Öldin - 01.11.1894, Side 12

172
ÖLDIN.
þess, að nokkru leyti með siðferðiskenn-
ingunum og að nokkru leyti með sverðiuu,
sem sumir af lærisveinum liinnar ný.ju
kenningar voru ólatir að liagnýta. Jafn-
vel keisaravaldið, þó að nafninu til æfin-
lega æðst, vaið dðfluga að svigna, íi aðra
hönd fyrir voldugum aðíflsmönnum og á
hina fyrir hervaldinu. Aðlinum eiga Jap-
anítar að þakka siðfágun sína og munað,
fagurfræði og bókmenntir. Hervaldinu
aftur á móti eiga.þeir að þakka lónsdóina
fyrirkomulag, herskylda landseta höfð-
ingjanná, mjög svo líkt því er viðgekkst í
Evi'ópu. Japanítar áttu sína húshcrra
(major domos) ekki siður en Frakkar fyrir
og á dögum Karlamagnúsar og engin þurð
var þar á innbyrðis-róstum. Fyrvcrandi
keisarar og keisara-efni herjuðu livorir á
aðra, aðalsmennirnir áttu í stríði og styrj-
öldum og enda bræður og frændur börð-
ust, líkt og í “rósar’’-styrjöklinni* á Eng-
landi. Hinar sögulegu afieiðingar alls
þe3sa héldust við í cinni eða annari mynd
þangað til nú rétt nýlega, að núverandi
keisari batt enda á það allt, en sló opnum
hliðum veldisins fyrir áhrifum “hinnar
vestrænu” (evrópisku) siðfágunar og
menntunar. Eins og nú stendur cr í Jap-
an þingbundin stjórn með líku fyrirkomu-
lagi og víða er í Evrópu, og hafa Japanít-
ar viðtekið “hin vestrænu” grundvallar
atriði að því er snertir skóla fyrirkomulag
og menntastofnanir og réttarfar, ekki síður
en þeir hafa gert það í pólitísku stjórnar-
fyrirkomulagi. Trúfrelsi er viðtekið og
nútíðar uppfindingar til vinnuléttis hag-
nýttar í ótrúlega stórum stíl.
Vér setjum hér í stuttumáli aðal inni-
hald bókarinnar, að því er snertir inn-
leiðslu Buddha-trúarinnar í Japan**. Því
*) Þ ssi.Inyrjöld, er stóð yfirum60ár,
milli konungsefnanna frá Lancaster og York,
var nefnd þannig. af því hvorirtveggja höfðu
rós fyrir skjaldarmerki, Lancastermenn rauða
rós, é'i þeir frá York hvíta. Ritstj.
**) Síðar verður þeim kafla Japansögunn-
ar, þó eft.ir annan höfund, ef til vill greinileg-
ar lýst í Öldinni. Ri rsrj.
sá kafiinn er greinilega hinn merkasti,
þar eð Buddha kenningin skapaði, eða um-
skapaði lyndiseinkunn þjóðarinnar, ekki
síður en kristnin breytti þjóðarandanum í
Norðurálfu.
Saga Japaniska keisaraveldisins hefst
með keisaranum Jimmu, er ríkti fi'á G60
til 585 fýrir K. Ilann hafði fengið í arf-
leifð frá fyrri öldum þrjú liin óræku em-
bættiseinkenni keisaranna: gimstein,skugg-
sji og sverð. Af ótta fyrir að kjögripir
þessir kynnu annað tveggja að týnast eða
skemmast,' lét hann gerrt' eptirlikingar til
hversdags brúkunar í höflinni, enhin ekta
einkenni Iét hann læsa i heígu skrírii i
borginni Cassanui í heraðinu Yamato, og
var pririzessu oinni af ætt keisarans falin
geymsla og umsjón skrírisins og dýr-
gripanna. Síðar voru þcssir liclgu menja-
gripir teknir og fluttir í Isaskrínið og þar
eru tveir þeirra cnn, gimsteinninn og
skuggsjáin. Annaðhvort þá eða síðar varð
sverðið fráskila, og var flutt í Atsuta-skrín-
ið í borginni Owari og er það þar til enn.
Sverðið sem Jimmu lét gera eftir þessu,
týndist löngu eftir hans dag í einu inn-
byrðisstríðinu. Keisarinn sem bar það var
á fiótta á sæ úti, skip hans steitti á skeri,
hann drukknaði og sverðið týndist. Jimmu
var mikill maður og góður, yfirbugaði bar-
barana bæði syðra og nyrðra og hamlaði
illhrifum, cnda minnast Japanítar hans
enn sem liins fyrsta friðstillandi kcisara.
Ástand veldisins var frumlegt mjög lcngi
frameftir, allt til þess er Chuais keisari
gerði út leiðangur til að yfirvinna og skatt-
gilda þjóð þá, er bjó á Kóreu-skaganum,
um 200 e. K. Aðalástæðan fyrir þeirri
herferð var sú, að Kóreumenn höfðu
veitt uppreistarmönnum í keisaraveldinu
fylgi. Á meðan á þcssu stóð lézt Chuai
keisari, en drottning hans, Jingo, er vissi
öll hans leyndarmál, hélt styrjöldinni á-
fram og vann að iyktura sigur á Koreu-
mönnuin. Jingo hélt stjórntaumum Jap-
aníta mcð skörungskap miklum fr.i dauða-