Austri - 22.12.1906, Qupperneq 1

Slaðið kemur út 3—4 sirm
rœ á mánuði hverjnm, 42
ariir minnst til nsnsta nýárs
Blaðið kostar nm árið: hér á
jandi aðeins 3 krónur, erlendis
4 krónur. Gjalddagi l.júlí hér
á landi erlendis borgist blaðið
fyri fram.
XVI 4r
Seyðisfirðii 22. desember 1906.
um
NT y ir kaupendur
aí XVII. ACSTEA H
ókeypis,
leið og peir borga blaðið, hinar ágætu neðsnmálssögur blaðsinst
Fég r aí tr ar m an n i un
og
Bjaruargreifana,
samtals 250 t)ls. innheftar í k'pu.
Hina ljómaudi fallegu og ginnandi sögu,
Eugenie, .
seœ nú er að koma út í blaðinu og verður um
250 bls.,
fá nýir kaupendur að næsta árg. ennfremur ókeypis, pegar hún verður foll-
prentuð og ínnheft, ef peir borga fyrirfram fyrir 2 árganga blað.sins í emu.
AMTSBÓKASAFNIÐ á Seyðisfirði
er opið hvern laugardag frá kl 3—4
e. m.
Pdlitískar hugleiðingar,
til ritstjóra Austra.
Góði vin!
Mig rak í roga-stans, pegar eg las
blaðstjóraá.skoranina í' Austra siðast.
Ekki furðar mig svo mjög að allir
blaðamenn vilji vera sammála og fylgj-
ast að, pegar annað eins mál liggur
fyrir eins og potta, en hitt pykir mér
næsta undarlegt, að ávarp petta skyldi
vera eins hroðvirknislega úr gaiði
gjört eins og pað er. Meiningin ei
líklega góð, en orðin eru óheppilega
valin. Avarpxð hefði mátt vera á
pessa leið:
„pareð pingmenn vorir sem fóru
Danmerkurförina í sumar komu sér
saman um að fylgjast að málum —
hvaða flokki sera peir svo tilheyra —
og komu sér saman um meginatriði
pau, uffi stpðu Islands gagnvart rík-
inu^sem æskílegt væri að fá framgengt
eins og nú stendur á, pá hofum vér
Í3lenzkir blaðstjórar ásamahátt kom-
ið okkur saman um að styðja petta
velferðarmál pjóðarinnar sem einn
maður, og leyfum vér oss að taka
hér fram atriði pau sem vér allir er-
um sáttir á að fylgja:
Að Island verði óháð sambandsland
við Danmörku og að öll pau mál, er
kringumstæðanna vegna verða að álít-
ast sameiginleg fyrir bæði löndin,
verði ákveðin með lögum, er lóggjaíar-
ping beggja landanna taki óháðan
pátt í að semja og sampykkja, með
ráði væntanlegrar millilanda-p i n g a-
n e f n d a r og að lpg passi verði
pannig úr garði gjprð.að pau fyrirbyggi
algjörlega öll afskipti eða
epti rli t al íkisvaldsins með sér-
niálum vorum framiegis (svo að frá
peim tíma að lögin koma í g Idi puríi
ekki frekar enn vér viljum að
bera íslenzk lög eða stiórnanáðstaf-
anir upp fyrir konungi í ríkisráðinu,
né að undirrita útnefningu islenzkra
ráðberra at fo; sætisráðherra Dana,
né öðrum dön: kum ráðherra).
Yér vonum að hver einn einasti
Islendingur vilji leggjast á eitt með
oss og hinum kjörnu fulltrúnm vorum —
pingmpnDunum — sem hafa svo á-
gætlega riðið á vaðið að oss ætti ell-
um að vera Ijúft að fylgja peím —
málefni pessu txl sigurs. —
J>ótt nú pannig löguð sambandslög
kæmust á, væri ekki nauðsynlegt
peirra vegna að gjóra breytingu á
stjómarskránni pegar í stað eða ein-
göngu pairra vegna, pví að aðalatrið-
ið er að sleppa frá eptirlitinu og af-
skiptunum af Dana hálfu.og getum vér
pá gjört annað tvegga, að uema burtu
ríidsráðsákvæðið eitt, eða að semja
algjörlega nýja stjórnarskrá, byggða á
aliunlendum grundvelli. í>á liggia all-
ar pær brautir opnar fyrir, sem hafa
komið til tals í íslenzkri pólxtik áður
og máske fleiri, sem mönnum hafaekki
fyrri komið tíl hugar- Hingað til
höfum vér orðið að byggja að nokkru
leyti á dönskum grnndvelli, grundvelli
eptirlitsins danska og erú allar eldri
sjálfstjórnar hugmyndir vorar meira
eða minna tjóðraðar við hann.
Helzt vildi eg finna upp eitthvað
nýit og gott, sera tryggði pingræði
vort betur e»i annað sem komið hefir
til mála,
Ef vér lítum nákvæmlega á hið dú-
verandi fyrirkomulag hinnar æðstu ís-
leDZJtu stjóroar og tökum burt allt
danska eptirlitið — í hverju sem pað
svo kanu að vera fólgið, hvort pað
er Ijóst eða leynt — px verður í raun
og veru ekki eptir aunað en h»n
brexnasta pingræðisstiórn sern hægt
er að hugsa sér u» d.r kouung'-valdi.
J>að væri pvi æskilegt að pntta
fyrirkotnulag hé’dist, eða annað kæmi
sern væri betra; en á pví mun vera
leitun sem'betra sé, óbrotra1 a ogum-
sviíamÍQna.
Eg veit, að margir eru á pei*ri
skoðun að við purfum innan skainms
fleiri bjól í stjórnarvélma svo hún
geti star að hæfilega hraft og vel
eptir kröfum tímans, pví landinu
muní á næstu írum fleygja s?o áfram,
að stjórnarstöitin aukist og marg‘ald-
ist. Stjórnarkrílið okkar verður pá
ot lítið svo að fjölga parf idðherr-
uiium og pá vilja menn fá sér land-
stjóra.
Um leið og við svo fáum landstjóra,
flytjura við inn i landið konungsvaldið
segj> menn, og petta kann að vera
satt, en við setjun pingræðisvaldið
skpi’ lægra en áður.
Eri væri nxi ekki eins vel
bygeja við pað sem við nú höfura,
fj0lea ráðherrum eptir pörfura xxndxr
forsæti eins peirra,sem pá verður for-
sætisráðherra líkt og er í ráðaneytum
erlendis?
Eg vil gjarnan halda pingræðinu
upp í æðsta sess íslenzkrar stjornar
og v»)di helzt komast hjá pví að víkja
frá peírri reglu. Ems og nú ertskipar
konungur oss pingræðisráðherra, sem
’hefir allmikið af konungsvaldinu í
hendi sér, on hvernig á pi að fara
að, svo komist verði hjá að afhenda
petta manni sem hafinn sé yfir ping-
ræðið eins og landstjórinn mandi
verða eptir hinum gpmlu uppástung-
um?
Mætti ekki fela pinginu að kjósa
landinu forseta um ákveðið árabil eins
og tíðkast á Frakklandi?
Hvort mundi kouuugur ekki vilja
skipa oss pingræðisforseta eða stað-
festa kosningu hans?.
f>að væri gaman að heyra álit ís
lenzkra pingmálamanna um petta.
Eg enda svo pessar hugleiðiugar
með peirri ósk og von, að næsta ár
verði merkisár í pólitiskri 80ga lands
vors. Óskandi pór og pínum og öllum
pínum stéttarbræðrnro, blaðstjórunum,
gleðilegs nýárs!
f>inn einl. vin
S p u r u 11.
Sorglegt slys.
í gær 21. des. pá varð Metúsalem
Stefánss. húsm. á Hraunafelli í Ff. fyrir
skoti og beið bana af, 45 áraaðaldri,
kvæntur maður en barnlaus. Kona
han3 er Guðbjörg Eiríksdóttir, í priðja
sinni ekkja. Hann var á rjúfnaveiðum,
en rasaði, hlaupið sneri að honum og
skotið reið af og kom í smáparmana.
Hann gekk nokkurnveg áleiðis til bæj-
ar og gat kallað á mannhjálp, en and-
aðistáður en honum var komið til bæja.
(Talsímaskeyti frá Hofi)
Síldarveiði Norðmanaa.
Einsog að undanförnu hefir kousúll
Ealck í Stafangri sent störkaupmanni
Thor E. Tulinius skýrslu um síldar-
veiðar Norðmanna hér við lind í
sumar og hefir Talinius góðfúslega
Upps0gn skriíleg, bundin vl*.
áramót, ógild neir ■- komÍD. sé tii
ritstjórans fyr, 1. október o;.:
kaupandi se sknldlaus fy ”r
blaðið. Innlendar auglýsingu-
10 aura línan, eða 70 aura hver
pumlungurdálks, og halfu dýr-
ara á fyrstu síðu.
NB. 46
sent Austra hxna tii bi.'tmgar, og er
hún á pessa leið:
Stavangri, 7. nóvember 1906.
Herra T h o r, E. T u 1 i n i u s.
Kaupmannahöfn.
Eg vil eigi, fremur en að undatiförnu
láta hjáliða að seuda yður stutta skýrslu
um síldveiðar v’ð ísland á pessu ári.
Svo sem yður er kunnngt, hafa
margar pjóðir stundað par síldveiðar
á pessu ári, pví að auk ísleudiaga-
Dana og Norðmanna hafa pangað
leitað Svíar, Englendingar og f>jóð-
verjar.
Eins og eg gat um í fyrra, er nú
farið að nota hringnætur meir og meír,
og eg ætla, að nærri láti að 70 slík-
ar nætur hafi par verið notaðar á
pessu ári.
Frá pví er eg hóf hinar litlu síld-
veiðatilraunir mínar árið 1900, hetir
veiðin verið hérumbil petta:
Áv 1900 536 tiinnui,
„ 1901 816 —
„ 1902 5000 -
„ 1903 40000 -
1904 85000 —
„ 1905 1200r>0 —
„ 1906 175000 —
Jpetta má heita dæmalaus íramför
og veiðin tekin að gjörast mjög álitleg.
Eg er sannfærður um, að eg gjöri
fremur of litið en oí mikið úr veiðinni
í sumar, ef eg tel að ve.ðzt hafi 175000
tunnur.
Hafa 141000 tunnur verið íluttar til
NoregSj en hitt hefir veríð flutt beina
leið frá íslandi til Danmerkur, Sví-
pjóðar, Englands og pýzkalands.
p>að er eigi auðgert að ákveða ná-
kvæmlega, hvers vxrði pessi veiði ert
pví að verðið hefir verið mjög mis-
jafnt, frá 16—25 aura hvert kg. en;
eg held að óhætt sé að gjöia sér 20
aura til jafnaðar frá fyrstu hendi. Og
ef meðalpyngd hverrar tunnu er talra
75 kg. ætti sú síld, sem veiðzt hefir
héðan, að vera hérumbil 2600000 kr.
virði.
Allmikið fé hefir gengið til íslands
í vinnulaun og útflutningsgjald, og auk
pess má eigi gleyma verzlunarviðskipt-
unum við penna fiskimannasæg.
M’argir íslenzkir kaupmenn hafa á
pessu ári átt hlut í veiðum pessum,
svo að áhugi peirra á síldfiski er að
aukast og eg hefi pegar fengið að vita
að næ3ta ár munu eit.t eða trö ísl.
félög verða stofnsett til að taka pátt
í síldarveiðum með hringnót og gufu-
skipum.
Hringuótin hefir og reynzt hið bezta
veiðarfæri á pessu ári, og pað eru
til gufuskip,sem hafa veitt í hána
5000 tunnur með einni nót, pennan
stutta tíma, sem veiðin stendur yfir. f
Allir sem hlut hafa átt í veiðum
pessum, hafa veitt eitthvað. og eg held.
að yfirleitt megi segja að allir hafi
ábatast eitthvað á útgjörð inui, > >