Öldin - 27.01.1892, Blaðsíða 3
fél. (J. II.: þaf) er rétt!) Gott og
vel, þá ættu þeir að sjá, að það
er varhugavert að hleypa inn í Röfn.
háskalegum juönnum, sem ætla að
aprengja söfnuðinn. En sér stæði
stuggr af andanum hér, af þeirri
stofnu sem fram liefði komið hjá
þeim sem sprengdu upp kyrkjuna
tii að ljá séra M. hana. Slíkum
manni ' mundi ekkert kristilegt
kyrkjufél. ljá guðshús sitt. Hann
er að niðrbrjóta okkar bygging
Mattías Þórðarson minti á, að
ýmsum umrenningsprédikurum hofði
áðr verið léð kyrkjan, svo sem
séra Jónasi Jóhannssyni, Brandow
nokkrum (mormónapresti 'l) Séra M.
Sk. hefði llutt hér hreint og ómeng-
að guðsorð, en hinir tæplega. Hann
kvaðst vita það, að enginn í þess-
um söfn mundi óska að ganga úr
kyrkjufél. ; en það mætti vara sig
á, að vekja ekki þá löngun með
einstrengingskap sínum og þjösna-
skap, svo sem að ætla að banna
söfn. að ráða sjálflr kyrkju smni,
eða fyrirskrífa mönnum, hjá hverj-
um menn maitt-u lilýða niossu. Þeessi
staka umönnun safnaðarfulltrúanna
gömlu sumra liverra fyrir húsinu,
yrði dálítið skrítin í augum þeirra
sem vissu, að einn þuirra hefði sótt
tíðir hoilf sumar til Brandows morm-
ónaprests/ "og þegið sakramonti af
honum (alraennr skellihlátr).
Marjnús Pálsson fvá Wpg. bað
sér máls til að gefa skýring. Jvvaðst
ci tii vita aðsr. Jónasi né Brandow
hefði verið léð kyrkjan, en annar
þeirra hefði talað hér . i kyrkjunni
í óleyfiaðafloknunihúslestri. (Nokkr-
ir samsintu þessu en aðrir neituðu, I
og sögðu loyfi hefði gefið vcvið). Sér !
væri kunnugt, að sr. Jónasi og Rev. i
Frazer hofði óftar on citl sinn vorið
neitað um kyrkjuna.
Séra Fr. vakti athygli á því, að
söfn. gætí ofrvel, cf hann vildi, ó-
hlýðnast úvsk. Eu afloiðingin yrði, ;
að þá lenti söfn. (eða sá partr, er j
óhlýðnaðist) út úr kyrkjufél.
Rev. M. Sk. bað leyfis að tala,
og kvaðst séra Fr. veita það. Rcv.
M. kvaðít eigi vita um heimild Fr.
til að ráða liúainu eða veita sór orð-
ið, og kvaðst biðja söfnuðinn þess.
Var engin fycirstaða á því.
Séra M. Sk. : Þogar ég fór að
heiman úr N.-ísl., vissi ég okkort
nm veikinyi sóra Jóns. Fór liingað
ekki á laun. Messaði í sumar hér í
kyrkjunni moð allra samþykki. Sög
ur séra Fr. um fyrirætlani^ínav um
að laumast í söfn fjarver. presta í
Dakota og Argyle, væri ein af þess-
um venjul. lygasögum lút. prestanna
hér, som þeir væru alvanir að vera
lýstir lygarar að. Það væri enginn
flugufótr fyrir þessum söguni. Og
aldroi kvaðs hann hafa brotizt inn
í neinn söfnuð, og seint mundi sér
detta í hug að gera eins og séra Fr.
hér í kveld, að troða sér uppásöfn-
uð nauðugan. Eg bað ekki ótil-
kvaddr um kyrkjuna hér, en fif safn-
aðarlimir höfðu skriflega beðið mig
að niessa hér; og er mór var neitað
um kyrkjuna, sagði ég þeim ég gæti
oigi messað. Þeir opnuðu kyrkjuna
án þess ég ætti þar nokkurn þátt að
eða væri hvatamaðr að því. Öll uiú-
mæli sóra Fr. um, að ég hafi róið þar
undir, eru tilhæfulaus lygi hreint og
beint. Kg bað ekki um únítara-
kyrkju í sumar í Wpg., enda or þar
engin slík kyrkja til cnn. En sam-
komuhús það, sem þeir halda guðs-
þjónustur í, var mér hoðið til að
mossa í því; og langmestr liluti á-
heyrenda minna þar (og þar var hús-
fyllir) vóru lúterskir safnaðarmeðl.,
sem heldr vildu hlj'ða á séra M.
iSkaftason, en á sóra Jón Bjarnason.
Séra Fr. fór að bera séra M.
saman við Mormóua-presta, og greip
þa séra M. einu sinni fram í.
I Séra Fr.: K < hef leyfi fyrir hús
j inu; en menn cuai hér fjölmenn-
j ari en ég og geta beitt við mig
valdi, og er séra Magnús uú að
j «tía undir það. Þetta er hans venju-
lega óheiðarlega æsinga-aðferð. —
Eg fer mí að koma með úvskurð-
inn.
Matt. Pórð. spurði, hvort séra
| Fr. vissi nokkuð til uiu efni ræðu
I þeirrar, er séra M. Sk. he.fði hakl-
I ið hér, eða hvort hann þekti lög
safnaða hans (séra Fr.: Já). IIví
fordæmir hann þá söfnuðinn fyrir
að Ijá sóra M. kyrkjuna'! Ræðan,
sem séra M. flutti hér, var einhvcr
sú hjartnæmasta ræða, eitthvert það
bezta guðsorð, sem ,óg heti nokkurn
tíma heyrt. Yitaskuld talaði hann
ekkert um helvíti og eilífa útskúf-
un. Kn þótt vór séurn slæmir Se 1-
kirkingar, þá þurfum við ekki endi-
lcga sífelt að heyra stagast á því
e i n u. Ef varaforseti kyrkjufélags-
ins fellir úrskurð í þá átt að taka
af oss ráðin yfir því, hverjum vér
opnum vora eigin kyrkju, þá stígr
j*hann fyrsta sporið til að kljúfa
söfnuðinn og koma honuin nauðug-
um út úr kyrkju-fólaginu. Því slíku
drotnunargirni og einstrengingsskap
munu flostir hér oiga örðugt meðstð
gera sór að góðu, þótt- monn, ef til
vill, fyrir atvika sakir, neyðist til
að hlýða þvf boði í bráð.
Séra Friðrik las upp úrskurð, en
brýndi fyrst rækilega fyrir söfnuðin-
um, hve auövelt ræri fyrir þá uð
brjóta hann, ef þeir vildu. Var svo
að sjá sem lionum væri annt um, að
meiri lilutinn vildi lýstt yfir því, að
hann ætlaði ttð óhlýðnast úrskurði,
svo uð hann (sr. Fr.) gæti þegar lýst
þá ræka ur söfnuðinuih og lýst kyrkj-
una (húsið) eign þeirra „tryggu leifa“)
sem eftir stæðu í hlýöni.
Úrskukðuinn var langt skjal (1 örk?,
og ýmis metðandi ummæli unt séra
M. Sk. í forsendum lians. Niðrlag
hans var, að það væri óheimilt að
ljá kyrkjuna prcsti, er viki jafnlangt
frá kenning kvrkjufél. sem séra M.
Síðan stakk hann úrskurðinum í vasa
sinn og fékk söfnuðinum hvorki frum-
rit né afskrift tif lionuni.
Mattías Þórðarson kvað þennan
úrskurð ekki geta hindraö bafnaðar-
menn frá að hlýða messu lijd
séra M. Sk., þótt kyrkjan væri þeim
meinuð; það væri eins og séra Fr.
væri annara um að vernda kalda
kyrkjuveggina, lieldr en lifandi hjört-
un frú að saurgast af „vantrúar“-
konningum séra M. Skaftasonar; ann-
1 ars ætti htmn að banna mönnum al-
Veg að hlýða á hann.
Ymsar orðhnippingar ttrðu um
i þetta meðal ýmsra. Einn aldraðr
j safnaðarmaðr kvað orðalag og fram-
komu séra Fr. líkari „ótíndum óþokka-
smalastrák, heldr en presti, hvað þá
varaforseta kirkjufélags".
Kl. 9J var safnaðarlundr settr og
naínakall haft um, hvort menn tetl-
uðu að hlýða úrskurði varfaorseta.
Mun það hafa verið samþykt nær í
einu hljóði af þeim sem atkv. greiddu,
en fjölmargir greiddu ekki atkvæði.
En aldrei vora úrslit atkvæðagreiðsl-
unnar upp lesin eða kunngerð. Það
gleymdist í fuminu. Því næst- var
þeim er vildu leyft að skrifa sig í
söfhuðinn.
Svo var koéin ný safnaðarnefiid.
Olafr Xordal treysti engum eins
vcl til embættis eins og sjálfum sér,
og stakk þvi upp a sjálfum sér; auk
þess stakk hann upp a Sigvalda Nor-
dal bróöúr sínum (svo virðingar héld-
ust í ættinni); en líklega hefir faini-
lían ekki verið stærri, því að hann
stakk cinnig upp á Jóni Gíslasyni
og Gunnl. Oddson. Allir þessir vóru
í fráfarandi y nefndinni. Loks stakk
hann upp á Gcsti Jóhannssyni.
Þetta var atkvæðaseðiU- Friðriks-
sinna.
Af hinna hliö var stungið npp á
Capt. Jóh. Ilelgason, Matth. Þórðars.,
Sigrgeir ytefánss., Guðm. Finnson og
Guðm. Magnússon.
Þcssir vóru þeir fimm menn, sem
hinir hafa einkuin meingað með
.,kyrkkjubrotinu“. Þeir vóru allir kosn-
ir (með 40—46 atkv.); hinir fenga 22
til 27 atkv.
Yar svo fundi slitið kl. liðlega 1
um nöttina.
— Daginn eftir ókum við heim
aftr í björtu veðri nokkuð frosthörðu,
og vórum 2j kist. til Winnipeg.
r
Á gamlárskveld 1891.
RÆÐA eftir
Steph.au G. Stcphanson.
Við liöfum þyrpzt hér saman á
gatna-mótum ‘tímans til að kveðja
gamla árið og heilsa inu nýja, tii
að fylgja gatnla árinu úr garði og
leiða ið nýja í hlað.
Okkur ferst liestum við gamla
árið að tarna eins og okkr ferst við
samtíðamenn okkar: okkr fmnst það
hafa verið gott ái og þarft ár, þeg-
ar við sjáum að það má til að
kveðja, og okkr þykir vænt um það
þegar það or alvog týnt úr áratöl-
unni, og við sjáum það ekki lengr
nerna í endrminningunni. Og
árið liðna var skemtilegr samferða-
maðr, sem slóst í þessa lestaferð
hvers okkar, frá vöggunni til graf-
arinnar, og varð okkr samferða um
stund og réð svo miklu á framfara-
braut sveitarinnar okkar. Það koin
til okkar um miðjan votr í fyrra,
þögult og alvarlegt, oins og öli ár,
sem renna upp norðarlega í lieini-
inum, og við bjuggumst við að það
hæri í höggum sínum tveggja mán-
aða langan snjó og þriggja mánaða
þykkan ís. F.n svo kom það með
vestan-þíður og sólskinsdaga ofan
yiir hátíðiruar og vetrar-hvíldína.
Og svo lét það vorið sitt læðast á
tánuiu yfir bygðina, svo menn
hrykkju ekki upp í hlökkunarfáti
þessara stóru vona um nýja jörð
og nýjan hiinin. Þessara ímynd-
ana vorhugans, sem ahlrpi rætast.
Og svo gekk það með okkr í suiu-
arskúrunum og sólskininu yfir
blómlega haga og vel sprottin engi,
til að sýna okkr að sumai mauns-
æíinnar get.i stundum verið auðúgt,
þó æsku-vorið væri kait og hirð-
ingarlaust. Og seinast gladdi liðna
árið okkr með haustinu sínu langa
og góða. Af því skamindegis-dag-
arnir eru stuttir, gerði það'þá bjarta
og hlýja og nætrnar löngu heið-
ríkar og mildar. I.iðna árið var
hér alt af svo hýrt og unglegt.
Og loksins kvaddi það okkr, eins
gamalt og nokkurt ár getr nokk
urn tíma orðið, með að eins tveggja
daga gamlar, gisnar og fáar mjalla-
hærur í kollinum, með þakkir okk
ar að skilnaði, og svo stönduin við
ofrlítið við til að sjá eftir því.
Og þá förum við og heilsum ó-
kuhna gestinum—nýja árinu.— Við
vitum enn ekki, hvað býr undir
nætr-stakki þess, en við getum boð
ið það eins hlýlega velkomið alt
fyrir það, eins og mennina, sem
við mætum dags-daglega; það má
heilsa þeim glaðlega, þó maðr hafi
enga ástæðu til að ætlast til mik-
iis af þeiin og láti líka vera að
iortíyggja þá,-—Það. tekr margr ó-
þarfa harning í lífsbriminu af því
hann var of hlaðinn af vonum og
trú, sein bylgjur reynslunnar eru
stöðugt að skola út úr honum, því
honum lærist seint, að það þart
ekki nema sárlítið af jafn þungri
vöru fyrir scglfcstu. Framför bygða
og þjóða er rainnst undir árferð
inu komin, ef alls er gætt, því þá
væri betra að vera liund-Tyrki og
búa i Grikklandi, en. vnra brezkr
þegu og búa í Canada. ,,Vort. lán
býr í oss sjálfum“ sagði íslenzka
skáldið og sagði það dagsatt. Eins
býr iíka góðærið að miklu leyti í
oss s jálfum, í því, að hvað margar
og langar þokunædr seni verða kunna
á árinu í huga sjálfra vor, mann-
félaginu, sem við búurn í, eða sélar-
leysinu í náttúrunni kring um oss,
láti maðr sig þó aldroi daga uppi,
né fóstrjörð þá, sem elr mann, hver
helzt sem hún er.
Ef okkr kemr saman um, að
sveitina okkar skorti oitthvað til
að geta verið okkr sem skemtileg-
ust, að því sem monnirnir geta að
gert—því hitt vitum við, að nátt-
úran rak aldrei allar landplágur á
afrétt. í íslendinga-bygðjna við Red
Deer ; þær slöngruðust sumar út úr
jafnvel austr í blómlegu Argyle,—
en þyki okkr eitthvað af hinu að,
ja, þá er hara að draga hendina
út úr barminum og ráða bótáþví
sjálfr. — Það er mælt, að sá sem
kyrkjan kennir sig við, láti sór
aunt um liana, og að stjórnin hérna
lúti sér annt um skólana, og margt
liafa menn þózt sjá dásamlegt í
þeirra handleiðslu á þessnm eftir-
lætum sínum, en aldrei minnir mig
að neinn liali staðið þau að því,
að láta rigna niðr sjálfsteyptum
kyrkjnm og prestum otan úr skýj-
unum, né senda mönnum alfær skóla-
lnís með amjtan-vin’dinum. Sjálfr
er ég mjög ánægðr roeð það að við
höfum úrið aem leið kastað stjórn
ar-trúnni og byggt. okkar eigið skóla
liús, og sótt okkar eiginn póst og
komizt að raun um, að það þurfti
engan almáttugan stjórnarkraft til
að roga þessum hjörgum. Og svo
getum við næsta ár hlustað með
ró á blöðin okkar blótneytast í
pólitiska tíaginu yíir „íhaldsflokkn-
um“ og „frjálslyndaflokknum". Við
vitum þeir eiga báðir samnefni,
„íhaldsmenn“ oru flokkrinn, sem
vill halda sér í völdin, og inir
frjálslyndu eru mennirnir, sem vilja
h ’fa frolsi til að skríða sjálfir upp
í veldisstólana. Það var’ talsverl
hæft í svari rússneska hóndane, sem
var spurðr, því hann æpti ekki oins
og aðrir menn, þegar hann var
húðstrýktr: ..Guð býr of hátt og