng með hverjum peim hætti
er henni veitist færi á að lýsa yfír
skoðun sinni.“
Seinni hlutinn af athagasemdum
peirra Nrrðra- og Logréttumanna er
á pessa leið:
„f>að er kunnugt að allir íulltrúar
hinnar íslenzku pjóðar, peir, er Dan-
merkurförina fóru, komu sér saman
um pau tvö meginatriði væntanlegra
sambandslaga, sem tekin eru fram í
ofannefndu skjali, að ísland skulí vera
frjálst sambandsland við Danmörku og
skuli með sambandslögúm, er ísland
taki óháðan pátt í, kveða á uin pað,
hver málefni Jslands skuli vera sam-
eiginleg mál, en að í öílum öðriim
múlum skuli íslendingar vera einráðir
með konungi um löggjöf sína og stjórn.
|>að var með ráð’ gjört og samkomu-
lagi allra piogmannai að hreyfa ekki
í pví sambandi og að syo stpddu hugs-
anlegnm breyticgum á stjórnarskránni
svo sem afnámi ríkisráðsákvæðisins eða
skipun landsstjóra.
Vér, sem allir erum pingmenn, og
nöfum tekið pátt í ofangreindnm sam-
tokura pingmanna, munum að sjálf-
sögðu vÍDna að pví, að samkomulag
náist innarlands um pær kröfur er al-
pingismenn flrttu í Danmörku og snerta
sambandið milli landanna.
Vér göngum að pví vísu, að jafn-
framt verði ræddar í blöðunum breyt-
ingar á sérmálastjórninni, en vér álít»
um, að par geti verið um fleiri
en einaleið að velja, og pær ekki
enn svo rækilega íhugaðar, eptir af-
stöðit œálsjns nú, að vér teljum rétt
að gjora nú pegar samtök um að
halda að pjóðinni einni ákveðmni breyt-
mgu á stjórnarskránni, svo sem er af-
nám ríkisráðsákvæðisins. AH öllu öðru
leyti erum vér sarapykkir fyrnefndu
ávarpi, og vonum að geta sýnt í verki
samvinnufúsleik vorn, er kemur til
breytinga á stjórnarskránni.*
Mikil og góð tíðmdi mega pað óneit-
anlega kallast, að útlit er fyrír. að
flest blöð landsíns muni nú að mesto
leyti á eitt sátt um, að fylgja í ein-
ingu fram aukuum réttindum og sjálf-
stæði íslands.
Sundurlyndið og flokkadrátturinn
hefir til pessa verið vort mesta pjóð-
armein og verið prándnr í götu íyrir
heilbrigðum framfprum lands og pjóð-
ar.
Vitaskuld er pað eigi meining vor,
að allir eigi að vera elskulesir já-
bræður hvor annars. Að sjálfsögðu
verður pað ætið svo, &ð menn munu
ýmsar athugaseradir hafa fram að
bera hver við annars gjörðir, og svo
mnn enn.
En mikil og góð tíðindi eru pað, að
menn skuli æ s k j a samkomulags hver
við annan um að fylgjast að.
Hvað viðvíkar ávarpi pessu til Is»»
iendinga og peirri fullyrðingu, að nú
sé einmitt tímamót til pess að allir
eigi að fylgjast að í pví að krefjast
fulls sjálfstæðis fyrir fsland, pá álít-
um vér, að opt hafi veiið fvllilega
jafnmikil ástæða til að framfylgja
kröfum vorum sem einn maður, og pað
á öðrum grundvelli, nfl. gesm um ping
og stjórn til k o n u n g s vors.
Vér höfura ætfð litið svo á, að í-
sjárvert væri að leita nokknrra samn-
inga við dpnsku p j ó ð i n a eða ping
hennarj pví með pví viðnrkenndum
vér yfirráð Dana. En Danir hafa
ekkert vfir raálum vorum að segja og
parafleiðandi eigum vér ekkert að
s e m j a við p á, heldur einungis beina
óskum vorum og kröfum til konungs
vors. En ef slíkir samningar álítast
nauðsynlegir, verðum vér að víð hafa
alvarlega árvekni og gætöi.
fegar pingmenn vorir voru í Dan-
morku i sumai, pá skýrðu peir ein-
róma frá hverjar kröfur vorar væru í
stjörnarfarslegu tilliti, og hafi pe:r
jafnan pökk og sæmd fyrir pað, pví
að árangerinn par af varð sá, að kon-
ungur vor hefir lýst pví yfir, að hann
ætli að sinna kröfum vorum, og pað
er engin ástæða til pess að ætla, að
hann byggi pær réttarbætur á pðrum
grundvelli en kröfum peim, sem ráð-
herra vor og pÍDgmenn bárn fram I
sumar.
Af pessari ástæðu virðist oss að
engin nauðsyn hafi verið til
pess að senda út slíka áskorun sem hér
ræðit um.
Eq sem sagt, vér erum frumkvoðl-
um ávarpsins pakklátir fyrir pað, að
peir hafa fundið hvot hjá sér tii pess
að hvetja stéttarbræður sína og pjóð-
ina í heild sinni til eindreginnar sam-
vinnu; og væri óskandi að pjóðin hefði
pað jafnan hugfast, að „sameinaðir
stöndum vér, sundraðir föllum vér.“
En pótt vér séum hlutaðeigendum
pakklátir fyrir ávarpið, pá eru pó
ýmsar athugasemdir er vér höfum við
pað að gjöra.
Er pað pá fyrst, að oss hefði pótt
betur hlýða að útgefendur ávarpsms
hefðu fyrst leitað álits og samkomu-
lags allra blaðamanna Islands, áður
en peir sendu ávarpið út, svo að pað
hefdi getað birzt almenníngi með
cndirskript allra blaðanna.það var van-
hugsað fljótræði að hirta ávarpið fyr-
Ýmislegt er pað og i ávarpinu sem
ev athugavert. Viijum vér sérstak-
lega taka pað fram, að vér álítam ó-
hyggilegt og liklegt tU uð spiila fyrir
góðum árangn mála vorra, að fara nú
pegar ;ram á stjðrnarskrárbreytinga
út af ríkisráðsakvæðinu. Ems og nú
stendur á, finnst oss að pað muni
geta orðð pví til fyrirstöðu, að
vér fáurn hinum öðrum óskum vorum
framgengt. En pað. sem fyrst og
frerost mælir á raöti ákyæði pessu, er
sá voSi, er af pvi gæti leitt ef sam-
bandslögin væm látin ákveða um
breytingu á sfjórnarskránni. Með pví
gæíuai vér Dönum ‘vald yfir sérmál-
um vorum. Útgefendnr Lögréttu,
Noiðra og Reykj 'VÍkur hafa og rétti-.
lega t.ekíð uam, að peir séu ósam-
pykkir pessn atriði ávarpsins.
Að endingu getum vér eigi stillt oss
um að minnast á, að oss finnst orð-
færið á ávarpimi eígi alstaðar sem
viðfeldnast. Vér höfúm t. d. aldrei
heyrt getið um „að taka pátt í ióg-
um,“ en í ávarpinu stendur, að ís-
lendingar eigi að taka „óháöan pátt í
væntanlegum sambandsl0gum“, og er
sú setmng lítt skiljanleg. Mun pó
vera átt við pað, að Islendingar taki
óháðan pátt í að s e m j a og s a m-
p y k kj a pau lög.
Talsímaskeyti
pað, er hér fer á eptir, sendi Bjorn
Jónsson pi entsmiðjueigandi á Akur-
eyri oss i gær:
„Heimastjórnarfékg Akureyrar átti
fund með sér hér í gær og voru par
mættir yfir 40 af komingarbærum
meðliroum félagsins; var par tekið til
umræou ávarp blaðstjórauna, og var
eptir nokkrar umræður sarapykkt að
símrita til blaðanna eptirfarandi
fundarsampykkt:
Á fjölmennam fundi i Heimastjórn-
arfélagi Akureyrarkaupstaðar, ’ var
ávarp blaðstjóranna rætt og undir-
rituðum falið að tjá blaðstjórumira
pakkir fyrir pað og hlýleg orð um
samyinnu, en jafnframt skýra frá
peirri einróma skoðun fundarins:
1. ' Grunsamt pykir, að blaðstjór-
arnir bafa ekki gjört verulega tilraun
til að fá aðra 5 blaðstjóra landsins
til samvinnu og samkomulags áður
en peir birtu ávarpið og skorumvérpví
á pá, að gjöra pað nu pegar og ganga
pannig á undau öðrum með hluL>
drægnislausu eptirdæmi til samkomu-
lags og friðar,
2. Talið vai óheppilegt og vottur
um pólitiskt proskaleysi, að viljasetja.
inn í sambandslögin að sérmál vor
mætti ekki bera upp í ríkisráðiou
og skoraði fundurinn á blaðstjórana
að fella pað úr undirstoðuatriðunum
og á pá 5 blaðstjóra, sem enn hafa
ejgi tekið til máls, að setja pað ekki
í pau.
O. 0. Thorarensen.
Júlíus Sigurðsson.
Björn Jónsson".