Austri - 26.09.1908, Blaðsíða 1

Blaöið kemur út 3—4 sinn-
ttm á mánuði hverjum, 42
arkir minnst til næsta nýárs.
Blaðið kostar um árið: hér á
andí aðeins 3 krónur, erlendis
4krónur. Ujalddagi l. júlí hér
á landi, erlendis borgisí blaðið
fyrirfram.
Uppspgn skntleg, bundin við
aramót, ógild ner a komin sé ti
ritstjórans fyrir 1. oktöber og
kaupandi sé skuldlaus fyrú;
blaðið. Innlendar auglýsingar
1 króna hver þumlungui
dálks, og þriðjungi dýr-
ara á fyrstu síðu.
XVIII Ar
Seyðisfirði, 26. september 1908.
NE. 34
Unglingspiltur eða stúlka
getur fengið að læra Ijósmynda-
smíði í vetur á myndastofu
Brynjðlfs Sigurðssonar
á Seyðisfirði.
Þeir, sem kynnu að viljasinna pessu,
ættu að gefa sig fram sem fyrst.
Pósthúsið á Seyðisfirði
er opið hvern virkan dag frá kl, 9—2
og 4—7 e. m. Á helgidógum kl. 4—5
e. m.
AMTSBÓKASAFNIÐ á Seyðisfirði
er opið hvern laugardag frá kl 3—4
e. m.
cc:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co:co
|»ingkosningarnar.
í peim tveimur kjordæmum, Eyja-
íjarðarsýslu og Barðastrandarsýslu,
paðan sem kosningaúrslitin voru eigi
kunn orðin, er síðasta blað kom út,
hafa kosningarnar fallið pannig:
í Eyjafjarðarsýslu
voru kosnir: Hannes Hafstein ráðherra
með 341 atkv. og Stefán Stefánsson
bóndi í Eagraskógi með 307 atkv.
(* Kristján H. Benjamínsson sýslu-
nefndarmaður k Tjörnum hlaut 106
atkv.) I
I Barðastrandasý slu
hlaut *Björn ritstjóri Jónsson kosn-
ingu með 274 atkv.
Guðmundur Bjprnsson sýslumaður
hlaut 70 atkv.
Bréf til Austra.
Konstantinopel 13. ágúst 1908.
Hafa nokkru sinni fyr átt sér slíkir
viðburðir stað í Konstantinopel sem
nú á tímum? Hér, á Tyrklandi, landi
ófrelsis og kúgunar, landinu par sem
mest djúp var staðfest milli Múham-
edstrúarmanna og kristinna manna,
landi morðanna: Allt er umbreytt á
einum degi, soldán, sem allir hptuðu,
getur nú gengið rólegur um á ineðal
pegna sinna. En stórveldin, sem lengi
höíðu rennt ágirndarauga til Tyrklands,
og voru farin að vona að pess yrði ekkí
langt að bíða að pau gætu skipt peim
feita hita á millj sín, stórveldin finna
nú til vonbrigða. Nú verður Evrópa
að taka tillit til Tyrklands, sem áður
var fremur talið til Asíu en Evrópu.
Og pað með réttu. Því hvergi í Ev-
liópu finna menn eins til pess að vera
fyrir utan menninguna, og áTyrklandi.
Jafnvel ekki á Bússlandi; pví par *er
sarnt Evropu-menning eins og punn
skel yfir Asíu-ruddaskapnum. Beynd-
ar brótnar skelin opt ogtítt, en venju-
lega er hún samt heil á yfirborðinu.
En hér í Konstantinopel, einkum í
Stambul, par sem krökt er af gomlum
tyrkneskum musterum, par sem „Mu-
ezzininn“ (tyrkneskur prestur) kallar
til hæna frá bænhússturninum, parsem
kirkjugarðarnir liggja í miðjum bænum,
og Tyrkjarnir, alvarlegir og hátíðlegir,
sitja fyrir utan litlu kaffihúsin og reykja
vatnspípu sína — hér finnst mauni að
maður sé kominn til lands, sem sé
miklu lengra hurtu en pessar 3 dag-
leiðir frá Paris.
Og nú er gamla stjórnarskráin frá
1876 sett í hásæti aptur, og alUr Tyrk-
ir, Grikkir og Evrópumenn, já, allir
íbúar ríkisins taka henni með fognuði.
Soldáni, drottnara rétt-trúaðra Mú-
hamedsmanna, er fagnað af ollum lýðn-
um. Gamla rt'ðaneytið er úr sögunni,
og æðstu embættismönnunum, sem liunn-
ir voru að pví að taka „bakschisch,“
(p. e. mútur) vikið frá embættum, og
uýir framfaramenn settir í peirra stað.
Nú virðist Tyrkland vera á réttri leio
til að ná sínn forna veldi.
Hvílíkt líf og fjor alstaðar! Hópar
af glöðu fólki pyrpast um goturnar,
Grikkir ganga undir tyrkneskum fána
og hylla soldán með fagnaðarópi; must-
erin eru full af fólki, sem allt snýr
andlitinu að Mekka og pakkar drottni
sínum fyrir frelsið. Bloðin koma út án
ritvprzlu (Oensur) og fl'ytja aðalákvæði
hinnar nýju stjórnarslvrár. tkiu eru
pessi:— Soldán er sem æðsti Kalífi og
stjórnari, er ábyrgðarlaus og friðhelgur á
sama hátt og konungar í rílíjum peim
er pingimndna stjórn hafa. ,,íslam“
(Múhamedstrú) er ríkis-trúin, en frjálst
er ollum að hafa pau trúarbrögð sem
peir vilja. Stjórnarslvráin veitirprent-
frelsi, samkomufrelsi, kennslufrelsi og
gjprii alla Tyrki jafna fyrir lögunum,
og jafna að skyldum og réttindum.
Þingi Tyrkja verður sldpt í 2 deild-
ir, einsog í Yestur-Evrópurílijunum, öld-
ungadeild (Senat) og fulltrúadeild. Ráð-
gjafarnir hafa heimild til að sitja á
fundum í háðum pingdeildum og taka
por til máls; spmuleiðis geta pingmenn
bent fyrirspurnum til peirra. Kosið er
til pings fjórða hvert ár, en verðiping
rofið, skal kveðj a til nýrra lvosninga,
og skal pá pingið koma saman 6 mán-
uðum eptir að hið gam'la var rofið.
Einsog í öllum Y^stur-Evrópulöndum,
pá eru pingmenn friðhelgir ogmáekki
taka pá fasta né hefja málsrannsólai
gegn peim, meðan á pingi stendur.
Af pessu geta menn séð, að stjórn-
arslcráin er jafn frjálsleg og í pðrum
pingfrjálsum löndum; en ólíklegt virðist
að soldán hafi veitt pjóðinni hana ó-
tilknúður. ef trúa má sogum peim, sem
liér eru á lopti, og allar bera pað, að
soldán hafi pá fyrst látjð undan, er
stórvezírinn, Said pascha haíði skýrt
honum frá pví, hve flolvkur Ung-Tyrlija
hefði eflzt, svo stjóriiarbidtiiig væri
fyrir hondum, og að liann pyrði ekki
að ábyrgjast líf soldáns, ef landið fengi
ekki stjórnarhót.
fá lét soldán tmdan, og um leið var
vald leyndarritara hans, Izzet pascha,
brotið á bak aptur. Almenningur skoð-
aði Izzet pascha sem „liinn illa anda“
soldáns, og var hann hataður af öllum.
Sá kvittur kom upp, að hann ætlaði
að flýja með gufuskipinn „Palant“, og
safnaðist pá múgur og margmenni að
bryggjunni í Galata, fátækir og ríkir,
alhr óðir af hatri til kúgarans. Burt-
farartími skipsins var kominn, en hvergi
sást Izzet pascha, ruddist pá múgur-
inn út á skipið og leitaði hans par,
en fann hvergi. Skipið lagði af stað,
en pá gaus sú saga npp að hæjar-
stjórnin hefði lijálpað honum til að
flýja aðra leið. Hópurinn hélt númeð
ópi og óhljóðum til skrifstofu borgar-
stjórans, og varð skrifarinn, Ali Bey,
að kenna á bræði óróaseggianna, sem
tóku liann og lömdu til óbóta. Þaðan
héldu peir til ráðgjafahallarinnar, og
par tókst stórvezírnum loks að sefa
hópinn.
Meðan á ráðgjafaskiptunum stóð,
lcomu konungssynirnir frá Griklílandi,
Andreas og Christopher, til Konstán-
tinopel, á heimleið frá Bússlandi. Sol-
dán sendi nokkra hirðmenn sína á fund
peirra. til pess að afsaka að hann gæti
ekki tekið á móti peim, en vonaði að
peir vildu heimsækja sig aptur pegar
betur stæði á!
Pað er gömul venja að soldán sæld
Selamlik, föstudagsbænina, í musterinu,
en hingað til hefir hann ætíð farið
pangað umkringdnr af stórum hóp lpg-
regluliðs, en 31. júlí ók Abdul Hamid
í fyrsta sinn á æfinni, án fylgdar lög-
reglunnar til Hamidje musterisins.
Stóð hann uppréttur í vagninum og
lieilsaði á háðar hliðar fólksfjpldanum,
er pyrptist um vagninn með fagnaðar-
ópi; jafnvel öll tré í grenndinni voru
krpk af fólki, sem margt víst sá sol-
dán í fyrsta sinn.
Hin almenna uppgjöf saka hefrr
leyst úr fangelsum fjölda manna, par
á meðal marga sem hpfðu verið dæmd-*
ir í æfilangt fangelsi fyrir aðhafabar-
izt fyrir frelsi pjóðarinnar. í útlönd-
um hafa konsúlar Tyrlcja hirt uppgjpf
saka og veitt öllum Tyrkjum leyfi til
að fara heim til Tyrklands, og er pað
afarmikill fjöldi, er mun nota sér pað
leyfi, pví eptir pví sem blöðin skýra frá,
pá eru pað 140,000 Tyrkir, og af peim
60,000 lcristnir menn, sem ýmist hafa
verið reknjr í útlegð eða hafa flúið úr
Tyrklandi síðustu 20 árin.
Bæði Tyrkjum og Evrópumönnum er
mikil forvitni á að sjá hverju fram
vindur í Makedoníu. Löggæzluher-
menn hinna ýmsu Evrópupjóða hafa
pegar lagt niður starf sitt og bíða að-
eins eptir pví, að sampylikt verði gjörð
meðal stórveldanna um að peir skuli
snúa heim til sinna landa.
I nýja ráðaneytinu sitja eingöngu
peir menn, sem hlynntir eru framför-
um; sönruleiðis er hin æðsta hermála-
stjórn skipuð peim herforingjum, er
fengið hafa menntun sína við her stór-
pjóðanna. Hermálaráðgjafi er Itiza
pascha, sem var borgarstjóri i Mon-
astir, pegar rósturnar voru par um ár-
ið og rússneski konsúllinn, Rostkowski,
var myrtur. Eptir kröfu Rússastjórn-
ar var hann pá kallaður heim, og hefir
síðan lifað í útlegð.
Omögulegt er að segja um livernig
fram muni vinda á Tyrklandi. Ef sol-
dán heldur stjórnarskrána og ráðgjaf-
ar hans og æðstu embættismenn fara
vel með vald sitt, pá er von um að hið
gamla Tyrkjaveldi blómgist og vasi ás-
rnegin á ný. En ef pað sækir í sama
horf og átt hefir sér stað á Rússlandj
og í Persíu eptir að stjórnarhót komst
par á, par sem vanpekking og drottn-
unargirni hafa harizt um valdin, lpnd-
um og pjóðum til ógæfu — pá mun
ógæfan einnig Tyrklandi vís. En pað
er að vona, að hinir stilltu, hyggnu
Tyrkir reynist Rússum og Persura
vitrari, og pá mun Tyrkland eiga fagra
framtíð í vændum. „Yeiki maðurinn f
Evrópu“, prætuepli stórveldanna, erpá
úr sögunni. Og ef til vill munu pessi
nýju tímamót verða peirri veru til
blessunar, er mest hefir verið undirokuð
allra, — og gjöra hana jafna systrum
hennar í Evrópu að frelsi og menn-
ingu — hinni tyrknesku konu.
Aladdin.
t
Dáin er ein af merkiskonum Fljóts-
dalshéraðs Svanhvít Sigurðar-
dóttir frá Geitdal.
Bending.
Við erum eptir vorum veiku krijpt-
um og litlu efnnm að koma upp vit-
um og leiðarljósum par sem mest
pörf pykir, og munu allir vera á einu
máli um nauðsyn peirra bæði til pess,
að heina hafskipum rétta leið tillands
og frá pví, og um leið eru pau lífs-