Öldin - 03.02.1892, Blaðsíða 3

stj. þessa bl. með „ðsvífni og ill-
rnenskn-' Ivetir veitt séra Jóni. l’vnr
ern í þessu fðfgnar, ;ið Jon Olafsson
lítr öðrum augnnv en (iuðniundr Iljalta-
Hon á það, liversu íneta beri íram-
koinu séra Jðns í almenningsniálum
tslendinga liér vestra, og að J. Öl.
álítr niðrunarorð sé.ra Jón» um ina
íslenzku þjðð sleggjudóm Vér munum
ekki til, að séra Jðn hafi verið for-
sprakki í nokkrum almenning varð-
audi ináluin hér vestra, ððrum en lút.-
erska kyrkjufélagsskapnum, og sá fé-
lagsskapr liefir, að voru áliti, Hvað
gððan tilgang sem séra Jðn kann að
hafa haft—miðað til aftrfarar, eu eigi
framfarar. Má vera að álit vort. sé í
rangt. En vér sjáum ekki, og enginn j
ðWindaðr maðr mun geta séð, neina |
illmcnsku eða níðingsskap í því, þðtt |
vér liöfum aunað álit á• þeim fi'lags- |
skap, helJr en I/ögberg og kyrkjufé- j
lagsmenn.
Og hvað snertir dðma séra Jons
um landa sina heima, þá motmælti
J. Ól. þeim i Wððunum lieima undir
eins og „Isl. að Wása upp“ kom út;
og aftr ínðtmælti bann þeirn á mál-
fundi i Reykjavík, þar sem séraJðn
var viðstaddr, mðtmælti niðrunar-orð-
inn bæði hans og Lögbergs um frjáls-
lynda tlokkinn á íslandi, ogþau urn-
jnæli eru gefin ut í síðara lieftinu af
yMentunarástandinu á íslandi1'. Séra
Jón gat þá verið persðnulegr vinr J.
ó. þrátt fyrir þennan skoðána-mun,
og Lögbebo vissi þá ekki, hvað hátt
það vildi hefja J. Ól. í skýin, þrátt.
fyrir þessar skoðanir hans, og þá
rétt á eftir var J. Ól. ráðinn til Lög-
bergs fyrir milligöngu séra Jðns. Þá
var engin „illmenska" né „níðings-
' skapr“ í því að hafa þetta álit á
dómum séra Jons um landa sína. En
ummælin í 16- bl. Aldarinnar eru
ekkert annað en það sama álit, sem
J. ÓI. hafði látið opinberlega í ljósi
áðr en hann kom bingáð vestr.
Einmitt af því, að enginn minsti
persónulegr kali við séra Jón er eða
hefir nokkru sinni verið til hjá oss,
einmitt þess vegna getum vér talað
um opinbera framkomu lians og
skoðanir, jafnt hvort hann er heill
eða sjúkr, lífs eða liðinn. Dómr vor
um það verðr sá sami, og opinber
starfsemi hvers manns heyrir opin-
berum umræðum til, livað sem mann-
inum líðr. Jafnvel í þeirri starfseini
séra Jóns, sem vér álíturn skaðlega og
éireðslega að sUmu leyti, hefir oss aldr-
ei komið til hugar að eigna honum
misjafnar hvatir. En liitt ætlum vér
oS8, að láta hvorki sjúkdóm né dauða
nokkurs manns koma oss til að dæma
þvert um huga vorn uin almenn mál,
senú sá eða >sa kynni að vrera eða
haía verið við riðinn.
/vð lokum eitt orð um Lögbergs-
j-vikindið, Kyrkju-Kottuna. Að kvik-
indiö illskaðist i huga, þegar vér
rákum á það stampinn á dögunum,
svo það varð að þagna í bráð, það
vir oðlilegt. Að það kæmi fram með
ó.vífnar lygar, sem allir geta reldð
ofan í það, því mátti við búast. Það
er gamall vandi. En það ðgeðsleg-
asta er, að þessi síðasta grein ber
það ljðst með s?r, að kvikindið telr
nú séra Jóni litla lífá von, og hraðar
sór undir eins að fara að spekúlera
í væntanlegu andiáti hatis.
Það er undir eins aö reyna fyrir-
fram a'ð búa í haginn fyrirsig, ef séra
Jón kynni að deyja, svo að það geti
þá logið því á et'tir, að mótstöðumenn
hans liafi drepið liann — alveg, sama
aðlérðin, sem sama kvikindið hafði
eftir andlát Gests Pálssonar.
Með lirækvikindisins þefvísi hefir
því fundizt það finna nálykt—og svo
byrjar það undir eins að sleikja út utn.
Vér vonum nú að séra Jón komi
aftr til heilsu, og að hrækvikindimi
bregðist þefvísin í þetta siiin. Það
ætti að geta gengið á gaddinum eun
um liríð og iagt sér eitthvað annað
til munns.
Háskólamálið.
,,Sunnanfai'i“' minnist lítillega á
það mál I Janúarblaðinu, og sér-
staklega á ummæli vor um þ.;ð niál
í 9. bl. Oss kynjar á því að
,,Sunnanf.“ skuli vera að gera svo
lítið úr sór, að dvótta því að oss,
að danska stjómin hafi gefið oss
umboð til að skýra frá því, hvað
henni sé i liug. Þ.ið er einhvern-
egin svo Cambridge-legt bragðið að
því, og Sunnanfari ætti að vera
langt hafinn yfir að koma fram með
slíkar aðdróttaniv móti betri vitund.
Hitt kynjai’ oss cigi síðr. að svo
skilningsgóð ritstjórn, sem vér hyggj-
ttm ritstjóm Sf. vera, sknli ekki
liafa skilið lifandi ögn í röksemda-
leiðslu vorri. Hugsunarþráði'inn í
vorri grein var þessi: um liáskóla-
beiðni er sjálft alþingi tvískift, og
það ev ævinnlega talsverð átylla fyv-
ir stjórnina til sinnar neitunar.
Um lagaskólastofnún er alþingi alt
ásátt, jafut fulltrúar stjórnarinnai'
sem þjóðarinnar. Engin stjóm, sem
kveðr sjálf fulltrúa til þings, getr
verið þekt fyrir að halda fvam stefnu,
aem ekki einu sinni hennar eigin
fulltrúar vilja fylgja henni í. Eft-
ir allri reynslu í praktískri pólitík
má telja víst, að hún því samþykki
nú lög um stofnun lagaskóla.
Og háskólinn háskólamannanna
er ekki nema tómt nafn, eh ans'-
inn háskóli; þ.ð sýna þeirra eig-
in frumvörp um þ .ð efni.
Moð stofnun lagaskóla næst al-
veg það sama, sem háskólafrum-
vörpin hafa farið fram á, að und-
anskildu nafn-húmbúginu.
Ef menn fá þannig lagaskólan-
um á kornið, þá standa menn að
minnsta kosti eigi lakar að vígi
með að stofna síðar fleiri kenslu-
stóla, er menn þykjast því vaxnir
fyrir efna sakir og annara hluta.
Og þeim sem er sannarleg al-
vara með að vilja fá innlenda
kenslu í fslenzkum lögum, þeir
munu eigi hugsa sig lengi um, að
halda fram lagaskólanum, og sýna
þannig, að þoir meta meira að
bæta úr bvýnni þörf þjóðarinnar,
h.ildr en að fmna sér derlu-efni
við stjórnina um tórat orð.
Hvort ár sem líðr án stofnun-
ar lagaskóla, er tjón fyrir landið.
Og það hafa þeir á sinni sam-
vizku, sem valda drættinum fyrir
oi'ða-stríð eitt.
En því er miðr, það birtist nú
í fleirum máluni á íslandi, að þeir
eru of margir, sem láta sanna þörf
landsins sitja á hikanuin fyrir
hinu, að kaupa sér ódýran orð-
stíi’ með því að stríða uu orða-
glamr tómt.
Þetta er sem stendr versta mein
vesalings íslands.
SUNNANFARI
harst oss í gær, nr. 7 a. og 7 h.
(Janúav) og nr. 8 (Febrúar). Þið
er mein að afgreiðslumenn blaðs-
ins skuli sjá svo mikið eftir frí-
merkjunum, að þeir skuli geyma
blöð í mánuð tii að geta seut tvö
tölublöð í einu. Vcr sendum þeiin
þó skifti-eintakið af „OMinni“ á
hverri viku.
„Sunnanfari“ er ofooð-lítið blað,
hver bls. talsvert minni en hálf
síða af „Öldinni“, og kemr út eitt
blað (8—12 bls.) á mánuði. Ytri
frágangr þess þess er snotr; góðr
pappír og vel prentaðar myndir.
Eftir tilkostnaði og vöndun blaðs-
ins má það heita mjög ódýrt (2
kr. 50 au. árgangrinn).
Myndirnar eru flestallar ai ís-
lenzkúm mönnum, sem að ein-
hverju lcýti eru eða hafa veriö
nafnkendir að góðu á einn eði
annan hátt. Þó á þetta ekki við
um myndina af Halldóri K. Frið-
rikssyui í nr. 7b, því ekki er oss
kunnugt að hans hafi verið að góðu
getið, og mun myndin einkum
sýnd í sama tilgangi sem sumar
dýra-myndir eru stundum gevðar í,
euda minnir sviprinu helzt á hreysi-
kött.
I fyrra Janúar-blaðinu er góð
mynd af Jóui Pótrssyni fyrruin há-
yflrdómai'a. T fdbrúar-blaðinu er
mynd af Tryggva Gunnarssyni. Báð-
ar þessar myndir eru góðar.
L þessum blöðum (jan. og febr.)
eru fimm kvaiði eftir Einar Hjör-
leifsson, hvei't öðru fallegra, og sýna
þau, að ljóðagerð lætr honum betr
en kyrkjublaðs-ritstjórn. Vér höf-
um t.ekið þrjú af þeim kvæðuro upp
til sýnis. „Ferð sindbaðs“ sýhir höf-
undinn „með efaglottið á \'örunum“,
og geta allir skilið, af hverju hann
birtir það kvæði í Kaupmannahöfn,
en ekki í blaði sínu. Því mundi
naumast vel íagnað af kyrkiufólk-
inu. Annað kvæðið „Ofugr Dar-
winismus“ er auðsjáanlega orkt um
það leyti sem berserksgangrinn var
í W. H. 1’., þegar hann lagði í
leiðangrinn móti „rófunni" sælu í
fyrra vetr, og því ekki kyn, þótt
þessar vísur hafi eigi birzt i Lög-
bergi. En öldih telr aldrei eftir sér
gott verk að gera, að halda því á
loft, sem svo vol er gert.
IltíllRA FYRIR „ÖLDINNI“!
Síðasta Dee. f. á. hafði „Öldin“
502 fásU kanpendr, eftir því sem vér
skýrðum frá í 14. bl. — Við áramótin
ge.igu 4 kaupendr úr; vóru eftir 1. jan.
498. í þessurn mánuði liaf'a oss bæzt
l>0 nýir kaupendr, og höfum því nú
5,i4. At' þeim eru:
j 5
á íslundi 53
í Bandaríkjunum 210
í Canada utan Winnipég.... 169
£ 127
Ö04
Aldrei liefir nokkru íslenzku blaði
fvr né siðar, hvorki hér né heima,
byrjað neitt sviphkt eins vel og
ÖlJinni.
Ekkert ísl. blað hefir fyrri náð
slikri tölu virkilegra kaupenda á jafn-
stuttum tíma. Við lok síns fyrsta
árgangs liaíði Lögbekg ekki nserri þessa
töla borgandi kaupenda, og á annað
ár var það blað komið áðr en það
náði 100 kaupendum í bænum hér.
„Öldiu" átti þó við þi örðugleika
að stríða, að koma sem þriðja blað
á murkaðinn, þar er tvö vóru fyrir,
og þar að auki að vera minsta blað-
ið á stærð (en blöð meta fiestir eftir
puppírsstærð, en ekki letrmergð). Loks
atti hún ekkert stofnf'. Prentihöld
vóru til, en ekkert stofnfe til að
standast kostnaðinn við útg.fu blaðs-
ins. Hún varð því að áskil a fyrir-
tramborgun, svo að bún ;tei orðið
t 1 og huldizt við, þar sem hin blöö-
in \óru lúnuð út og boð.n til láris.
Allt þetta voru öröagleikar í sam-
’.eppninni, og margir þorðu ekki að
gerast kaupendr, af því að „Öldin“
kynni að liætta áðr en árið væri úti,
og þá kynnu þeir að tapa nokkrum
eentum.
En alla þessa örðugleika höfnm
vér yfirunnið. ,,Öldin“ hætti ekki við
nýárið og ætlar sér alls ekki að
hætta. Hún aillar ekki að eins að
gefa kaupendum sínum það sem hún
hét þeim — 52 töhiblöð fyrir $ 1,50 —,
on hún býst nú við að sjá sér fært,
að stækka brot, sitt oigi siðar en við
næstu ársfjórðmig-umót (1. Apríl).
Vér eram ekki -svo hégómlegir aö
þakka gæðam blaðsins þessa velgengni
þe»ss, þótt vér auðvitað höt'um revnt
að gera oss far um að vanda það eftr
ir fátækum föngum, heldr stukri vel-
vild og drenglyndi almennings landa
vorra. Og þessarar velvildar hetir ekk-
ert hjálpað eins vel til að afla oss
eins og sífeldar dómlausar lygar og
skammir og rógbutðr persónulegra ó-
vina og keppinauta vorra, sem vér
vonum að þeir haldi áfram að styrkja
oss með.
J árnbrau tar-lestir
komandi og favandi til og frá-
WINNIPEG.
I. fí. P. R. stöðvarnar.
kl. Komandi :
10,10 ard. daglega, nema á Miðkud.,
austan frá Qubec.
9,55 — Þrd., Fmt., Ld. frá W.Selkirk.
5.15 síðd. Þrd.,Fmt.,Ld.— Stonewall.
4.15 —- Má., Mvd., Fö. -— Emeraon.
5,25 — — — — — Minnedosa
11,45 ard. dagl. nema Sd.
4,30 síðd. daglega
}
frá Brandon.
4.30 — — frá Vancouver.
1,50 — — frá Gretna og Bandar.
9.30 — Þr., Fi., Ld. ) Manitoú og
5,00 — Má., Mi., Fö. j Deloraine.
4,00 — — — — frá Carman og
Glenboro.
I'arandi :
2,20 síðd. dagk j ti! Brandon.
6.45 — dagl. nema fed. j
2,20 — — til Vancouver.
11,05 árd. Þri., Fi., Ld. til Minnedœa.
11,30 — dagl. til Gretna og Bandar.
12,20 síðd. Þri., Fi., Ld. 1 til Manitouog
6.30 árd. Má., Mi., Fö. j Deloraine.
1,00 síðd. Þri.. Fi., Ld. til Stonewall.
7,00 árd. Má., Mi., Fö. til Fhnerson.
10,35 — Þri., FL, Ld. til Cárman &
Glei.bóro
6,00 síðd. Má., Mi., Fö. til W. Selkirk.
5.45 ..dagl. nema Fi. austr til Quebe:.
11. N. R. stöðvarnar.
Kl. Komandi:
I, 20 síðl. dagl. frá Pembina og Bandar.
4,05 — Þri.,F'i.,Ld. fráMorris-Brandoiii
II, 30árd. Má., Mi., Fö. fármlest. frá Mor-
ris óc Brandon.
11,40 — dagl. farmlest frá Pembína og
Bandar.
12,45 siðd. dagl. nema Sd. frá Portage la
Prairie.
Farandi:
2,00 síðd. dagl. til Pembinaog Bandar.
3,00 árd. — — ---- — --------
(farmlest).
10,00 — Má., Mi., F'ö. til Morris-Brau-
don.
3,00 — Þri.,F'i.,Ld. til Morris K Bran-
don (farmlest).
1,45 síðd. dagl. nema Sd. til Portage la
Prairie.
WINNIPEG.
— UmtaUefni liev. B. Pétrsson-
ar næstkomandi sunnudag verðr:
ímynduð frelsun og sannarleg frelsun.
— Hughcs Sf Co., húsbúnaðar
salar og líkkistusmiðix hér 1 bænum,