Öldin - 14.10.1891, Síða 1

ÖLDIN, an Icelandic Weekly
Becord of Current Events
and Contemporary Thought.
öubscr. Price $ 1,50 a year.
Olafsson & Co. Publishers.
OLD
Advertising Bates:
1 inch single column:
1 month; 3mo’s;6 mo’s; lyear
$1,00; $2,50; $4,50; $8,00.
Adr.: Box 635, Winnipeg, Man.
|( 2. WINNIPEG, MAN., MIÐKUDAG, 14. OKTÓB. |89l.
Fyrir $ 1 getr hver maðr
fengið Öldina senda í heilt ár til
einhvers vinar síns á Islandi.
Bftir barn.
(Undir nafni móðurinnar).
Hví er svo dauða-dapurt hér
að drottins ljós ei augað sér?
IIví er svo bjartan dimmt um dag?
Ó, drottinn, hvílíkt reiðarslag!
Nú að eins ljósan liðinn ná
mín litið grátin augu fá.
Nú brosir ei oftar augað þitt,
ó, elsku-hjartans barnið mitt.
Ilve grimmt, minn ungi elsku-son,
mitt augnaljós og gleðivon,
að taka þig, mitt allt og eitt,
og eftir skilja mér ej neitt!
Ei neitt? — Jú, ljúfl, látni son,
mér lifir eftir trú og von:
svi trú, guð stýri’ í vísdómvel;
sú von, að sjá þig eftir hel.
Ég veit ei, livað í iieimi hér
að hefði legið fyrir þér;
nú flekklaus engill fórstu’ á braut
í friðarlierrans náðarskaut.
Ó elsku-barn mitt, eg veit það,
ég á þig þar . í vísum stað.
I lotning vil ég hneigja liné:
Guðs Herrans nafnið lofað sé !
J. Ó.
F R É T T I R.
ÚTLÖND.
— PARNELL DÁINN. Stórtíð-
indi vikunnar eru dauði Parnells,
ins nafnfræga írska þjóðforingja.
Hann andaðist á þriðjud.kveldið 6.
þ. m. eftir örstutta legu ; hafði feng-
ið kælingu og lagst föstudaginn næsta
á undan. En þreyttr og taugaveikl-
aðr undii' af hugraun og ofreynslu.
Andlát hans kom öllum mjög á ó-
vart, svo að menn ætluðu varla að
trúa því fyrst, og svo fóru að gjósa
upp kvittir um sjálfsmorð. En eng-
in hæfa reyndist fyrir því. Hann
var jarðaðr á sunnudaginn, og vóru
engir við af mótstöðumönnum hans.
Höfðu þeir þó gjarnan viljað sýna
honum þann síðasta sóma; en svo
vóru fylgismenn lians æstir, að það
var álitið óráðlegt. Líklegt þykir að
andlát Parnells verði til að eyða von
bráðar klofningnum í írska fiokknum.
— Joiin Poi’B Hbnnessy andaðist
daginn eílir lát Parnells. Eins og les-
endr muna, var J. P. Hennessy fyrsti
írskr þingmaðr, sem kosinn var, eftir
að Parnell var vikið frá forustu þing-
flokksins írska; var hann andvígr
Parnell; Parnell fylgdi mótstöðumanni
Hennessys við kosning, en varð undir,
og þótti það fyrsta óræka merki um
hnignun Parnells málstaðar.
— W. H. Smith, sem hafði til síð-
ustu þingloka stýrt stjórnarflokknum
í neðri málstofu parlímentsins enska,
dó sama dag sem Parnell. Hann hafði
sagt af sér formennskunni í þinglok
og átti að dubba hann til lávarðar.
Hann var vandaðr maðr og leikinn
þingforingi, en enginn afburðamaðr að
vitsmunum. Af pólitiskri æfi hans má
meðal annars minnast þess, að það
var liann, sem sigraði .1. Stuart Mill
við kosningar í Westminster 1868; en
1865 hafði hann beðið ósigr fyrir Mill
í sama kjördæmi.
— Guadstone liólt nýlega ræðu og
lét meðal annars í ljósi, að ef lávarða-
deild parlímentsins setti sig á móti
sjálfstjórnarmáli íra, þá mundi hann
reyna að afnema þá málstofu með lög-
um. — Ýmsum af verkamannaflokki
þykir nú sem Giadstone láti sjálfstjórn-
armál íra sitja helzt til mjög í fyr-
irrúmi fyrir öllum öðrum málum, og
hafa því myndað þriðja flokk, til að
þreyta við liina tvo um kosningar.—
Gladstone hefir gert áætlun um útlitið
við næstu þingkosningar, bygt á auka-
kosningum þeim sem fram hafa farið,
og telr sér vísan 100 til 140 atkvæða
íneiri hluta á þingi næst. Hann lieflr
áðr gert sams konar áætlanir, og reynzt
nærfærinn mjög, aldrei reiknað sér of
liáa tölu.
— Konungrinn af wurtembebg and-
aðist 6. þ. m., en það þykja ekki
stórtíðindi nú, þótt einn lítilsliáttar
smákonungr á Þýzkalandi hrökkvi upp
af klakknum.
— Liliuokalani (frb. Lilíwokeilanni,
með áherzlu öðru atkvæðinu), drottn-
ing af Havaii (Sandvíkreyjunum), sem
misti manninn sinn (prins Dominis)
rétt nýlega, liggr dauðvona. Hún er
yfir fimtugt, og barnlaus. Hún er systir
Davíðs Kalakaua, konungs, sem dó i
fyrra. Hún liefir kjörið systurdóttr sína
til ríkis eftir sinn dag; sú heitir Kaiu-
lani (Kæjú-lanni) og heflr verið lengi
í Englandi að mentast; faðir hennar
er enskr; hún er innan við tvítugt,
gjafvaxta mær, allfríð sýnum og gáfu-
leg. Bandaríkjamenn hafa lengi haft
mest álirif erlendra þióða á stjórn
eyjanna, og eru nú hálfsmeikir um að
drottningaskifti kunni að leiða ensk
áhrif yfir þetta litla ríki, til hnekkis
fyrir verzlun Bandaríkja.
BAN DARÍKIN.
— ÞAÐ ER að brjótast í Banda-
ríkjastjórninni á ný að ná í eyjuna
St. Thomas í Vestindíum. Danii'
eiga bana nú, og vilja gjarnan selja
hana. Einna merkasta blaðið í
Bandar. Tlie Nation (N. Y.) segir
að þetta sé ekki annað en pólitisk
brella af Blaine, ekki af því að
Bandar. hafi nokkuð við St. Thom-
as að gera, heldr til að kasta því
út í kosninga-grobbræðum, að hann
hafi afiað ríkjunum landauka. Það
ei' látið í veðri vaka, að St.
Thomas sé nauðsynleg fyrir Bandar.
til að hafa þar llotastöð. En Tlie
Nation minnir á, að fyrir 24 árum
hafi stjórn Bandar. samið um kaup
á eynni, en efri málstofa banda-
þingsins neitaði að samþykkja kaup-
in. Rétt á eftir lá við að eyjan
eyddist af jarðskjálftum, og hafa
þeir síðan verið þar svo tíðir, að
þar forðast hvert skip að leita
hafnar að nauðsynjalausu. The
Nation hyggr, að ekkert ríki á
jarðai'hnettinum mundi nú vera svo
vitlaust að vilja þiggja St. Thomas
að gjöf, ef þar með fylgdi sú
skylda, að setja þar hervirki og
hafa þar flotastöð.
— Standmynd af Grant hershöfð-
ingja, fyrrum forseta Bandaríkjanna,
var afhjúpuð með mikilli dýrð og við-
höfh í Chicago 7. þ. m.
— Heims-sýningin mikla í Chicago
1893 virðist ekki ætla að fá hvervetna
þá hluttöku frá Norðrálfu, sem við
var búizt. Italía heflr afrúðið að taka
engan þátt í sýningunni og má vera
að óvildarhugr sá til Ameríku, sem
reis í Ítalíu út af morðunum í New
Orleans, eigi þar mestan þátt í. —
Frakkland hefir enn ekkert af ráðið,
en ofarlega er það sagt í verzlunar-
stétt og iðnaðarstétt þar í landi, að
eiga engan þátt í sýningunni. Þykir
þeim sem til lítils muni koma að
sýna várning í því landi, er girðir sig
kínverskum varnarmúr gegn viðskift-
um við aðrar þjóðir.
— Þess var getið í síðasta bl., að
forseti Bandar. hofði skotið á frest
samninga-tilraunum við Caílada-stjórn
um tollafnám. Þá var barið við van-
heilsu Blaines ríkisráðgjafa. En nú
er það fullyrt í Washington, að að-
alastæðan sé, að Bandar.stjórn hafi
enga von gert sér um að samningar
gætu tekizt við stjórn þá, sem nú er
í Canada, og vilji heldr bíða þess, að
frjálslyndi flokkrinn komist að völd-
um; en líklegt að þess verði ekki
all-langt að bíða.
— Blaine ráðherra heflr éngum
embættisstörfum gegnt og ekki komið
til Washington síðan 4. Maí í vor;
dvelr hann heima í Massachusetts sér
til heilsubótar. Slík vanlieilsa þykir
taka af öll tvímælin um það, að eng-
um geti í alvöru dottið í hug að
halda lionum fram sem forseta-efni
næst.
CANADA.
— Þegar Abbot komst til valda í
sumar, átti hann, sem orðfleygt liefir
verið, ærið örðugt með að mynda stjórn
sína og halda flokknum saman. Hann
varð þá að vinna það til að fá örugt
fylgi Chapleau’s, að lofa honum því
skriflega að hann skyldi eftir þinglok
verða gerðr ráðherra járnbrautarmál-
anna; það þykir feit staða til fjárfanga
og gott færi til að veita bitlinga. Nú
þykir Chapleau heldr skolbrúnn á
inannorðið eftir rannsóknarmálin öll,
og neitar Abbot nú að trúa honum
fyrir járnbrautamálunum. En Chapleau
sækir fast á efndir loforðsins; en Abbot
kveðst heldr hætta vilja á að rjúfa
þing og hleypa til skipbrots við nýjar
kosningar, en að láta undan Chapleau.
— Sir Hector Langevin, sem meiri
hluti þingsins hvítþó svo hneykslan-
lega, þótt liann yrði að veltast úr ráð-
herrasæti, ætlar sér ekki að hætta við
þingmennsku. Hann ætlar að leita
kosningar á ný, og kveða svo sumir
að orði, að djarfir gerist þá nú stór-
þjófarnir.
— Grand Trunk járnbrautin gerði
sómastryk vikuna sem leið, er hún
tilkynnti öllum verkamönnum, sem eru
í fastri þjónustu félagsins, að laun
þeirra yrðu hækkuð um 10 afhundr.
Þetta var alveg sjálfkrafa gert af fé-
laginu, til að láta menn sína njóta
þess, að fel. hefir gengið betr síðastl. ár.
Á VARP.
Á fundi, sem nokkrir safnaðarfull-
trúar lúterska safnaðarins ásamt nokkr-
um af útgefendum Lögbergs og ýmsum
af þeim tilkvöddum mönnum boðuðu,
og sóttr skyldi af fulltrúum frá öll-
um íslenzkum félögum hér í bæ, í því
skyni að taka það ómak og sjálfræði
af löndum vorum hér í bæ að ákveða,
hvenær og hverninn halda skyldi ís-
lendingadag hér að ári, kom það í
ljós, að á fundi þessum skyldi eigi að
eins félagsfulltrúarnir atkvæði liafa,
lieldr og ýmsir menn, sem sjálfkjörna
nefndin, er síðasta hátíðahaldi stýrði,
hafði með sér kvatt. — Ýmsum afoss,
sem mættum sem fulltrúar fyrir fé'iög,
þótti þetta órétt og ójöfnuðr. og var
tillaga borin upp um, að þeir full-
trúar, er eigi hefðu verið í nefndinni
í sumar, fengi þá að kjósa með sér
aukamenn að tiltölu réttri við íjölda
sinn gagnvart eldri nefndinni; en slík
tillaga fékkst ekki borin upp. Gengu
þá ýmsir af fundi.
Síðan var því hafnað, að kveðja
til almenns íslendinga-fundar í bænum
til að ráðstafa hátíðarhaldinu næsta
ár.
Vér sjáum eigi betr, en að allr al-
nienningr eigi jafnan rétt á að ráða
fyrirkomulagi á þessu hátíðahaldi, og
að félög, sem stofnuð eru í allt öðr-
um tilgangi, liafi engan rétt á að taka
sér forræðisvald yfir þessu almenna
máli allra íslendinga hér, því síðr,
þegar félögin fá þá ekki einu sinni
jafnan rétt innbyrðis.
Því lýsum vér yflr því að vér
munum boða til almenns fundar með-
al allra íslendinga í bænum í haust
um það leyti, sem þeir sem nú eru
Ijarverandi úti á landsbygðinni, verða
almennt komnir aftr í bæinn, í því
skyni að sá fundr geti ráðstafað fyr-
irkomulagi á hátíðarhaldinu næsta ár,
og svo gæti málið og orðið rætt og
skýrt frá ýmsum hliðum í blöðunum
til þess tíma.
Vonum vér að almenningr kunni
betr við að ráða sér sjálfr í þessu
efni, og gefi því engan gaum aðgerð-
um eða ráðstöfunum sjálfkjörinnar
nefndar, sem kynni að vilja taka sér
forræðisvald yfir oss löndum sínum
almennt, eh bíði heldr eftir almenn-
um fundi á þeim tíma, er sem flest-
ir geta sótt hann og notið jafnréttis.
Winnipeg, 29. Júlí 1891.
Jón Ólafsson. Jón E. Eldon.
Wm. Anderson. Sölfii Sölfason.
Ólöf B. Halldórson. Signý Pálsdóttir.
Eiríkr Gíslason. J. W. Finney.
EFTIB IVAB AASEN.
Já, dómarar allmargir vilja vera
og víta og liæða það, sem aðrir gera;
og lýti sjá þeir við sérhvað eitt,
en sjálflr gera þeir aldrei neitt.
J. Ó.