Framsókn - 01.06.1896, Blaðsíða 1

Au(/1.15 a. 1.
hálfu dýrara.
á l.n. Gjahtd,
1. júlí hrert
ár. Uppoöqti
shifl.f.Loht.
Kemur út
1 á niánuöi,
fostar hjer á
lamXi 1
itanlands
lr. 1,50.
II. ÁR.
SEYÐISFIRÐÍ, JUH 1896.
R o s t a I) o ð (!)
eru pað sem íslenzkum kennslukonum eru gjörð í 7.
tl)l. „Stefnis“ í auglýsingu frá Steíuni kennara Stef-
aussyni á Möðruvöllum fyrir hönd skölonefiidar Ey-
íirðinga. f>ar er kennslukonu við hinn eyíirzka kvenna-
skóla boðin 200 kr. laun yfir veturinn. Framfarirn-
ar fara í vöxt! Kenuslukoaurn ir á Ytri-Ey liafa
haft 200 kr. laun og fæði, húsnæði og pjónustu ókeyp-
is, og liingað til liafa pó kennslukonur við Laugalands-
skólann f'engið 250 kr. og jafnframt hafa pær getað
fengið fæði með góðum, kjörnm t. d. 70. aura ii dag,
og haft húsnæði og pjónustu ókeypis. En nú er skól-
in fluttur í kaupstað par sem hann á ekkert hús, og
verða pví kennslukonuniar bæði að leigja sjer herbergi
og kauiia sjer fæði. sem i kaupstöðum naumast verður
selt ódýrara eu eina kr. á dag. Munu pví hin
svokölluðu laun tæjilega hrökkva fyrir fæði yfir vetur-
inn, hvað pá heldur meira. Yæri pá kennslukonunni
betra að koma sjer fyrir sem matviunungi á eiuhverju
góðu heimili yfir veturinn, já, betra að vera í ljelegri
vist árið um kring, heldur en að taka pessu kostaboði.
|>ykir oss næsta ólikiegt að nokkur kvennmaður vilji
taka pví, enda væri pað ekki rjett að gjöra pað; pað
væri sorglegur vottur um að íslenzka kventipjóðin kynni
livorki að meta sjálfa sig nje sín eigin verk. Til
pessa starfa verður ekki tekin annar kvennmaður en
sá, sem er reglulega vel að sjer tii munns og ha da,
p. e. sá, sem hefir kostað miklu fje til að afia sjer
menntunar, pví öll menntun kostar peninga; og pet.ta
eru svo launin sem henni eru boðin pegar hún ætlar
að fara að gjöra nám sitt arðberandi! J>ví fer betur
að petta er næstum eins dæmi. Hjer á Seyðisfirði
t. d. hafa ýmsir menn kennslukonur handa börnuin
sínum á veturna og gjalda peiin 150 til 200 krónur í
laun auk fæðis og húsnæðis. J>etta gjöra misjafnlega
efnaðir prívatmenn, en sú stofnun, sem kostuð er af
opinberu fje, býður slík lauu sem einar 200 kr.
J>að er nógu gaman að taka til samanburðar laun
kennara við pá skóla. er karlmönnum er ætlað að
sækja. Um latínuskólann viljum vjer nú ekki tala,
pví hans verksvið er allt aunað en kvennaskólanna.
En Möðruvallaskólinn inun eiga að veita piltum sín-
um líka menntun og kvennaskólarnir v.eita stúlkunum,
enda munu stúlkur, er sótt hafa kvemiaskólana, hafa
fengizt jafn- mikið við kennslu eins og piltar peir
er á Möðruvallaskólann hafa gengið. Lítum nú á
NR. 6
laun pau er kennarar pessara skóla hafa lnor um
sig. Skólastjóri Möðruvallaskölans liefir 6 sinnum
meiri laun en forstöðukona kvennaskóla Eyfirðinga,
og hinn lægstlaunaði kennari Möðruvalliskólans hefir
8 sinnum meirilaunen pessari fyrirhuguðu keunslukonu
eru boðin. Ætli pað sje peim mun erfiðara að kenna
piltum en stúlkum, að til pess útheimtist 8 sinnum
dýrari kennslukraptar? Líklega vilja menn pó ekki
segja, að karlmenn sjeu 8 sinnuin heimskari og tor-
næmari en kvennfólk.
Kei, ástæðan mun vera sú, að pað pykir minnu
varða um menntun kvenna, pað pykir bara sj lfsagt
að kosta meiru til karln annsnua, og peirra verk skii H
metin margfalt me.ira en kvenna, En pessu eldgamla
ranglæti hlýtur loks að linna, rjettur hins strrkara
varir ekki að eilífu. Kú eru-menu pó farnir að tala
um að bæta kjör kvenna og auka meimtun peirra;
pað er pá líka kominn tími til pess að sýna pað i
verkinu, að verk kvenna sjeu sanngjarn lega metiu og
launuð. Yjer viljtim bera pað undir dóm lesenda
vorra, hvort 200 krónur sje sæmileg laun handa
kennslukonu, og hvort slíkt boð megi fremur kalla
kostaboð eður smánarboð ?
---------------------
Áf hverju keurnr það?
Mjög er nú talað urn hina miklu vinnufólkseklu
hjer á landi og fer pað að líkindum, pvi til vaudræða
horfir með vinaukrapta heimilanna, jafnt í sveitum
sem í kaupstöðum. Flest ungt vinnaudi fólk vill nú
vera í lausamennsku, pykir pað bæði írjálslegra og
ávinningsmeira. Snmum pyidr jafnvel óvirðing að
pví að vera í viimumennsku, sem pó eimisskilningur,
pví trú og dygg hjú heiðra allir góðir menii.
Ai hverju keinur piessi vinnufólksekla? Eílaust
af pví , að kaupgjald vinnufólks hefir verið mikils til
ot lágt allt framundir pessa t ma, eiukuin kaup kvenn-
fólks. Yinnukonur hafa naumast getað klætt sig
eptir pörfum af pví litla kaupi sem pær hafa fengið.
Merin kaupa sjer ekki mikinn fatiiuð fyrir einar 40
til 50 krónur um árið. Hin f-íðastliðuu 10 ár mun
kaupgjald að visu hafa hækkað litið eitt í sumum
sveituin, en pó ekki að pvi skapi sein pörf var á.
J>örfin á eina hlið og dollarahljómurinn ameríkski á
aðra hlið liafa pví sameinazt um að vekja íslenzkar
vinuukouur upp úr pví kyrrðar- og nægjusemlarmók