Öldin - 01.11.1894, Blaðsíða 17

ÖLDIN.
177
kjörnir sem bezta hæflleika höfðu. Af
þessu leiddi að aðalsmonnirnir urðuafmeð
mörg einka-réfctindi, en hefð og vanafesta
verndaði hana þó frá hruni og eyðilegg-
ing. Þessi Taikwa-lög hafa verið sá
hyrningarsteinn er stjórnarskipun Jap-
aníta hefir verið byggð á síðan, þó annan
sprettinn, er tímar liðu, yrðu aðalsmenn
stjórn og lögum yflrsterkari og fengju
erfðaréttinn til hæstu embættanna viður-
urkenndann. En þeim tókst það aldrei
nema stund í senn.
Þrátt fyrir það, að Japanítar fengu
sitt fyrsta verulega mennta Ijös frá Kóreu-
mönnum og Kínverjum, er langt frá því,
að þeir væru ósjálfstæðir lærisveinar þoirra.
Saga Japanita sýnir þvert á móti, að þeir
vóru sjálfstæðir menn í hæzta máta, hugs-
uðu fyrir sig sjálfa og uppgötvuðu margt,
sem áður var ekki til. Til dæmis má geta
þess, að Japanítar komust brátf að þvi, að
myndritun Kínverja náði engan veginn
allri nauðsynlegri áherzlu í tunguináli
Japaníta. Fundu þeir þá upp á atkvæða-
ritun, þar sem klnversku myndirnar voru
hagnyttar scm hljóðmyndir. Það var og
er seinlegt og vandasamt að rita hinar
lcínversku orðmyndir og þetta yíirsteig
Japanitinn Kibino Makibi, er hann fann
upp atkvæða skriftina. Atkvæði þessi eða
undirstöðu atriði japanísku-skriftar, voru
47 alls, og mátti mcð þeim fram leiða 50
ölík liljóð. Framvegis varð því mögulegt
að leiða flóknustu og margbreytilegustu
hugmyndir í ijós með þessum 47 atkvæð-
um, í stað þess að ncma og festa í minni
sér yfir 40,000 myndir, er hjá Kínverjum
tákna atkvæði og orð. En af þvl þjóðin
hafði þegar hér kom fengið það rótgróna
álit, að kínverzkar hókmenntir og fri ði
væru hin einu “klassisku”, voru rithöfund-
ar og fræðimenn neyddir til að nema liina
flóknu myndritun Kínverja og fylpja öllum
reglum þeirra í rithætti. Kínverska
myndritunin hélzt þess ve; na við meðal
lærðu mannanna og helzt við enn á mör -
um bókum Japaníta. Eftir að Kobdaishi
hyskup, á stjórnarárum Heian keisara, orti
atkvæða-hraginn Imayo, handa fólkinu til
að læra utan að og festa þannig þetta staf-
rof Japaníta í minni sér, má heita að at-
kvæða skriftin f'yrst fengi festu og sína
hreinu mynd. Og þessi skrift er enn við
líði í Japan.
Skylt er og að geta þess, að samkvæmt
skipun Gemmyo drottningar ritaði fræði-
maðurinn O-no-yasu-maru sögu keisara-
veldisins, árið 712, allt frá fyrstu dögum
til ríkisá^a Suiko drotningar. Nefndist
bók sú Kojiki. Ári síðar íengu hinir
ýmsu héraðshöfðingjar skipun um það frá
drottningu, að safna þegar og rita landa-
fræðislegalýsinguland-nns.Skyldiþarhverju
héraði lýst út af fyrir sig í sérstöku bindi rit-
heildarinnar. Þetta lýsinga-safn hét í heild
sinni Fudoki. Ríkiserfingi Gemmyo drotn-
ingar var Gensho drotning og hélt hún á-
fram þossum bókmentalegu tilraunum. Skip-
aði hún Toneri prinz og fleirum ritfærum
mönnum að rita sögulega lýsing veldisins
og viðburða allra frá fyrstu tíð. Hét rit það
Nihok Shoki. í þessum tveimur söfnum,
Nihon Shoki og Kojiki, eru allar elztu
munnmælasögurnar og allir merkustu við-
hurðir. Skömmu síðar var tekið til að rita
sex aðrar sögur þjóðarinnar og var því
verki haldið áfram alt fram á daga Daigo
kcisara. Allar þessar sögur voru ritnar
ii;cð kfnverslcri myndaskrift. Japaníska
atkvæða skriftin fór ekki verulega að
blómgast fyrri en á stjórnarárum Nara
keisara. Ritstörfum Japaníta á þeirri gull-
öld þeirra hefir verið safnað í ritheild, sem
nefnd ca Manuyoshu, og iná í því safni
iinna marga gimsteina sáldskaparins þó-
einfaldlegir sé og óslípaðir.