Öldin - 13.01.1892, Blaðsíða 3

fyrsta •tuka-kosiiitigin, s-m fram
befir farið unijir Aliotts-stjóvninm.
Humir fylgismenn stjómarinnar liafa
verið að gera hliístr af því, að þessi |
fyrsta kosning gekk stjóruinni í ;
vil. Slíkt er oft' ástívðulítið. Allir
vita, að jiað er vaut að leggja ,
talsverða þýðing. í jitð, livernig j
fyrsta auka-kosniug fari. Og Mr. i
Abott veit }i ;ð ekki síðr en aðrir.
K.n uú eru uiörg þingsæti auð seni
stendr, og jai fleiri frjálslyiul kjör-
dæmi cn aftrlialds-kjördæmi. Mr.
Akott ræðr jiví, hvepær hann ivið-
ar iil kosningar í liverjn kjönlæmi, I
og haim gætti þess, sern vænt i |
rnátti, að byrja & kjördæmi, sem |
aftrhaldsflokknum heflr ávalt fylgt, |
og allir gátu jiví vitað úrslitin I
þar fyrir fram. Það er hara ofr
einíalt hyggind i-hragð Mr. Abhotts,
að velja jréttii kjörclæmi til að
Uyrja íi.
FRÁ LESBORÐINU.
Sí't’iiip'iixlv ihuns mauHT,
Í l.Hmdas, Minn., var 28. i'. m.
veriö að breyta grafreitarsvæöi, og
jmrfti meðal annars að flytja nokkur
lík. Við það kom upp líkkista rnanns
mö nafni A. Birtch, sem liafði dáið
og vérið jarðaðr fyrir i* * árum. Kist-
an var opnuð og siu mentr þ’, að líkið
var enn órotið, og haföi haldið si r
svo vel, að ættingjar og vinir ins
fratnliðna manns gátu gjörla þekt
liann. Líkið hafði að engu léyti
þverrað né hjaðnað saman; það hélt
fullri lengd og stærð á alla vegu, og
andlitið t. d. virtist alveg jafn-hold-
ugt, eins og þegar maðrinn liafði dá-
ið. Maðrinn iiaiði verið rakaðr, er
hann dó, þannig aö hann hafði efri
varar skegg og dálítið vangaskegg,
enda haföi hann jafnan verið vanr
að raka þannig alt höku skeggstæðið.
Skeggið, som hann hafði hatt, hafði
verið brúngult. En nú lrafði líkiö
alskegg, og var skeggið hvítt. Höku-
skegg hafði líkið nú fullra tveggja
feta langt; vangaskeggið og varar-
kamprinn hafði og vaxið að sitma
skapi Kinnarnar vóru nú jraktar
þykku, livítu hári, dálitið stríðaru en
höfuðhár venjulega er.
1>étta eru engin eins dæmi; inenn
ltafa oftar orðið varir við meiri og
mínni skeggvöxt á líkuni, sem legið
haía langa stund í jörð. En þvi hafa
nujiin veitt eftirtekt, að þetta kemr
ekki fyrir, nema þar sem ákveðin
gkilyrði eru iyrirhendi; þannig verðr
líkið að liggja í sendinni jörð, sem
loftið nær tif u(y verka gegn um; og
svo þarf að vera dálítill raki í jarð-
veginum.
í Ólafs sögu hnlga er þess getid,
að hann var grattnn upp aftr, eft.ir að
hann hafði legið árlangt, jarðaðr í
'sahdmelunum við Jíiðarós, og segir
þar meðal annars svo:' „Grímkell
byskup gekk þá til, þar er upp var
tekin kistan Oiafs konungs...Þu ber-
aði byskup andlit konungs, ok var
engan veg brugðit ásjónu lians, svá
roði í kinnum sem j)i mundi, e.í
hann væri nýsofnaðr. Á því fundu
menn mikinn mun, þeir er séð höfðu
Ólaf konung þá er hann íéll, at sið-
an hafðt vaxit hár ok necl, því ruest
aem j)i mundi, ef hanrf tiefði liís ver-
it hér í heimi alla þá stund síð.in
er hann — Þetta var þá áhtið
kraftaverk og vottr um heilagleik
Ólafs. E.i liughoð heflr Alfifa fu.f.,
uin eðlilega orsök þessa atburöar, er
liún sayfi: „Furðu seint luiia me.ni
í saudinum; ekki mundi svá vera, eí
hann hefði í molJu le,_,it“.
*) Sjá Chria-úlg. Ilkr., bls. 507.
Fjölgun stórhýla.
M.anntals og liagskýrslurnar i
Bandaríkjuimm 1880 sýndu, að á nnd-
anförmim aratug hafði stórhýlum upp
á 100(1 ekrur og þaðan af eira f'jölg-
að í limdiim um 800 af hndr. (talan
luiföi nífaldazt), þar sem 500 ekra bú-
jörðuni eða þaðan nf íuinni lnifði að
eins fjölgnð um 200 af lmdr. (talan
jirei’aldazt), Hve inikil fjölgunin hafi
verið af stórbýlum og srnábýlum síð-
astliðinn áratug, er enu eigi kunnugt;
því að það gengr býsna seint fyrir
hagfræða-skrifstofiinni í Washington
að konui ut skýrslum sínum um þau
atriði, er snerta efnaliag og ástand
landsins, eiukum bændastéttarinnar.
Hinsvegar ver hún tíma sínum og fe
landsins iýrst og fremst til að birta
ýinsan stuáfróðleik, sem getr verið
góðr í .sjálfu sér, en sýnist óneitan-
Ie;a liafa minni beina og praktíska
þýðingu fyrir almenning, svo sem mn
lifnaðarháttu gyðing.a, uni hmglífi
þeirra o. s. frv.
Þ.tð er saint, namnast vatí á þvi, aö á
siöasta áratug fiefir stórbýlunum fjölguð
ákafiega mikið; en auðvitað má líka
búast við talsvcrðri fjölgun a tölu
sinábýla, og kemr jjað al þvi, að
inörgmn sinábýlum liefir verið skift,
upþ í örsmá býli, 5, 1.0 og 20 ekra
að stærð, þar sem svo aldinrækt og
garðvrkja er gerð að aðal-atvinnu.
Nýlega keypti inaltgerðarfélag i New
ámrk 3S,00p ekrur af frjósömu landi
i UaUatin-dalnnm í Montana, : því
skyni að rækta þar bygg. Næsta ár
er tilgangrinn að yrkja að niinsta
kosti 8000 ekrur; til þess á að beita
eim-plögi með 100 liesta krafti, sem
plægir 40 ekrur a dag. Það liggr í
augum uppi, að ineð slíkuni ágætis-
áhöldum, þntt dýr súi, hlýtr stórbú-
skapr að horga sig margfalt betr, lieldr
en buskapr í smáum stýl, þar sem
ekki getr borgað sig að liagnýta beztn
og dýrustu áhöld.
VUdóms-smoB1/si og f iiíMeiks-molar.
— Minsta ríkið í Bandaríkjunum
er Bhode Island, en jiað . er þítt-
bygðasta ríkið: þar lifa 318 manps á
hverri ferhyriiingsniílu. Ef öll Banda-
ríkín Væru svo þéttbygð, þá gæti
þau ruínað 945 miljónir manna. Og
jiað er enginn efi á því, að þótt
nokkuð stór landsvæði sé óby^gileg,
þá má líka rækta landið margíalt
betr e'n það er væktað t.il jafnaðar á
Rhode Island, svo að Bandaríkin gætu
fyrir þá sök framfleytt öllu því mann-
kyni, sem til er á hnettmmvi,
— Vit.firrliig er að verða re tiðari
í Bandaríkjumim, og er þar miklu
tíðari en í nokkru öðru landi. 1880
vóru þar 52 829 manns á vitfirringa-
spítölum; en 1890 var tala þeirra vax-
in upp í 9] 152.
Landið i Vakinui Countý i Wash-
ington var fyrir skömmu svo sein alls
einskis virði. Svo var lagðr áknflega
mikill vat'.isveitingaskurðr um liérað-
ið: nú er þar stunduð garðyrkja og
aldinrækt, og gefr nú hver ekra af sér
t,400 virði uiu árið.
\ íkini;-a-s()0'ur.
Eftir Bhknt Moe.
I. SÖHKN NIELSEN SKIPST.JÓRI.
Það var sneinma í De ’eoibermán-
uði 1808 að Sören Nielsen skipstjóri
lrá Kragerö í Noregi sigldi til Þan-
merkr með timbrfarm á briggskipi,
e i varð hvað eftir annuð að snún
við, ýmist sakir stórviÖra og dimm-
viðris, ýmist til nð flýja víkingaskip
Svia. Loks lagði hann af stað á nýr
á gamlarskvel.l og hafði hagstæðan
byr. Þegar Jieir vórn komnir fyrir
Jótlandsskaga mættu þeir scensku vík-
ingaskipi vel búnu að vopnum og
j mönnum. Nielsen skipstjóri s:i ekki j
( til r.eins að veita neitt viðnám og í
varð því uð gefast upji. Víkingar |
tóku ininii sjálfan og 5 uöra afskips- i
liöfn lians vfir .í v i kingaskipid, eii !
settu jafnmarga af sínum mnnnum
aftr yfir á briggskipiö, og létu einn
af þeim taku" þar við skipstjórn.
Nokkru sið.ir mættu þeir öðru brigg-
skipi norsku, er hét. „Fortuna11; það
var frá Laurvik og eign kaupmanns
N. Bugge; skipstjóri á því var Johan
Ivristian Liong. Víkingar tóku það
skip líka, og fóru eilis aö }>ar, að
þe'r tóku skipstjóra og 4 aðra al
skipsliöfniuni ytír á sitt. skiji, og létu
jafnmarga roenn frá sér i staðinn yfir
á „Fortmia". En nú gekk vindr til
n'orðaustrs og treystu víkingar sér j>á
eigi til að nd heim aftr gegn veðr-
inu. Réðu þeir þá af að haldá skip-
unum öllum til Englands og selja þar
herteknu skipin og hcrfang alt, því
að England og Svíþjóð voru þá i
bandalagi sainan gegn Frökkum og
Dönnrn. Skipiu vóru enn í Kattegati
og er siglirig vönd og 111 fram með
ströndmn Noregs og fyrir Líðandisnes.
Skipstjóravuir norsku höl'ðu lieldr
hvatt jiess eu latt, að halðið væri til
Englands; buðust til að hjálpa til
vevka um borð, og veita leiðsögu sína
friun hjá Noregs-ströndum, því að þar
yóru þeir kunnugir. Nú með því aö
veðr var ílt, en sigling- haittusöm, j>l
þáði fjrmaðr vikinga þakksamlega
þetta boð þeirra.
Norðmennirnir gengu vel að verki,
engu síðr en aðrir skipverjar, og var
að þeim ið mesta lið; joótti Svíunum
þnð á saunast, að ekki væri dfsögum
af því sagt, hve röskvir garpar Norð-
ine.m væru jafftan á sjó. E.i er þeir
sáu vel til la íds á Noregi ströa 1, gripu
Norömenn allir I einti t.l vopna. Vöru
Jxiir ellefu talsins á skipi víkinga, en
Bvíar vóru nær helmingi tíeiri. Þó
'urðu þar skjót umskifti, og urðu Sví-
arnir upp að gefafl, Því næst drógu
No ðmeun danska f nann á loft (því
Noregr var þ í iýðland I)ana) og léta
hann blakta yfir sænska finanum, til
niorkis um að þeir liefðu hertekið
skipið. Þá er herfangs-stjórar á hln-
m:n skipunum síu þetta, héldu þe.r
undan og á flótta. En ji.ið var ekki
tilgangr skipstjóranna norsku að láta
j>á tindan komast með skip sín;þeir
héldu víkingaskipinu þegar á eftir og
sendu þeim kveðju með íallbyssukúlu
fyrir franian big og annari fvrir aft-
an stefni, og neyddu þeir hina brátt
til að gefast upp og fylgjasér. Il.ddu
þeir svo öllum skipmimn inn d uæstu
höfn í Noregi. Var þeim norsku skip-
stjórununi og hásetum þeirra dæmdr
eigtiarréttr á vikingaskipinu og öll i
herfangi af því.
II. JOHANNES RÖSCHER VÍKINGR.
4. Nóveinber 1810 lagöi ut frá Björg-
vin víkingaskipið „Þökk fvrir síðast*-;
fyrir þvi var Johannes Jakobsea
HÖsc her, og stýrði liann skipi sínu I
áleiðis til Hollands. Alls vóru þeir 22
felagar á skipiuu, en flestallir alls ó-
vanir sjó og svo sjóveikir, uö Röseher
gat ekki haft nema 2 menn á verði
í senn, er htinn mætti til nokkurs
treysta.
Eimta ilag eftir aðþeirlögðu í haf,
komu þeit auga á skip í liafi; eltu
j>eir Röscher það og höfðti tal af skip-
verjmn. Þeir kváðu skip.ð eiga heima
í Baltimore í Ameríku, kæmi það
frá Merael með timbrfarm og ætlaði
tál l.iverpool á Eaglandi. Við Amer-
íku áttu Norð nean eigi í neinmn ó-
friöi, og var j>ví ólöglegt að taka skip-
ið, ef það ætti lieima í Baltimore.
Röscher let sýna sér skjöl skipsins, og
urðu þar lítil skilríki lyrir því að
skipið ætti heima vestanhafs; en hins
vegar fundu þeir Rösúior ensk skír-
téini fyrir skipiö. Þóttist Iiöscher þá
t.l neyddr aö taka skipið heríaagi.
IP. BRAULT & GÖJI
v..................V
J/7 7 M'ivn Str.
fiytja inn
Winnipeg,
Öl.FÖNG, \ i N og VIN DLA.
Hafa nú á boðstólum miklar
liirgðir og fjölbreyttar, vaul-
a r s é r s t a k 1 e g a fyri r
hátiðirnar.
tíerið svo vel að líta til vor.
\ ér ábyrgjumst að yðr líki
bæði verð og gæði.
Skipstjóri á enska skipinu h t \\ illiaai
Dunmond, og flutti Rös.her liann ox,
7 af túlögum lians um borð í sitt skip.
En hann hafði engan með sór, sem
hánn Jiyrði aðtrúa íyrir hertekna skip-
inn og geraað l.ierfangsstjóra; fór hann
því sjáifr við ellefta mann um 1>orð á
því; e:i fyrir skipstjórn á víkingsskip-
inu trúði hann stýrimamii sínuin korn-
ungum, er Fre.Irik Ross hét; bauð
hann honum að halda til Björgvinar
og kvaðst liann einnig sjáll'r þangað
mundustefna með hertekna skipið.
12. Nóvember að áliðaum degi fúr
að b da á grursamlegu hittalagi meðal
Ameríkumannanna, sem þóttust vera,
þe.rra er vóru um borð á víldnga-
skipinu. Var auðsætt i.ð þeir vóru
að gera samtök til að reyna að ná
skipinu úr luindmn Norðmanna. Kn
bátsmaðrinri, Eiríkr Markússon Friis,
vurð þess var í tæka fcíð, nvað þeir
hölðu fvrir stafni; þreif hann þegar
tvær hlaðnar skammbyssur, gekk að
fi'mgunum og rak }>á undan sér niðr
í lest.
Ross þótti nú ráðlegast að halda
nokkru sunnav, svo nð hann fjar-
lægðist hertekna skipið, það er Rö-
8; .er stýrði; vildi liarm með því svifta
ningana allri von um að þeir gætu
náð sínu skipi aftr. Honurn tókst
líka að halda þeim í skeíjum og
náði hiinn landi með heilu og höldnu
í Noregi.
En nú víkr sigunni til Röschers,
þar er hann stýrir hertekna sklpinu.
Hnnii hafði haldið hjá sér um borð
2 stýrimönnum og 8 hásetum af skips-
hófninni „amerísku"; en það vóru
eyndar enskir menn tiestir, og einn
sæn-kr háseti. Þannig vóru þeir 11
Norðmenn gegn 10 „Ameríkumönnum“.
Þegar Ross fór að halda skipi sínu
sunnar en í átt til Björgvinar, skildi
Röscher ekki, hvað þetta ætti að þýða,
og sendi því einn af liásetum sín-
um, Johan tíröndahl, upp í reiða n
stórsiglunni, en fór sjálfr upp i reiöa
á framsiglu, t'l að skygnast um eftir
• skipinu og reyna að sjá, hvað um
væri að vera.
En Jieir vóru naumast upp konmir,
fyrr e:i fangarnir réðust á skijishöfn-
ina norsku, og ráku hana niör í lest.
Röseher varð þess brátt var, hvað
um var að vera á þiljum niðri, og
hraðaði sér niðr. Skaut þi einn Ame-
ríku-máðrjnn á hann af skammbyssu
sinni, en jiað brann fyrir í heimi og
reið skotið ekki af.
Röscher stökk nú niðr á þilfarið;
en í sömu svipan slær sá, er skotið
hafði, Röscher í höfuöið með skamm-
byssu-skeffcinu, en við það reið skotið
úr henni, og foll Röscher um við
höggið og liafði orðið mjög særðr af
skotinu. Tóku þeir hatm þá skjótt
til fanga og var honum varpað niðr
i lestina, þar sem háaetar lmns vóru-
fyrir. Skömmu síðar lót stýrimaðrinn
ameríski, sem nú var fyrir skipinu,
Róseher koma upp, svo að sár hans
yrði bundið, og lofaði hann honum
síðan uð vera d þiljum uppi.
Þeir stýrðu nú skipinu í norð-vestr
i þrjá daga og stefndu til Leitli áSkot-