Austri - 17.11.1906, Side 2

NR. 41
A U S T R I
154
Fi skiáburðarverksmið j a.
|>að kve?nr iafnaa við ura oss ís-
lendinga, hve langt vér stöndum að
baki annara pjóða hvað framkvæmdir
og framfarír snertir. Oss þyKÍr leitt
að heyra petta( en samt sem áður
verðum vér að viðurkenna og sætta
oss við pessi sannindi, en reyna eptir
megoi að lagfæra pað sem miður fer
hjá oss og smá feta oss áfram eptir
framfarabrautinni.
J>ví verður eígi neitað, að margar
og miklar hafa framfarir lands vors
og pjöðar verið nú hin síðustu árin,
bæði hvað landbúnað og sjávarútveg
snertir, svo og allskonar iðnað.
En samt sem áðnr er pað mjög mik-
ill auður, sem vér látum ónotaðan, og
hreyfum ekki við að heita má, og
skulum vér par tilnefna fiskiúrgang:
hausa, slor og hryggi. Alit til pessa
hefir tiltölulega mjög lítið af tískiúr-
gangi verið hirt eða hagnýtt,pað hafa
aðallega verið einstaka framtakssamir
bændur sem hafa gjört pað að nokkr**
um mun og grætt út með pví tún
sín; en su fyrirhöfn hefir líka borgað
sig margfaldlega og er i pví efni
Dægilegt hér á Austurlandi að minna
á túnin á Brekbu í Mjóafirði og
Brimnesi bér í Sevðisfirði. Allvíðast
nálægt útróðrarpiássum mun slor vera
notað tíl áhurðar og hefir pað alstað-
ar gefið margfaldan arð, og alstaðar
par sem pað er boiið á jörð, par
pýtur grasið upp, jafnvel pótt órækt-
arholt hafi verið.
En hversu margfaldan hagnað mundi
pað gefa ef settar yrðu á stofn
verksmiðjur í stærstu veiðistoðvunum.
er gætu hagnýtt og unnið til áburðar
allan fiskiúrgang.
Oss hefir opt komið til hugar hve
nauðsynlegt væri að setja hér 4 stofn
siíka verksmiðju. En hingað til hefir
petta verið nokkrum erfíðleikum buud-
ið hér í Seyðisfiiði, parei heppilegast
væri að reisa pá verksmiðju við kaup-
staðinn, en veiðistpðvarnar hafa veiið
dreifðar bmgað og pangað út með
firðinum.
Nú er pessu orðið öðruvísi varið.
1 sumar t. d. gengu héðan úr kanp-
staðnum 10 mótorbátar til poiskveiða.
Og geta menn ímyndað sér, hver ó-
grynni af úrgangi par hafa tilfallið
á degi hverjum. Og er enginn efi á
pví, að pað hefði verið nægilegt handa
vænní verksmiðju. Enda eigi ógjprlegt
heldur fyrir mótorháta pá, sem lögðu
upp út með firðinum, að fiytja slorið
inneptir, eða pá að verksmiðjan hefði
mótorbát, er safnaði öllnm fiskiúrgangi
samant er tilfélli hér í firðinum.
Oss hlpskraði opt i suroar, að sjá
rastirnar af slori og porskhailsum
hggja eptir endilöngu fjöruborðinu
nér inn við kaupstaðmn. Eyrst og
fremst gremst manni að hugsa til pess,
hve mikill auður liggur parna ónotað-
ur,og í öðru lagi eru óhreinindi að pessu
og hneyxli að sjá pað l’ggja fast upp
við götur kaupstaðarins. Og í priðja
lagi getur orðið tjón af pví á veiðar-
færum o. fl. T. d. skulum vér geta
pess, að hér á Seyðisfirði hefir um
fjölda ára alltaf á hverju sumn verið
dregið fyrir kola á örmjóu svæði, og
hafa menn optast verið fengsælir par,
pótt opt hafi verið dregið fyrir á dag.
En seinni hlutann í snmar, eptir að
mótorbátarnir fóru að leggja upp afl-
ann við hið nýja fiskitökuhús sem byggt
var á pessu svæði, pá tók alveg að
heita mátti fyrir alla kolaveiði.en net-
in komu alla jafna full af porskhaus-
um og slori, og rifnuðu pví opt,meir og
minna.
En víkjum dú aptur að verksmiðju-
byggingunni, Yér hpfum átt tal um
'það mál við ýmsa máismetandi menut
og eru peir allir peirrar skoðunar, að
æskilegt væri að koma á fót óburðar-
verksmiðju hér á Seyðisfirði og telja
peir engan efa á pví að slíkt gæti
orðið mjög svo arðvænlegt fyrirtæki.
Hversu mikið fé purfa mundi til
að setja ó stofn siíka verksuuðiu, er
oss eigi fyllilega kunnugt um, en vita-
skuld er pað raismunandi eptir pví,
hve fullkomin verksmiðjan ætti að
vera,
Ef pað ætti t. d. ekki að vera nema
mölunarvél, pá yrði pað eigi stói væfi-
leg upphæð, er hún kostaði, ea pá
væri pað lika tiltöluíega lítið, sem
rerksmiðjan gæti afkastað og paraf-
leiðandi yrði arðurinn rainnj, pví pá
pyrfti fyrst að purka hausana og slor-
ið úti, áður en pað væri malað. og
mundi siíkt eigi verða fulinægjandi.
En í fullkominni áburðarverksmiðju
er úrgangurinn fyrst purkaður við
gufuhita og síðan malaður. Og enn-
fremur er hægt að sjóða beinin áður
en pau eru möluð og ná úr peim
fiskilíminu, sem er toluvert verðmætt.
Eptir peim upplýsingum sem vér
höfum fengíð um petta inál pá teljum
vér víst, að sæmilega stórri áburðar-
verksmiðju mætti koma á fót hér
fyrir 30 púsund krónur.
p>að er vitaskuld töluvert mikil upp-
hæð, en pegar um arðvænlegt fyrir-
tæki er að ræða, einsog vér álítum
að hér sé, pá ætti pað eigi að verða
Seyðfirðingum einum ókleyft, ef áhugi
og samtpk fylgjast að.
Og ef að slík verksmiðja kæmist á
fót hér, pá teljum vér pað engum efa
bundið, að ping og stjórn mundi veita
styrk til fyrirtækisjns
Yér vonum að raál petta verðj
tekið til frekari uaoræðu og íhnguuar,
Og hér á Seyðisflrði eru margir
dugandi framfaramenn, sem vér treyst-
íyllilega til pess að beitast fyrir
heppilegri framkvæmd pessa máls.
Símaskeyti
(frá fréttaritara Austra.)
„Reykjavík 15. nóvembar.
A fjölmennum fundit er haldinn var
hér í fyrrakvpld var afráðið, að koma
upp heilsubótahæli fyrir berklaveika.
Yar pegar nefnd kosin til pess að
beitast fyrir pví máli og hlutu kosn-
ingu peir Klemens Jónsson landrit-
ari, Sighvatur Bjarnason bankastjóri
og Björn Jónsson ritstjóri Isafoldar.
Eru pað Oddfellowar hör í bæ, sem
eru forgöngumenn pessa máls.
4 ára gamall drengur, sonur Guð-
mundar Péturssonar læknis, lenti í
rennivél á vinnustofu Gísla Einnssonar
hér í bænum, og missti 4 fingur.K
Eunfremur var í símaskeyti pessu
skýrt ír4 hiaðamannaáskoruninni sem
birt er hér fremst í blaðinu; pess er
einníg getið, að blaðið „Reykjavík"
hafi og hallazt að áskornninni með
sömu athugasemdum og Lögréttu-
menn.
I tilefni af stórbrunanum á Akur-
eyri fékk ráðherrann svohljóðandi
símskeyti frá konungi 20. f. m:
„Mér fellur pungt að heyra fregn«
ina um hinn mikla bruna á Akureyri
og lýsi eg fyrst og fremst yfir inni-
legri hluttekningu frá minni hálfu, en
bið jður jafnframt að senda mér hið
fyrsta skýrslu um, nve mikið tjónið
sé og um ástæður peirra er fyrir pví
hafa orðið.
Frederik
R“
|>essu skeyti svaraði ráðherrann
daginn eptir á pessa leið:
„Með innilegri pökk fyrir yðar
hjaitanlegu hluttekningu snertaudi
brunann á Akureyri skýri eg yður
frá pví, að 5 íbúðarhús brunuu par
til grunna. Ekkert maDntjón varð.
Réttarrannsóknum er ekki lokið enn.
Tjónið er nál. 187 pús., en vátrygg-
ingar nema 145 pús. Af pví, sem pá
er eptir, koma nál. 10 pús. á fátækt
vinnutólk, verkmenn og 3 efnalitlar
fjölskyldur. Allir hafa pegar fengið
húsaskjól. Bæjarstjórnin leitar eig>
hjálpar utan bæjarÍDs.
Haf«teinn“
Ungmeimafélag
hafa peir prentararnir Guðbrandur
Magnússon og Jón Helgasou stofnað
í Reykjavík nú í haust. TilgaDgur
félagsins er, eptir pví sem segir í
lögum felagsins, 2. og 3. gr.:
2. gr.
1. að reyna af alefli að vekja löng-
un hjá æskulýðnura til pess að starfa
fyrir sjálfa sig, land sitt og pjóð.
2. Að temja sér að beita starfs-
kröptum sinum í félagi og utan fé-
lags.
3. Að reyna af fremsta megni að
styðja, viðhalda og efla allt pað, sem
pjóðlegt og ramm-íslenzkt og
horfir til gaans og sóma fyrir hina
íslenzku pjóð.
4. gr. Tilgangi sínum hugsar fé-
lagið að ná með pví að halda fund
einu sínni i viku, par sem fram skulu
fara fyrirlestrar, er haldnir séu af
félagsm^nnum, eða par til fengnum
mönnum, umræður, upplestur, ípróttir
og annað pað, er að andlegri og lík-
amlegri upporfun og atgerfi lýtur.
J>etta er annað ungmennafélagið
sem stofnað er hér álandi.
Hið fyrsta var stofnað 4 Akureyri
i fyrra af Jpórhalli prentara Bjarna*
syr.i og leggur pað einkum kapp á
glímur. Hefir komið til orða að pað
sýndi glímur í vetur í„Oirkus“í Aaup-
mannahöfn undir forustu formanns
síns, JðhanDesar Jósepssonar glímu-
kappa.
Skarlatssðtt
gengur allskæð á Akureyri eptir
pví sem oss var frá skýrt í talsíman-
um í fyrradag. Skyldi pólitiskt ann-
ríki læknanna par hindra pá í að
stemma stigu fyrir útbreiðslu veikinn-
ar?
Jarðskjalfta
hafði orðið vart á Akureyri aðfara-
nótt hins 9. p. m. á sama tíma og á
Yopnafirði. Nokkrir kippir allsnarp-
ir.
Cand. jor. Bjarni Jönsson,
bæjarfógetafulltrúi, kom nú síðast
með Inga konungi að norðan ásamt
frú sinni, Solveigu Einarsdóttur frá
Akureyri; var brúðkaup peirra nýaf-
staðið par nyrðra hjá foreldrum brúð-
arinnar, Einari Pálssyni verzlunar-
manni og frú hans, Mariu Matthías-
dóttur. Austri óskar uugu bjónunum
til hsmíngju og býður pau velkomin
á Seyðisfjörð.
„Prospero“
kom til Stavanger í gæi’ œeð heilu
og liöldnu. T. L. Imsland kaupm,
sem var með skipinu, sendi sonum sín-
um skeyti um pað hingað.
Fundizt hefir nýtt
reiðbeizli, innundir svokölluðum
Múla í Seyðisfirði. Réttur eigandi
getur vitjað pess á Prentsm. Austra
gegn fundarlaunum og borgun aug-
lýsingar pessarar.
Cndirrituð veitir byrjendam tilsogn
í ensku og pýzku.
Seyðisfirði, 12. nóv. 1906
H a 11 d ó r a M a. 11 h í a s d ó t c ir.
Rjúpur.
kaupi eg í allan vetur gegn vorum
og peningum.
ST. TH. JÓNSSON
Seyðisf,
Munið eptir
að ,Brauns verzlun Hamborg4
á Yestdalseyri,
selnr flestar vorur með
10°/o afslætti,
þrátt fyrir hið afar-lága verð
sem þar er á öllu.