Öldin - 24.02.1892, Blaðsíða 2

ÖLDIN
gefin út liyern Miðvikudag
að 17 McMieken Str. (12th Str. S.]
af OLAFSSON & CO-
(H. Olafsson. M. Pbtekson.)
Bitstjóri og ráðsmaðr
(EDITOR * BUSINESS MANAaER):
Jfin Ólafsson
ÖLDIN kostar: 1 ár $1,50; 6 mán
$ 0,80; 3 mán. $ 0,50. Borgist fyrirfram
Á íslandi kostar árg. 4 kr.
Auglýsinga-verð: 1 þuml. dálks-
lengdar eitt sinn $0,25; 1 þuml. 1 mán
$1,00; 3 mán. $2,50; 6 mán. $4,50; 15
mánuði $8,00.
Sendið peninga í registreruðu bréfi,
póstávísun (P. O. Money Order) eða
Express Co. ávísun eða ávísun á banka
í Winnipeg (ekki á utanbæjarbanka).
Oll bréf og borganir sendist til:
Olafsson fy Co.--P. O. Box 535.
Winnipeg, Man.
Smá-geislar.
— Þeir hafa verið að halda fund
landar vorir í Minneota, Minn., á
laugardagínn var, og hefir einn vinr
vor þar sent oss upphafið af ágripi
fundargerða, svo langt sem komið
var, er hann sendi bréfið, og flytjum
vér það í dag, og kunnum vér fregn-
rita vorum beztu þðkk fyrir, live fljótt
hann hefir afgreitt þetta, svo að vér
væntanlega verðum fyrstir blaðanna
með þetta. Vér meðtúkum nefnilega
skýrsluna í gær.
— Það hefir verið merkilegr fundr
að ýmsu leyti þetta, hvað merkileg-
astr, ef til vill, fyrir það, að hann
er er eflaust tímanna tákn. Fundr-
inn er svo merkilegr, að vér ætlum
að gera hann að texta ýtarlegra rit-
stjórnargreina í næstu blöðum, því
að málið, sem um er að gera, er
reyndar ekkert sérstakt safnaðarmál,
a.
hvorki Minneota-Islendinga né ann-
ara, heldr alment mál, er varðar alla
íslendinga hér vestra — alment vel-
ferðarmál allra.
— Það eru nefnilega almenn um-
brot í þjóðerni voru hér; það er
vakin og risin almenn barátta hér,
barátta, sem aldrei verðr kveðin niðr
og aldrei tekr enda, fyr en annað-
hvort þeirra afla, sem hér standa
hvort öðru öndverð, heflr sigr úr být-
um borið.
— En það er, vel að merkja, ekki
kristindómrinn og heiðindómr eða anti-
kristindómr, sem hér eru að berjast.
Nei, það sem nú er uppi hjá oss, er
framhald sömu baráttunnar, sem gekk
yfir allan inn mentaða heim um og
fyrir aldamótin. Það er framhald
þess bardaga, sem gamli Magnús Ste-
phensen hóf á íslandi og sleit miklu af
aldri sínum í. Hann kallaði baráttu
óvina sinna þá „bardagann við ljósið";
sjálfr var hann að berjast við myrkrið.
— Það er ljósið og myrkrið, sem
eru að berjast hér enn á ný meðal
vor landa í Yestrheimi. Það er kyrkju-
félag eitt, ið lúterska, eða öllu heldr
þrír af prestum þess, sem berst hér
myrkrsins baráttu, berst á múti kristi-
legri mannúð og bróðrkærleik, mann-
úðlegu umburðarlyndi, frjálsri hugsun.
— Um þetta stendr baráttan, en
ekki um kristiudóminn.
— Prestarnir berjast hér, eins og
ofstækisprestar hvervetna og ávalt hafa
gert, fyrir því að lolta augum almenn-
ings, banna þeim að lesá aðrar bækr
og blöð, en þau sem prestunnm geðj-
ast. Og vopnið er jafnan ið sama:
að telja mönnum trví um, að það sé
það sama, að andæfa prestavaldi og
drottnunargirni lcyrkjunnar, sem að
andæfa kristindómnum. Og því er miðr,
það tekst ávalt að leiða nokkra góða
drengi í villu. Það hætfir ávalt ýms-
um við, að íara ósjálfrátt og rann-
sóknarlaust að trúa því, sem sífeit er
verið að klifa á við þá. Það klingir
í eyrum þeirra svo lengi, að þeir fá
hljóm fyrir eyrun, og heyra ekki, hvað
heilbrigð skynsemi hefir að segja.
— Hvernig gætu annars góðir
drengir og skynsamir menn, eins og
Joh. Frost (Jóh. Halldórsson frá Geita-
felli) og F. B. Johnson (Sigfús Bun-
ólfsson frá Snjóholti) farið að bera
fram svo gálausleg glapmæli, eins og
þeir hafa borið fram á fundinum, að
Hkr. og Öldin sé að „vinna móti
málum kristindómsins", „niðr brjóta
kristindóminn“, „brugga eitr“ æsku-
lýðnum o. s. frv.? Hvorugr þessara
manna kaupir „Öldina", og v ?r erum
sannfærðir um, að þeir eru of stór-
látir og sanngjarnir menn, til þess
stöðugt að liggja á sníkjum með að
lesa ókeypis blað, sem þeir tíma
ekki að kaupa. Vér göngum því að
því vísu, að hvorugr þeirra hafi les-
ið „Öldina“, nema máske af hending
litið í eitt eða eitt blað. Og hvað
vita þeir þá um, að hverju Öldin er
að vinna? Ekki annað en sögusagn-
ir annara (t. d. prestsins síns), sem
heldr ekki lesa blaðið. Því að ekki
dettr oss í hug, að neinn, sem kaupir
blaðið og les það, hafi getað farið
að skrökva þessu í þá. Yér þekkj-
um persónulega Mr. Frost frá forn-
um tímum, og vitum að hann er
samvizkusamr og vandaðr maðr og
vel skýr; og vér höfum alla ástæðu
til að ætla ið sama um Mr. Fr. B.
J. Vér vitum, að ef þeir hefðu lesið
Öldina, þá mundu þeir samvizkusam-
lega votta, að í ritstj.-greinum henn-
ar hefir ekki nokkru sinni verið andað
að k ri s t i nd ó m i n u m.
— Vér leyfum oss nú að senda
hvorum af þessum herrum með pósti
í dag að gjöf eitt eintak af allri
Öldinni frá upphafi, og skorum á þá
að kynna sér hana og benda opin-
berlega á, ef þeir finna eina einustu
setningu, sem andi móti sönnum krist-
indómi, í ritstjórnargreinum hennar.
En ef þeir finna það ekki, þá full-
treystum vér því að þeir sé svo sann-
gjarnir menn, að lýsa yfir því. Það
er skylda þeirra við sjálfa sig, oss og
meðbræðr sína, sem á fundinum vóru.
— Næst skulum vér senda nokkra
fleiri geisla af sannleikans ljósi, til að
skína á myrkr séra N. S. Þorlákssonar
og hans myrkra-kappa.
Auka-kosuingarnar
í Canada
The Week, óháða vikublaðið í
Toronto og eitt ið merkasta viku-
blað hér megin landamæranna, seg-
ir 19. þ. m. um þetta efni:
„Þótt vér byggjumst við því,
að afti'haldsílokkrinn mundi heldr
græða fulltrúa við aukakosningarn-
ar (o: kosningar í kjördæmum, þar
sem þingmannasæti hafa orðið laus
fyrir einhverja orsök), þá bjugg-
umst vér þó aldrei við, að vinn-
ingr stjórnarinnar mundi verða
eins mikill og hann hingað til
hefir rcynzt.
„Til þessa hafa aftrhaldsmenn.
að eins mist eitt kjördæmi af þeim
sem þeir höfðu áðr; en frjálslyndi
flokkrinn hefir mist fjögr kjör-
dæmi. Stjórnarsinnai' búast við að
græða enn nokkuð á þeim kjör-
dæmum, sem enn eru eftir, og virð-
ist varla ástæða til að véfengja að
sú von þeirra muni rætast“.
Því næst segir blaðið, að hvor
flokkrinn um sig eigni úrslitin mút-
um, þai' sem þau hafa gengið mót-
flokknum í vil. „Því væri beti',
fyrii' landsins sakir, að atvik lægju
svo til, að óháðr áhorfandi gæti
eignað þessar getsakir flokkadrátta-
illgirni og hleypidómum. En það
ei' tæplega unnt að gera það“.
En þótt menn viðrkenni, að á-
kærur þessar um múturnar eigi
við rök að styðjast á báðar hliðar,
þá heldr blaðið því fram, að þetta
sé þó ekki eina orsökin til úrslit-
anna. Það sé bersýnilegar fleiri á-
stæður, sem hafi áhrif haft á þau.
Einkum sé tvennt auðsætt öðru
fi'emr. Fyrst er það, að stjórninni
hefii’ tekizt að vekja tortryggni hjá
allmörgum gegn frjáislynda flokkn-
um með því áð bera honum á
brýn skort á drottinhollustu við
Engla-krúnu. Og það er jafnan
ið mesta óhagræði fyrir hvorn póli-
tískan flokk, að þurfa ávalt að
byrja á ,að vei'ja sig. En skað-
vænast er þetta auðvitað fyrir mót-
stöðuflokk stjórnar. Hin ástæðan,
sem hefir ef til vill haft fult svo
mikil áhrif, er samband fi'jálslynda
flokksins við Mercier í Quebec.
Hinsvegar þykir blaðinu auðséð,
að stjórnarflokkrinn geti alls ekki
þakkað pólitískri stefnu sinni sigra
sína, sérstaklega ekki tollverndar-
stefnunni (Nationál Poliey). Það
eina, að stjórnin í fyrra á undan
kosningunum almennu varð að lofa
kjósendunum að leitast við að gera
verzlunarsamning við Bandaríkin,
og að í'áðherrarnir aftr nú, er á
aukakosningunum stendr, eru snm-
ir á ferð suðr til Washington, til
að reyna að komast að verzlunar-
samningum — þetta eitt er nægt
til að sýna svo mikið, að stjórnin
sjálf að minsta kosti trúir ekki á
það, að tollverndarstefnan geti lengr
fullnægt fylgismönnum hennar og
haldið þeim trúum við flokkinn.
(Framh. írá 1. bls.).
síðan fáein fet nær og mælti allluirt-
eislega:
„Þér þurfið alls eigi að vera hrædd-
ar, stúlkur mínar; vér eigum að eins
lítilíjörlegt erindi við hvisbóndann, sem
munuð vera þér, lierra minn“.
í sama bili snéri hann sér að Don
Gil; hann kvað svo vera, og spurði
með skjálfandi röddu, livað til þess
bæri, að þeir félagar sæmdu sig með
heimsókn sinni, og hvað hann gæti
gjört fyrir þá, því kurteisi Karlung-
ans haíði hughreyst hann nokkuð.
„Það er lítilræði eitt“, svaraði Karl-
unginn, „og vér munum kunna yðr
mestu þakkir, eí þér vilduð veita oss
bæn vora góðfúslega, því ella mætti
svo ftira, að þeir atburðir yrðu með
oss, er væru jafnóþægilegir kvenfólk-
inu og sjalfum yðr“. Að svo mæltu
tók hann bréf upp úr vasa sínum og
sýndi Don Gil.
„Jafnskjótt og þér hafið goldið oss
fé það, er kveðið er á í bréfi þessu,
munum vér bjóða yðr góðar nætr, og
halda þegar í stað á brott með fiokk
vorn, sem nii er skipað fyrir allar
dyr á húsi yðar“.
Don Gil leit á miðann og hné jafn-
skjótt aftr á bak í stólinn.
„Fé þetta er býsna-mikið“, mælti
hann; „ég hef tæplega fimtung af því
hjá mér. Mundi það eigi vera neinn
vegr, að þér slökuðuð dálítið til ?“
„Ekki um einskilding, herra minn;
ég ætla að biðja yðr að fara eigi að
gera að gamni yðar. Þér eruð auð-
maðr, að því er ég veit frekast, og
þér eigið eflaust skiftavini á Frakk-
landi. Ef þér getið eigi goldið mér
nú þegar fé þetta alt í gulli eða silfri,
þá skulurn vér taka við ávísun upp
á það, er á vantar, til Bayonne eða
Bordeaux. En hamingjan hjálpi yðr,
ef þér reynið að svíkja oss. Þér get-
ið verið óhræddir um yðr framvegis,
ef borgað verðr skuldskeytingabréf yð-
ar, en verði það ekki, mun þetta ekki
verða síðasta kvöldið, sem vér heim-
sækjum yðr, því ætla ég að heita
yðr“.
Veslings Don Gil sá nú að eigi
mundi til mikils að svara, heldr taka
því, sem verða vildi; tók hann rit-
færi og gekk út með lCarlunganum,
til að semja við hann um, liverig
borga skyldi kröfu hans. A meðan
settust hinir tveir förunautar hans við
borðsendann, og fóru að nefna eitt-
hvað komu sína þar við kvenfólkið,
og börmuðu sér mjög yfir því, að verða
að gjöra svona cnæði. En kvennfólk-
ið var órórra í skapi en svo, að þær
gætu svarað öðru en einsatkvæðisorð-
um, og féll því talið bráðum niðr;
en þá kom enn þá nýr gestr til sög-
unnar.
Það var sá af flokki þeirra Karl-
unga, er falið hafði verið að rannsaka
allt umhverfis búgarðinn; hafði hann
lokið starfa sínum og kom nú að hitta
félaga sína.
„Alt er með kyrð og spekt úti“,
mælti hann um leið og hann kom
inn í herbergið, „og séuð þið búnir,
þá er eigi annaö að gera fyrir okkr,
en að halda burtu á sama hátt og
við komum“.
Síðan litaðist hann um, og sá þá,
að í herberginu vóru og nokkrar
stúlkur, og tók hann óðara ofan mjög
kurteislega; lampi hékk neðan í loft-
inu, og bar ljósið af honum á andlit
Karlungans, er hann tók ofan, svo þáð
sást glögt.
Sezelja hafði verið in fyrsta, er
skolfið hafði af ótta, ejr hún heyrði
málróm Karlungans, en nú, er liún
sá framan í inn unga sveitarhöíðingja,
spratt hún upp og' hrópaði: „Arnaldr!“
„Sezelja !“ kvað hann við, skundaði
til hennar og vafði hana að brjósti
sér.
Það má nærri geta, að Mendez og
dætr hennar hneyksluðust enn meir
á þessu, en þær furðaði það, og svo
var að sjá á vinum Arnaldar, er eft
laust samglöddust vini sínum, sem
þeir yrðu og forviða. Arnaldr fór með
stvilkuna út að einum glugganum, og
talaði þar við hana dálitla stund; vóru
menn á glóðum á meðan, og það því
fremr, sem þau töluðust við í hálíum
hljóðum. Síðan gekk Arnaldr að fé-
lögum sínum og hvíslaði einhverju
að þeim, en Sezelja fór út.
I sama bili kom Don Gil inn, og
með honum Karlungi sá, sem farið
hafði út með honum.
„Mér þykir það mjög illt, herra
minn“, mælti Karlunginn, „að ég verð
að beita dálítilli nauðung við yðr
núna snöggvast; nú förum vér, og þér
getið því nærri, að vór verðum nú að
búa svo um hnútana, að vér kom-
umst hættulaust burt héðan Þér verð-