Öldin - 30.12.1891, Síða 3

er of sanngjíiin og góðgjain nmðr
til að vera atfíil illgjavnra manna;
hann er víðskygnari jnaðr heldr on
ofstækismennirnir hér í öllu þeirra
eigingjarna þröngsýni. Ilann hotir
séð, að aðalmein kyrkjunuíir á ís-
landi verðr ekki bætt með því að
strengja fastara a spensium rett-
trúnaðar-speunitreyjunnar. Það er
ekki of rúmt samvizkufrelsi og
kenningafrelsi, sem bagar kyrkjunni
heima. Og hann heíir séð, að það
hefði gert alt annað. en að gagna
kyrkjunnj, að gera ástsælan og vel
rnetinn kennimann kyrkjunnar, eins
og sóra M. er, að píslarvotti.
iiyskup hefir látið sér nægja að
senda sóra M. Aminninyu og jafn-
framt skoru á hann, að lýsa yfir
því, að liann hafi ritað þau svœsnu
orð, ei’ valdið gætu hneyksli, í of-
miklum hita.; og eins að votta það,
að það hafi ekki verið tilgangr
hans (séra M.), að rýra þjúðkyrkj-
una ug þjóðkristnina íslenzku.
Þessari áminning og áskorun
hefir sóra M. orðið við með því að
birta í ,.Kyrkjublaðinu“ svo iátandi
YFIltL ÝtílNG :
Biskuxúnn yíir íslandi liefir með
emhættisbréíi 20. f. m. sent iriér al-
varlega ‘ áminningu út af grein minni,
er prentuð var í 10. bl. „Norðurljóss-
ins“ þ. á., og er um trúurágreining
landa vorra í Vestrheimi. Bréíið er
ritað með þeirri röksemd, snild og
hógværð, sem herra biskupinum er
lagin, og fyrir því er mér næsta Ijúft
og kært, að geta hér meö litið að
ámianing hans og áskorun. Aminn-
ingu hans þarf ekki hér að birta, en
áskorun hans er sú, að ég yfirlýsi
opinberlega, að ég liaíi ritað öll in
svæsnu orð í téðri grein minni, er
valdið geta hneyksli, með ofmiklum
hita og í bráðræði. Þettá kannast
ég við og beiðist afsökunar fyrir. Knn
fremr skorar biskupinn á mig, að ég
skýlaust votti, aö ásetningr minn meö
greininni liati ekki verið sá, að rýra
e ð a k a s t a s k n g g a á k i r k j u
vora og kristindóm. Þetta getég
eimiig gert, og geri hér með, og það
því fremr og fúslegar, sem aðal-til-
gangr minn var einmitt sá, að efla
og auka álit og sóma þess kirkjufó-
lags, sem ('g tel mér sæmd og ávinn-
ing aö þjóna, svo lengi sem mér er
gelið viðunanlegt frelsi til uð fylgja
sannfæringu m.inni og lialdaeftir megni
minn elzta og dýrasta eið: að þjóna
freinr guði en mönnum.
7. nóv. 1891. Matth. Jochumsson.
Kins og menn sjá, lætr sóra M
að áskoruu og áminning byskups
síns, og vildi gjarnan hafa ritað í
kaldara skapi það som liann, skáld-
ið og fjörmaðrinn, hefir ritað í „of
miklum hita“. Hann á auðvitað
létt með að votta það, að það hafi
eigi vorið tilgangr sinn að rýra
kristindóminn eða kasta skugga á
bann, því að vitaskuld mundi hann
(sóra M.) heldr vilja efia og styðja
það sem hann álítr sannan kristin-
dóm. En liann segir það og ský-
laust, að svo lengi að eins geti hann
talið sórgerlegt aðtilheyra þjóðkyrkj-
unnijSem hún gefi honum viðunanlogt
samvizkufrelsi.
Með þessari yfnlýsing virðist
þetta mál vera á enda kljáð, og
það á þann hátt, sem sjálfsagt var
heppilegastr fyi'ir kyrkjuna, og ef
til vill fyrir alla er hlut áttu að
máli.
í vorum augum eru þessi mála-
lok íslenzku kyrkjustjórninni til
sannárlegs sóma, og svo mun allr
þorri landa vorra hér megiu hafs
líta á það, jafnvel allmargir með-
limir lútersku kyrkjunnar hér, ef
til vill hávaði loikmanna hennar.
/i 6 K A F R E G N.
— Savage : „Unítara-katekisnms". —
Kver þetta mun enn vera í helzt
til fárra höndum. Það ætti að minsta
kosti enginn Únítari að vera án þess
að eiga það. Það gefr þeim liand-
hægra ágrip af trúarbrögðum þeirra,
heldr en þeir alment eiga kost á í
einu lagi á annan hátt.
En það væ-ri lieldr ekki af vegi
fyrir „rétt-trúaða“ kyrkjnmenn að eign-
ast kverið og kynna sér þaö. Þeir
vissu þá betr eftir en áðr, í hverju
„Únítara-villan" væri fólgin, og það
getr þó aldrei verið ófróðlegt, að læra
að þekkja skoðanir vina sinna, frænda
og félagsbræðra. Þeir sæju þá t. d.
undir eins, live óvandaðir lygalaupar
þeir af prestuin þeirra eru, sem nefna
Úuítara „guðsafneitendr" og „trúleys-
ingja“. Þeir mundu sjá, að í liverju
sem „Únítara-villan" annars er fólgin,
þá er hún ekki fölgin í guðsafneitun,
heldr einkannlega í því að trúa á einn
einasta sannan guð, og engan nema
hann“.
En svovfröðlegt sem kverið er fyr-
ir alla, þá\:i' það þó sérstaklega ætl-
að fyrir kenslukver handa unglingum
í Únítara-trúbrögðum.
Það mun undir eins stinga hverjum
íslendingi í augu, hve ólíkt. þetta kver
er lúterslui „kverunum" að því, að í
þeim er hver kennslu-setning „sönnuð“
með ritningarstað, einum eða fieirum
(sem reyndar æði-oft sanna alls ekki
það sem til er ætlað, þótt bifiían
annars væri viörkend sem sönnunar-
gagn). En í þessu Únítara-kveri er
ekki þessi aðierð höfð. Þar er kenn-
ingin blátt áfram sett fram, eu ekki
ieitazt við að sanna hana með ritii-
ingargreinum. Sumstaðar er enda eng-
in sönnun færð fyrir kenningunni, en
það er þar sem. það yrði of langt
mál fyrir litla kenslubók eða of tor-
skilið; en þar er kennaranum ætlað
að leggja það til munnlega, sem við
þarf, og er aftan við bókina skrá yfir
bækr, sem barnauppfræðendr geta leit-
að sér frekari fræðslu í.
Það er enginn efi á því, að kver-
ið verðr unglingum ekki að nægum
notum, neina þeir hali með því til-
sögn kennara. Og því er nú miðr,
aö enn sem komið er eru þeir of
fáir, sem færir mundu um að kenna
eítir kverinu, þ. e. veita alla þá við-
bótarfræðslu, sem kverið útheiintir.
En úr þeim mentunarskorti í trúar-
brögðum sínum geta menn bætt að
miklu leyti með því að lesa vel in-
ar helztu af bókunum, sem taldar eru
upp í skránni á eí'tir. En þær eru
allar á ensku, og því þeim einum
aðgengilegar, er málið lesa.
Þegar íslenzkir Úaítarar fara að
hagnýta kver þetta til barnafræðslu,
er því liætt við, að þeir finni til
ýrnsra þarij, sem það lætr óuppfyllt-
ar, og mundi það þá liklega vekja
þöri á nýju kveri til viðbótar, nauð-
synlegum „Leiðarvísi fyrir kennara í
Únítara-trúarbrögðum".
FliÁ LÖNDUM VORUM.
Poplak Gnovn, Alta., Dec. 12. —
Þaö má heita að gangi hér ílest að
óskum í Red Deer nýlendunni, nema
livað einstaka sálir kunna hálf-illa
við sig út af snjóleysinu og ónáttúr-
legri' veðrbliðu, sem einlægt sýnist
\ erða því blíðari, sem veðráttan kfispp-
ir meira að annarstaðar. Við Sjáum
engin ráð fvrir þessa menn, nú sem
stendr, nema ef vera skyldi að rífa
upp öndvegissúlur og frétta ef þær
kynnu að reka einhverstaðar í ná-
rnunda viö Edmonton, því að þar liafa
verið nægðir af blessuðum snjónum
síðan í Octóber; og nú um þessar
mundir er oss flutt, að tíðarfar sé
þar rnjög svo líkt því sem menn eiga
að venjast í N. Dakota og Manitoba.
Við höfam hér í nýlendunni að eins
einu sinni séð grána i rót í haust,
og tók það þegar upþ aftr af þíðviudi.
Nokkra kalda daga iiöfðum við um
miðjan næstl. mánuð; það var þurra-
frost. Red Deer dalrinn er allr mar-
auðr uxix> til íjalla, og búsmali unir
sér ið bezta a töðugrænum hólunum;
og er ekki trútt um að sumum bænda
sé fariö að þykja heldr skemtun að
hólagreyjunum, því „fífilbrekka" og
„flóasund“ finnast þar oí’t í nágrenni
og gera fjölbreyttan grasliagann og
skjólaríkau..Eins og kunnugt er orð-
ið af póstspjaldinu forðum, höf-
um við eklcert samkomuhús. En „alt
breytist“. Nú er i,.omið á dagskrána
1 skólaliús, og milli línanna er nærri
því læsilegt, að þau iiljóti að koma
tvö, og það svona heldr bráðlega, og
sagir og axir eru farnar að sveima í
loftinu og þykir sæta viðburðum, og
spakir menn og guðhræddir spá rétt
hiklaust, að slíkt muni boða héraðs-
bætr.
— Popi.ab Grove, Alta., Dec. 14. —
Héðan er að frótta inndæla tíð síð-
an kuldakastið í Nóvember; þá varð
frost mest 10 stig f'yrir neðan zero.
Þennan mánuö hver dagr öðrum blíð-
ari og betri og jörð alauö. Heilsufar
gott, nema dalítið kvef hafa iiestir
fengið, sumir meira, sumir minna,
eins og gerist á haustin. Lífið er hér
undr rólegt og friðsamt, enda engum
lcyrkjumálum eða pólitik hreyft hér
enn sem komið er. Engar hveiti-
áhyggjur halda hér vöku fyrir mönn-
um cnn þá. Menn fá það alt fyrir
skildingaua sína yfir í Poplar Grove.
Engir skuldheimtumenn sjást á ferð
um þessa bygð. Hver býr að sínu.
Síðan í vor hafa 11 landtakendr bæzt
við í nýlenduna. l'lestir flytja frá
Calgary norðr í haust. Þeir koma
aliir sjáltráðir. Hér er enginn Tómas
að leiða og lokka fólkiö inn. Von er
á Mr. O. Goodman frá Calgary þessa
dagana; haun ætfar að búa liér á
landi í vetr, og mun hafa bústofn
eigi all-lítinn.
Minneota, Minn., Duc. 14:*„Öldin“
heimsækir oss Minneota-menn á hverj-
um laugardegi, og er oss því sá dagr
vikunnar kærastr; liina daga viltunn-
ar bíðum vér með óþreyju eftir að sjá
tilraunir þessa litla blaðs í þá att, að
brjóta á bak aftr hjátrú, hræsni og
veldi vanans. Öllumfrjálslyndari mönn-
um liér er hún kærkomiun gestr; en
prestr og inir alíra-helgustu telja liana
ekki í húsum hæl'a. í fámenni laum-
ast þeir til að lesa hana, en á mann-
fundum er hún ekki talin í húsum
hafandi. I—Y.
WINNIPEG.
— Sunnudag 20. þ. m. hafði
séra Jón Bjarnason frá prédikunar-
stúlnum og í guðsþjónustunni að-
varað rétt-trúaðan lýð gegn því að
kaupa „Óldina“ í jéla-gjöf. Síðan
hafa drifið að oss kaupendr og sér-
staklega keyptu ýmsir safnaðarlimir
hans „Öldina“ rétt á eftir til heim-
sendingar til vina sinna á íslandi.
Ef hann vildi gera kost á því, vær-
uni vór fúsir að borga sanngjarn-
lega fyrir slíkar auglýsingar af stóin-
um og úskum að fá þær sem oft-
ast.
— Bæjakstjórnar-samþyktin um að
taka !j20,000 lán til að búa betr um
á sýningarsvæðinu i Winnipeg, var
feld viö almenna atkvæðagreiðslu bæj-
arbúa.
— Kosning þingmanns fyrir
Suðr-Winnipeg kjördæmi til fylkis-
' þingsins í stað Isaac Campbell’s,
sem sagði af sér þingmensku í fyrra,
i fer nú í liönd. — 6. Jan. næstk.
eiga flokkarnir að tilnefna þing-
mannsefni, og svo á sjálf kosning-
; in að fara fram 13. s. m. — Frjáls-
; lynili flokkrinu hefir komið sér niðr
! á að tilnefna Mr. J. 11. Cameron,
| málfiutningsmann hór í bænum,
! einbvern inn efnilegasta yngri lög-
fræðinga hér. — Aftrhaldsfiokkrinn
hefir kornið sér niðr á Mr. D. E.
j Sprague timbrkaupmanni.
— Utanáskrift til Mr. Sveins Brynj-
! ólfssonar agents erfyrst um sinn þannig:
SV. BRYNJÓLFSSON, Esi;.,
Care of „Dominion Line“,
24. James Stil,
Europe. Liverpool, England.
— Það er uú viðtekið orðið að
halda ina árlegu fylkissýning í Winni-
peg eftirleiðis að vorinu til í Júlí,
í stað þess að hún í ár var lialdin
að hausti til. Menn búast þá við
miklu betri aðsókn: von betri veðr-
áttu og minna annríkis bænda.
— HoCHELAGA-bankimm í Cluebec
er að setja hér í bænum ubanka-
deild. Yerðr opnnð í næsta mán.
— I Jan. og Febr. næstkom. á að
selja hér í fylkinu talsvert af skóla-
löndum við opinbert uppboð, líkt og
gert var hér fyrir nokkrum árum.
Upplýsingar um söluna og sölukjörin
má fá lijá innanlands-stjórninni í
Ottawa, hjá Dominion LanJ Commiss-
! ioner og hjá öllum laudagentum
| Dominion-stjórnarinnar. Uppboðsdagar
eru ákveðnir: Morden Jan. 30.; Pilot
i Mound Jan. 15.; Deloraine Jan. 20.;
Glenboro Jan. 22.; Portage la Prairie
! Jan; 27.; Minnedosa Jan. 29.; Brandon
! Febr. 3.; Winnipeg Febr. 5.
— Drengrinn, sem ber „Öldina“ ut
um bæinn, var veikr síðastl. viku og
er það enn; það er því hætt við, að
einhverjir kunni að verða, sem fá ekki
j þessi nr. með skilum. Vér skulum
I undir eins bæta úr slíku, ef vér er-
um látnir vita það. Vér verðum að
j biðja þá, sem fyrir vanskilum verða,
að gera oss þann fereiða að látá oss
vita það með póstspjaldi. Laus-
| leg skilaboð koma ekki ávalfc til vor.
— úmtalsefni Mr. Bj. Pétrssonar
I næsta sunnudag verðr: H v e r n i g
j g e t u m v é r b e z t n o t a ð i ð n ý -
b y r j a ð a a r?
— Samkoma stúkunnar „Heklu“ ann-
! að kveld á Assiniboine Hall. Jólatré
| og hvers kyns skemtanir.
— Úxítarar! Munið eftir að gefa
j kvrkjubyggingar-sjóðnum yðar dálitla
Ný-árs-gjöf. Sendið hana í umsiagi
• á Jólatréð annað kvöld.
— I fyrra kveld samþykti bæjar-
, stjórnin hér að ganga að tílboði um
lagning rafmagns-sporvagnbrautar um
j nokkur bæjarstræti.
|P:BRAULT&COJ
477 Main Str.
H innipey,
flytja inn
ÖLEÖNG, VÍN og VINDLA
Hafa nú á boðstólum miklar
birgöir og fjölbreyttar, vald-
ar sérstaklega fyrir
hátíðirnar.
Gerið svo vel að líta til vor,
Vér ábyrgjumst að yðr líki
bæði verð og gæði.