Öldin - 21.10.1891, Qupperneq 1

ÖLDIN, an Icelandic Weekly
Becord of Current Events
•ind Contemporary Thought.
Subscr. Price $1,50 a year.
Olafsson & Co. Publishers.
O LD I N.
Advertising Bates:
1 inch single column:
1 month; 3 mo’s; 6 mo’s; 1 yeaar
$1,00; $2,50; $4,50; $8,0a
Adr.: Box 535, Winnipeg, Man.
WINNIPEG, MAN., MIÐKUDAG, 21. OKTÓB.
I. 3.
Fyrir $ 1 getr hver maðr
fengið Öldina senda í heilt ár til
einhvers vinar síns á Islandi.
T7I einhverjir af kadpendum
KA-*- hlaðsins skyldu ekki fá það
með skilum, þá gera þeir oss greiða
með að láta oss vita það.
KVITTANIE fyrir öllum pen-
ingum, sem oss eru sendir með pósti,
afgreiðum vór í síðasta lagi daginn
eftir móttökuna. Komi eigi kvitt-
un þegar til skila frá oss, biðjum
vér að gera oss aðvart undir eins.
OLAFSSON CO.
LÍFS ER ORÐINN
LEKUR KNÖR.
Lífe er orðinn lekur knör,
líka ræðin fúin,
hásetanna farið ljör
og formaðurinn lúinn.
]Jví er bezt að vinda’ upp voð,
venda undan landi
og láta byrinn bera gnoð
beint að heljar sandi.
Þar mun brim við bláan sand
brjóta’ um háa stokka;
en þegar ég kem á lífeins land,
þá ljær mér einliver sokka.
Páll Ólafsson.
FRÉTTIR.
ÚTLÖND.
— í Nobkgi iiafa staðið yíir nýjar
kosningar tii Stórþingsins. Síðustu
fréttir vorar þaðan ná til 9. þ. m.
Vóru þá kosnir 74 af þingmönnum
[þeir eru alls 114]. Kosnir vóru 51
„hreinir" vinstri-menn, 13 miðtlokks-
menn, 10 hægrimenn. Sverdrup gamli
varð nú að leita kosningar í Stafangri
og náði henni þar með tilstyrk Oíte-
dalssinna. Vinstri flokkrinn, undir for-
ustu Steens rektors, virðist Iiafa eflzt
mjög við kosningarnar. Enn er ekki
frétt um 40 kosninga-úrslit, en búizt
við að hægrimenn nái meira en helm-
ing af þeirri tölu, ef dæma skal eítir
því sem áðr liefir verið. Er því lík-
legt að ráðaneytið fái ekki svo mik-
inn meirihlut [tvo þriðjunga], sem til
þess þarf, að koma fram aðalmáli
flokksins, sérstakri utanríkis-stjórn
fyrir Noreg með sérstökum sendilierr-
um og verzlunarræðismönnum erlendis.
— Sigukd Ibsen, sonr skáldsins Hen-
rik Ibsens, ætlar að ganga að eiga
Bergljot, dóttur skáldsins Björnstjerne
Björnson. Þar er eigi ólíklegt að
skáldakyn mundi af ækslast.
— Bíkisþinoið danska átti að koina
saman 5. þ. m.
— Suðr-Amekíka. í Brasilíu heíir
bólað á óeirðum, enn þó eigi orðið
mikið afenn. Mælt er að óánægja all-
megn eigi sér stað með Fonseca forseta.
Þykir liann einráðr nokkuð meir en
góðu hófl gegnir, og stjórn hans öll
heldr í ólestri. Tregða með að leggja
. ram fyrir þingið reikninga bráðabirgt a-
stjórnarinnar, og flárliagr í ólagi. Upp-
þot það sem varð 8. þ. m., varð sefað
þegar. En uggvænt þykir að draga
kunni þó til meiri tíðinda. — Úr Arg-
entínska þjóðveldinu kemr sú fregn,
að stjórnin þarhefirselt Hirsch baróni,
inum auðuga Lundúna-gyðingi, 1000
ferh. mílur [enskar] af landi í fylkinu
Cliaco, og ætiar hann að stofna þar
gyðinga-nýlendu [af fátækum gyðing-
um, er reknir liafa verið brott úr Bvíss-
landi]. Mælt er að hann hafi gefið 1000
pesos í gulli [yfir $1000] fyrir liverja
ferh. mílu.
— Grevy, fyrver. forseti Frakklands,
lét eí'tir sig 10 miljónir franka. Hann
Var alveg ófáanlegr til að taka kveld-
máltíðarsakrament áðr en hann dó.
— Dóttir Grévy’s, sem er gift Vil-
son, þeim er lieiðrsmerkja-salan komst
upp um og vakti svo mikið hneyksli,
að tengdafaðir lians varð að leggja niðr
forsetadæmið, sækir nú um skilnað frá
manni sínum.
— Þessar enskar lýðlendur í Austra-
líu: Nýja Zealand, South Wales,
Queensland, Suðr-Australía, Tasmanía
[Van Diemens Land], Vestr-Australía,
Victoría og enski hlutinn af Guinea,
eru frá 1. þ. m. teknar upp í allsherjar-
póstsambandið, og verðr því burðareyr-
ir þangað eftirleiðis sami sem til ann-
ara landa í sambandinu.
— Stóiíkostleg fóstsvik hafa kom-
izt upp í Lundúnum og vakið talsverða
athygli. Póstembættismaðr einn var
tekinn þar fastr, og fundust heima lijá
honuin 2280 brcf, sem hann liafði stol-
ið úr peningunum, um 360,000 krónum.
— England. þar er nú. Balfour
orðinn eftirniaðr W. H. Smitlis
sem fyrsti ríkisféhirzlu-lávarðr og for-
ingi Tory-flokksins í neðri málstofu.
Mælt að J. C. Bitchie, skozkr maðr,
muni verða eftirmaðr Balfours sem
írlands-ráðherra.
— Honijuras og San-Salvador hafa
samið frið sín á meðal, hversu lengi
sem það steiulr nú. Er því kyrt að
kalla um sinn í Mið-Ameríku.
— Chili. Frjálslyndi flokkrinn þar
er talið víst að sigri við þingkosning-
arnar, sem í hönd fara, muni fá 49 af
94 þingmönnum í neðri deild og 27 af
32 í efri. Um forseta-kosninguna allt
óvíst enn.
BANDARÍKIN.
— „Þ.rÖÐVERTA-DAGRiNN“. fSvo nefna
Þjóðverjar í Ameríku sjálfir inn ár-
lega liátíðisdag sinn, alveg eins og
vér nefnum íslendinga-dag. Þeir halda
sinn dag 6. Október, í minning þess,
að þann dag stigu fyrstu þjóðverskir
vestrfarar fæti á land í Ameríku 1683.
Þeir setja ekki fyrir sig, þótt dagrinn
sé um há-þreskinga-tímann. í Fort
Madison í Iowa komu í ár saman
10 þús. Þjóðverjar þennan dag.
— Gufuskipið „Tbutonic“ hefir ný-
lega lokið ferð sinni yfir Atlantshaf
(frá Boche’s Point við Queenstown á
írlandi til vitaskipsins við Sandy Ilook
í Bandar.) á 5 sólarliringum, 16 tímum
og 31 mínútu, en það er iiraðasta ferð
yfir hafið, sem enn liefir farin verið.
Þetta er að meðaltali 20,35 enskar sjó-
mílur á tímanum (=«danskar mílur á
vökunni); en einn sólarliringinn var
erð skipsins 517 mílur. Gufuskipið
Majestic hefir (í ár) farið sömu ferð
á 5 dög., 18 klst., 8 mín., og City of
Paiiis fór sömu ferð í fyrra á 5 d.,
19 klst., 13 mín. Þessi 3 eru þau einu
skip, sem farið hafa ferðina á minna
en 6 sólarhringum.
— Við kosning á ríkisstjóra, sem
fram á að fara í haust í New York
ríkinu, lítr lielzt út fyrir að samveld-
isflokkrinn (Bepublicans) sigri. J. S.
Fassett er þeirra ríkisstjóraefni, og
þykir að vísu ekki inn ákjósanlegasti,
einkum af því hann sé verktól í
höndum Platts. En sérveldismenn
(Democrats) hafa nefnt til auðmann-
inn Flower sem sitt ríkisstjóra-efni,
og þykir hann sýnu lakari en Fassett.
Sérveldisflokkrinn hefir og nú gefið
sig svo algert á vald Tammany-bóf-
anna, að enda heiðvirða menn af
þeirra flokki óar við. Þannig hefir
Hermann Oelrich, forvígismaðr þýzku
demókratanna, lýst yfir að hann muni
greiða Fassett atkvæði við þessa kosn-
ing, því liann sé betri maðr; en íylgja
kveðst liann muni flokki demókrata
við alríkiskosningar. — Ilyggnir menn
og. ráðvandir telja það eitt með mestu
meinum, að menn skuli við kosning-
ar til ríkis- og héraðs-embætta ekki
alment fara eftir hæfileikum þeirra
sem í kjöri eru, heldr eftir flokka-
skipun manna í alríkismálum, sem
sé þó að eðli sínu ríkismálum og
sveitamálum alveg óviðkomandi; ráð-
vendnina ættu menn mest að meta,
þar næst aðra hæfileika og afstöðu
manna til ríkismála, ef um ríkisem-
bætti er að gera, eða sveitamála eða
bæjarmála, ef um slíka lcosning er að
ræða. Þeir menn, sem þessu halda
fram, kalla sig „Independents“ (óháða),
en hinir flokkarnir kalla þá „Mug-
wuinps". Þeirra lið er fámennast, en
það er skipað vitrustu og beztu mönn-
um ríkjanna. Ilelztu málgögn þeirra
eru vikublaðið Harpers Weekly und-
ir stjórn G. W. Curtis, og dagblaðið
Evbning Post, sem skáldið W. C.
Bryant stýrði til dauðadags, en nú
stýrir Edwin Lawrence Godkin; liann
gefr og út vikublaðið The Nation, að
öllu samtöldu bezta vikublað Ameríku
í sinni röð. Þessi blöð hafa í toll-
málum og flestum aðalmálum fylgt
Demókrötum in síðari ár, en nú fylgja
þau ríkisstjóra-efni republikana.
— í Ohio vilja demókratar endr-
kjósa ríkisstjórann, sem nú er, Camp-
bell, en repúblíkanar vilja gera Mc-
Kinley, höfund toll-laganna alræmdu,
að ríkisstjóra. „Ef við gerum ráð fyr-
ir“, sagði Campbell í ræðu um daginn,
„að McKinley fái atkvæði allra þeirra
í ríkinu, sem liafa fengið laun sín
hækkuð við toll-lög hans, en ég fái
atkvæði allra hinna, þá vona ég að
ég fái 750,000 atkvæði fram yfir hann
þ. e. öll atkvæðin ríkinu". Hann
kvaðst nú á hverjum fundinum eftir
annan, sem hann hefði haldið þar í
ríkinu, hafa beðið alla þá að standa
upp eða rétta upp hendina, sem hefðu
fengið liækkað kaup sitt við lögleiðslu
McKinley-laganna, en það hefði eng-
in sál gefið sig frani enn í dag.
— Prof. K. B. Anderson. Það hef-
ir komið alvarlega til tals, að halda
fram próf. Basmus B. Anderson, fyrv.
sendiherra Bandar. í Kaupmannahöfn,
til kosningar sem varaforseta Bandar.
við næstu kosningar. Próf. Anderson
er norskr bóndason, fæddr í Bandar.,
les og talar íslenzku og syngr „Is-
lendingabrag“ eins og fara gerir.
1891.
CANADA.
— Sameining við Bandaríkin virð-
ist verp að verða áhugamál æ fleiri og
fleiri manna hér í Canada. Við kosn-
ingarnar síðustu létu íhaldsmenn svo,
sem það væri landráðuin næst að lialda
fram sameiningunni, og kváðu fijáls-
lynda flokkinn búa yfir þeirri ódygð.
Nú er það að koma í ljós, að Windsor-
fundrinn, sem „Öldin“ [ein inna ísl.
blaða] skýrði rétt frá 7. þ. m., hefir
að eins verið fyrsta spor á braut, sem
virðist ætla að verðafjölfarnari, en flesta
varði, að minnsta kosti í Vestr-Ontario.
14. þ. m. var haldinn annar fundr í
Bell Biver, og var þar mikið fjölmenni,
bæði af bændum og mönnum af öllum
stéttum, þrátt fyrir vonzku-rigningar-
veðr. Fundarstjóri var fyrverandi sveit-
arstjóri þar, maðr, sem hefir alla æfi
verið íhaldsmaðr. Þar töluðu ýmsir
menn, þar á meðal þingmenn og fyrv.
þingmenn; á frakknesku talaði þar D.
B. Odette, einn af aðalforvígismönnum
íhaldsflokksins í Vestr-Ontario. Mæltu
allir fyrir fullri sameining við Banda-
ríkin, og samþykti fundrinn ályktanir
í þá átt. Talað var um að stofna fé-
lag til að vinna að sameining megin-
lands Norðr-Ameríku í eina Banda-
ríkja-heild. Var fundi slitið með fagn-
aðarópum fyrir sameiningarmálinu.
— Fregn kom um það á fimtudag-
inn að hið mikla skip Ancliorlínunnar
City of Bome hefði farizt. En, sem
betr fór, reyndist það mishermi. Var
blandað málum með það og annað skip,
Civita di Boma, stórtgripaflutningaskip.
— Gulí hefir fundizt vikuna sem
leið í Oldham, N. S. 25 tons af kvarzi
eru nú sýnileg, og talið að fást muni
að minsta kosti 100 vínzur af gulli úr
hverju tonni.
John Lister, dominion-þingmanni
fyrir Lambton, Ont., var fagnað með
viðhöfn í Sarnia 13. þ. m. Lister tók
merkan þátt í rannsóknarmálunum út
af stjórnarhneykslunum í Ottawa í sum-
ar. Hann tók svo til orða í ræðu sinni,
að það væri ekki nema byrjunin, sem
hefði sézt í ár, af því að koma upp
fjárprettum stjórnarinnar; miklu verri
prettir og svik mundu verða sannaðir
uppáhana. 50 miljónum ekraaflandi
norðvestrfylkjanna hefði stjórnin kastað
í hendr auðmanna, til að kaupa sér
fylgi; hundruðum þvísunda dollara hefði
hún stolið og sólundað á ýmsan hátt.
HVErn-táARKAÐRINN.
Uppskeran byrjar misjafnlega
snemma í ýmsum lilutum álfu þess-
arar; uppskera vetrar-hveitis byrjar
snemma og það kemst snemma á
markað. Það má telja liðnar 15
vikur nú af þessu uppskeru-ári
(season), og á þeim tíma hafa frá
Bandaríkjunum verið flutt til Evrópu
62,580,000 bush. af hveiti (í fyrra
á sama tíma 27,293,000 bush.).
Hveitiuppskeran í Evrópu í ár er
talið muni nema um 1,025 til 1,050
rnilj. bush., og Evrópa þurfi að fá
aðfluttar um 430 milj. bush. ; af
því má ætla að milli 200 og 300
milj. bush. komi frá Bandaríkjunum.
Hvoitiverðið, sem nú er, mun trauð-