Öldin - 25.11.1891, Blaðsíða 3
verið talinn einna bezt heima í bæj-
armálum af öllum bæjarfulltrúunum,
einkar-samvizkusamr og vandaðr maðr,
jafnt í þeirri stöðu sem hvervetna í
öllum viðskiftum.
Og eftir hverju ætti frekar að
dæma hæfileika manns til að vera
bæjarstjóri, heldr en eftir framkomu
hans áðr sein bæjarfulltrúa 1
Og um það munu flestir ljúka
upp einuin munni, að Mr. Taylor só
einna nýtasti, samvizkusamasti og
vandaðasti bæjarfulltrúi, sem Winni-
peg hefir haft.
Næst bæjarstjóra-kosningunni varð-
ar oss landa hér í bæ einna mest um
kosning bæjarfulltrúa í 3. og 4. kjör-
dæmi, því að þar búa fiestir af oss.
— í 3. kjördæmi mælurn vér á öðrum
stað í blaðinu með Dr. Dalgleish, af
ástæðum, sem þar eru teknar fram.
í 4. kjördæmi hafa enskir menn til-
nefnt Mr. Árna Friðriksson kaupmann.
Hann er sá Islendingr hér í bæ, sem
einna bezt hefir látið að komast upp
af engum efnum til sjálfstæðrar stöðu
og ná áliti meðal hérlendra manna
jafnt sem landa sinna; hann er þekktr
að dugnaði og hagsýni fyrir sjálfan
sig, og má vænta inna sömu kosta af
honum ef hann tekr að sér starf fyr-
ir aðra; alkunnr er liann að ráðvendni
í viðskiftum sem kaupmaðr og mundi
eins verða það með bæjarins fjárhag.
Loks er hann landi vor, og það er í
fyrsta sinni sem íslendingr er í kjöri
’í nokkra trúnaðarstöðu í þessum bæ,
þar sem meira en 10. hver maðr er
'íslenzkr, og væri meira en meðal-
skömm að veita honum eigi alt það
fylgi, sem vér erum um megnugir.
Bæði Mr. Dalgleish og Mr. Friðrik-
son eru líberalir í pólitík, en Mr.
Taylor konservatív. Vér álítum það
þessu máli óviðkomandi um þá alla.
Öldin álítr að þeir ættu allir að ná
kosningu.
Mr. Friðriksson er Lögbergingr; en
það kemr ekkert bæjarstjórn við.
Hér er eitt af þeim málum, þar sem
vér „Öldungar", „Kringhmgar" og
„Lögbergingar'1 eigum að geta tekið
saman höndum um, og komið fram í
sem Winnipegingar og íslendingar
að eins.
FRÁ LESBORÐINU.
Ríkja-löggjöf í Bandaríhjunum 1891.
Mr. Wm. B. Shaw, bókvörðr ríkis-
bókasafnsins í Albany, N. Y., hefir í
Nóvember-heftinu af Reviev op Reviews
gefið yfirlit yfir nokkur lielztu atriði
af því sem leitt heíir verið í lög í
einstökum ríkjum Bandaríkjanna þ. á.
Á þessu ári hafa löggjafarþingin
komið saman í öllum ríkjum og fylkj-
urn (territories) Bandaríkjanna, nema
í ríkinu Iowa og fylkinu Utah. í
þeim kemr þing að eins saman ann-
aðhvort ár og það á þeim árum, er
ártalið endar á jafna tölu.
Uppfbæðsla.
Þetta ár hafa ýmis þau ríki, sem
heldr stóðu öðrum á baki í þessu efni,
reynt að bæta og auka barnakenslu
sína og alþýðukenslu, einluim með
því að hækka kröfurnar til kennar-
anna, eins í fámennum og afskektum
héruðum. Missouri og West Virginia
hafit bætt og aukið kennaraskóla sína.
Arkansas og North Carolina hafa nú
með lögum gert svörtum mönnum og
hvítum jafnt undir höfði með aðgang
og öll þægindi .við kennaraskóla sína.
Delaware hefir lögieitt að leggja öll-
um skólabðrnum til ókeypis kenslu-
bækr. Missouri, Texas og West Virg-
inia láta skólastjórn ríkisins og Nebr-
aska og New Mexico láta skólastjórn-
ir héraðanna sjá um ódýr kaup á
skólabókum. Idaho og Suðr-Dakota
skylda börn á skólaaldri til að sækja
sltóla; en gallar þykja talsverðir á á-
kvörðun þessara laga um framkvæmd-
ina. New Mexico (fylki) skyldar börn
til skólasóknar, en þau lög hljóta að
verða dauðr bókstafr, af því að það
liefir gleymzt að ákveða aldrstakmark
barnanna. í Wisconsin hafa Bennett-
lögin, sem lögðu prívat-skóla undir
ríkisumsjón, verið numin úr lögum,
en önnur lög samþykt áþekk því sem
á sér stað í fiestum öðrum ríkjum.
Skólaaldrirm er þar ákveðinn frá 7 til
13 ára. Massachusetts hefir hækkað
skólaaldrinn til lö ára í borgum þar
sem iðnaðarkenslu er kostr. Yngstu
ríkin hafa öll samþykt góð skólalög.
— Auk þess hefir æðri kenslu verið
sint æ meir og meir in síðari árin
nálega í öllum ríkjunum. Þ. á. liafa
flest miðríkin og vestrríkin eflt og
aukið hjá sérríkisháskólana. Californía
hefir stofnað héraðsskóla fyrir alþýðu
til æðri menntunar. Ný-Englands-rík-
in hafa veitt ríkulega fé ýmsum aka-
demíum. Akryrkju- og náma-skólar
eru nú kostaðir af almannafé í flestum
ríkjum. Massachusetts og New Hamp-
shire ganga á undan öðruin ríkjum í
að styðja almenn bókasöfn.
Fatækbamal og iijúkbunastofnanib.
í Colorado, Wyoming og Oregon
eru stofnaðar ríkis-nefndir til að hafa
yfirstjórn og eftirlit fátækramála. Wis-
consin hefir í ár sett nýja nefnd í stað
innar eldri, er eftirlit hafði með fátækra
og fangelsis-málum. Michigan hefir
skipað skólanefnd til að líta eftir
fræðslu munaðarlausra barna og fræðslu
blindra og daufdumbra. Maine, Tenn-
essee, AVisconsin og Wyoming hafa
komið á fót munaðarleysingja-stofnun-
um. Alabama hefir stofnað frískóla,
þar sem börnum og afkomendum her-
manna, er þátt tóku í þrælastríðinu
á suðrríkja hlið, skuIí kendar þarfar
atvinnugreinir. Alabama hefir og í ár
stofnað skóla fyrir daufdumba sverfc-
ingja. Norðr-Dakóta lögleiddi skyldu-
kennslu fyrir alla heyrnarlausa frá 7
til 20 ára aldrs. Pennsylvanía hefir
komið upp nýjum spítala fyrir vitfirr-
inga. New York hefir létt framfæris-
skyldu fátækra vitfirringa af sveitun-
um og lagt hana á ríkið. Nebraska
leggr og allan slíkan kostnað á ríkið.
North Carolina sendir drykkfelda menVi,
sem eigi geta séð fyrir sér sjálfir, á
geðveikra-spítala.
Glæpa-löggjöf.
Arkansas og Texas hafa lagt þung-
ar sektir við nauta-ati og þvílíkum
„skemtunum". Albama lögbannar hana-
at; Missouri bannar veð-slagsmál á
veitingahúsum og N. Carolina og Cali-
fornia gáfu út lög gegn fiárhættuspil-
um (gambling). Minnesota, Oregon og
Suðr-Dakota hafa hert skírlífis-lög sín.
Colorado hefir færtj aldrstakmark það
upp til 16 ára, er glæplaust sé að eiga
samræði við stúlku með sjálfrar henn-
ar samþykki, en í AVyoming er aldrs-
takmark þetta flutt upp til 18 ára,—
Pennsylvanía hefír gert það rétta
skilnaðarsök hjóna, ef annað verðr sekt
um fólsun eðr annan svívirðilegan glæp.
V í nsölu-löggjöf.
Maine hefir árið sem leið enn liert
á vínsölubannslögum sínum á ýmsan
hátt. Meðal annars eru drykkjumenn
og menn, sem fást við ólöglega vín-
sölu, réttrækir úr kviðdómi.—Georgía
hefir lögbannað allá vínsölu í ríkinu
nær en 3 mílur frá nokkru skólahúsi,
og verðr það, eftir því sem til hagar
í ríkinu, sama sem algert vínsölu-
bann í öllum sveilum. Arkansas hefir
lögleit.t, að hvert e.\'press-félag, sem
flytr vínsending „C. 0. D.“ (o: og inn-
kallar borgun við afhendingu) skuli á-
lítast umboðssali á víni. Pennsylvanía
hefir hækkað árgjald fyrir leyfisbréf til
vínveitinga í stórborgunum úr $500
upp í $1000,—California, Illinois, Miss-
ouri, Tennessee og AVyoming hafa
lagt hegning við að selja ófulltíða ung-
lingum vínföng. Alabama, California
og N. Carolina hafa, að dæmi svo
margra annara af Bandaríkjunum, gert
það að skyldu, að veita í öllum skólum,
sem kostaðir eru af almanna-fé, fræðslu
um eðli áfengra drykkja og deyfi-lyfja
og áhrif þeirra á líkama manns. —
Massachusetts hefir breytt lögum sín-
um um fyrirbygging drykkjuskapar
þannig, að öllum sektum, eftir þeim
lögum, er breytt í fangelsi, og liggr
því nú fangelsishegning undantekn-
ingarlaust við öllum brotum gegn
þeim lögum.
Verkmannalöggjöf.
I Illinois og Rhode Island er það
nú lögskylda að borga verkmönnum
kaup sitt vikulega, og járnbrautafé-
lög ekki undantekin eins og í New
York. I California má borga vikulega
eða mánaðarlega; í Indiana og Oliio
liálfsmánaðarlega að minsta kosti; í
Missouri og AVyoming var sama í lög
leitt, en nær að eins til námamanna.
í New Jersey er bannað að halda
nokkru eftir af launum verkmanna
sem tillagi til hjálparsjóða fyrir sjálfa
þá. Illinois, AVashington og Pennsyl-
vania gera kaup-grelðslu í vörum eða
vöru-ávísunum, eða nokkru öðru en
peningum, ógilda að lögum. — I Nebr-
aska er vinuutími lögbnndinn 8 klst.
við alla vinnu, nema fyrir heimilis-
hjú og kaupafólk í sveit. California
liefir sett á stofn gjörðarnefndir, til að
skera úr ágreiningsmálum verkmanna
og verkveitenda.
Jarnbiiautir.
Alabama. Arkansas, Tennessea og
Texas hafa samþykt áþekk lög því sem
Louisiana samþykti í fyrra, um „sér-
staka vagna“. Er þar járnbr.félögum
gert að skyldu að hafa „sérstaka, en
jafngóðá“ vagna til handa hvítum og
svörtum farþegum.
Kosningalög.
Það hefir in síðari ár verið mik-
ill áhugi á því víða í Bandaríkjun-
um, að lögleiða heimullegar kosningar
(„áströlsku" aðférðina, sem svo er nefnd)
í stað þess að hver kjósandi greiði
atkvæði annaðhvort upphátt eða á
annan þann hátt, sem auðið var að
hafa eftirlit með. Þykir það lögbót
mikil, með því að nú sé eigi auðið
að komast að atkvæðagreiðslu neins
manns, og því hæpið mjög fyrir inenn
að kaupa atkvæði eðr hræða menn til
atkvæða, þegar eigi er auðið að hafa
eftirlit með kjósandanum. 30 ríki
hafa nú lögleitt þessa aðferð, og 3 ríki
að auki gert ófullkomna tilraun í þá
átt.
FRÁ LÖNDUM VORUM.
— Seattle, Wahs., Nóv. 15.: Ekki
er það rétt, sem Öldin segir, að þeir
Elis Thorvaldsson og Bergvin Jónsson
sé að „selja út“ og fara úr bænum.
Bergvin hefir keypt E. Th. út og
heldr áfram verzluninni. Ekki heldr
„flýja“ nú margir ísl. héðan. Það
fer maðr og maðr á stangli, sumir
vestr og aðrir út á járnbrautir eða í
smábæi hér í kring, en margir af
þeim koma aftr. Ég sé lieldr ekki
neina ástæðu til fyrir íslendinga að
fiýja héðan sérstaklega. Atvinna hér
er víst fullt eins mikil og vel borguð,
eins og á þeim stöðum, sem þeir eru
að flýja til. Og þótt atvinna sé auð- ;
vitað ekki eins mikil eins og 2 und-
anfarin ár, þá er húu þó mikil, og |
allir, sem nokkuð þekkja til, segja
að hér muni verða góðir tímar eflir
eitt ár.
Sumir landar hér hafa keypt land-
spildur, frá 10 til 25 ekrur, og ætla að
flytja á þær og ryðja skóginn þegar
þeir hafa ekki vinnu í bænum. Og
það þarf peninga til að kaupa land
hér, $10 til $15 ekruna. Skyldu þeir
hafa komið með þá að austan*?
Y fir höfuð hygg ég ísl. daglauna-
mönnum hér á Kyrrahafs-ströndinni
líði fult eins vel og ísl. daglauna-
mönnum eystra.
[Það mun gleðja marga hér að
heyra um vellíðun daglaunamannanna
í Seattle. Þeir sem hingað hafa kom-
ið að vestan, ekki landar fremr en
aðrir, bæði Skandínafar og enskir menn,
hafa látið illa af atvinnubresti þar eft-
ir að „boomið" hætti. Og Knights
of Labour hafa einmitt nýlega verið
að aðvara verkamenn í blöðunum um,
að flytja ekki til Seattle. Það var
því von að menn legðu trúnað á þetta.
Ritsíj. ].
WINNIPEG.
— f 18. þ. m. andaðist liér í bæn-
um Mrs. Margrét Jóhannesdóttir, kona
Mr. Björns Klemenssonar, 27 ára göm-
ul. Hún var sullaveik og liafði verið
skorið eða stungið á henni fyrir 1—2
dögum.
— Umtalsefni fí. Pétrssonar verðr
á sunnudaginn : ið ávaxtarlausa fíkju-
tré (samkoman fórst fyrir síðast).
— E. Öiilen, er fyr var hér á inn-
flutningahúsi Dominion stjórnarinnar,
kom hingað um helgina frá Svíþjóð.
Mun vera að leita sér atvinnu.
— Jón Ólafsson, ritstj. þessa blaðs,
hætti að vinnafyrir Calgary-Edmonton
og Qu’Appelle, Long Lake & Saskat-
chewan járnbrautirnar 1. þ. m. Inn-
flutningar orðnir svo litlir nú undir
vetrinn, að þar var ekkert meira að gera
í vetr.
— Tímatöflu N. P. járnbr. milli
AVinnipeg og Portage-la-Prairie er breytt
síðan í fyrra dag. Lestin fer nú kl.
7.45 árd. frá AATpg., kemr til P.l.Pr. kl.
11 árd.; fer þaðan aftr kl. 11.55 árd.,
og kemr aftr til AVpg. kl. 2.55 síðd.
— Póstflutringb með N. P. braut-
inni byrjar þriðjud. í næstu viku (1. Dec.)
daglega milli VV’pg. og Bandaríkjanna,
enSdagaíviku milli Wpg. og Brandon
(og stöðvanna þar á milli).
— Hveiti heldr fallandi hér í fylki,
69—71 cts. fyrir Nr. 2 hard; 50 og 40
cts. fyrir Nr. 1 og Nr. 2 „regular" (þ. e.
frosið). Lækkunin stafar af því, að
flutningskaup hækkar er vötnin leggr,
og hefði orðið meiri, efeigi hefðihækk-
að heldr verð í Englandi.
— Gefin í hjónaband: 17. þ. m. (af
sr. Jönasi Jóhannssyni): Þorleifr Jónsson
og Sezelja Jónsdóttir, — 22. þ. m. (af
sr. Jóni Bjarnas.): Jón Skanderbeg (frá
Dakota) og Sigríðr Bjarnadóttir.
— „Menningaefjelagið" í Winnipeg
samþykti lög sín og kaus sér stjórn20,
þ. m. Inngangseyrir 25 cts.; ársfjórð-
ungsgjald 15 cts. og 25 cts., (eftir því
hvort félagsm. vill hafa aðgang að ísb
bókum fél. að eins eða öllum bókum þess).
— Guðrún Evjólfsdóttir (fyr á 157
Jemima Str. ?) á bréf hjá ritstj. þ. bl.
— 19. Dec. kl. 8 síðd. verðr á fél.-
húsinu rafflað um Organ, til inntektar
Mrs. AVTalter. Bílæti á 50 cts. í ísl. búð-
unum. Vér leggjum beztu meðmæli
vor með.
— Dr. Dalgleish er kunnr sem
greindr, mentaðr og lieiðarlegr maðr*
Hann hefir mikinn áhuga á bæjar-
*) Eru þá löndin borguð upp í topp,
eða keypt að nokkru eða miklu leyti
„upp á krít?“ Ritstj.