Framsókn - 01.09.1896, Side 1

Krimtr itt
1 á mdnttði,
'kosiar lijpr á
landi I kr.,
utanlands
Ixt'. 1,50.
FRAMSOKN
8
Atttfl. 15 a. h
háiifu dýrara
át l.s. Gjaldd,
]. ýtá.i hvei t
átr. (Jjipsöi/n
shrijl.f.l.okt.
II. AR.
ÖEYÐISRIRÐI, SEPTEMBER 1896.
NR. 9
Um fjárráð giptra kvenna.
Vjcr oinir liöfum valdiA strangt,
Verður lialclast |ió gjöruhi ralígt'1.
J»ú :tð ])essu máli ,.um fjárráð kvelina11 lmti
nður verið hreift í ,.Fl'amsókiipá finnst mf'i' aldrei
of o]>t um pað rætt eða ritað, ef ske mætti, að það j
gæti vukið almeimiug til athuga og umhugsuiiar um |
þetttt þjfðingarmikla riettindtt'þursmttl kvenna, að j
íninnsta kosti geta ekki niótstöðmnenn málsins lengur j
lialdið þvi fram, að konur sjálfar kæri sig ekki um j
uukin fjarróð, þegur þær láta i ljósi oþinberlega kröf- j
ur sínar um tiukin rjettindi í fjarliagslegu tilliti. pað
þykir bteði hin íuesta sinán, og þung hegning, ef lögin
gjöra einbvern ómyndugan, svo að liann ekki er leng-
ur bær að ráða sinu, og er slíkt engum láalidi, en eins
og kunnugt er, liefur gi])t;i kveimfólkinu í margar aldir
verfð svnjað þess rjettar, að mega sjálft ráða tjármun-
uiii sinum og svo er því varið eim, þrátt fvrir allar
Iramfarirnar, sein óneitanlega eiga sjer stað í sunnmi
greinum; eða viturn vér ekki dtemi þess, ttð kona, sem
var all rík áður en hún gijrtist, betir seinna orðið
næstum öreigi fyrir eyðslusjemi, drykkjuskap, og'alls-
komir beiniskulega meðferð niannsins á tjelagsbúi lijón-
aiuia. Og þó komtli sjái, liversu ullt fer afiaga og vildi
fegin bteta úr því, þa getur hún ekkel't við því ajiirt,
'ltún er ómyndug eins og barig enda mnn maðurinn
vitii iif því, að hann liefur bæði töglin og hagldirnar, i
og hún, sem ítutt liafði ullar eigur sinar inní búið,
þegar hún giptist, hefur nú ekki meiri ráð en svo, að
hún verður :ið biðja bönda siim auðmjúklega um hvert
Iitilræði sem hún þarfnast t>1 heimilisius, og fæst það 1
stundum með eþtirtöluin og ónotuni; og söinuleið's
verður liún að eiga þsð undir náð bónda sins, livort
lienni leytist að gjöra öðruin gott af efiiuni sínum, þó
hana langi til. Endirinn verður svo æði opt sá, uð
konan nevðist til nð pukra á bak við manii sinii með
Jivert lítilnrði, sein hún vill fiá framgengt, ef hún held-
ur, uð það Jiafi verið á móti halis náðugum vilja!
Hyggst hún með því að koina í veg fvrir ófrið og deil-
ur. sem bún annars á visar; en það er skanimgóður
vermir, þessi leyndarmál kommnnr komast optustnær
upp fyr eða siðar, og þá er litið unnið; því fæstum
geðjast vel að pukrinu, og brögðum þeim og ósann- j
indum sem því eru samfara, enda ber slíkt atlueti vott
iiin óhreinlyndi og dugleysi. Ogþetta ófrelsis ástand,
þessi þrælsótti fyrir eiginmanninum blýtur að drepa
niður ttllan dug og sjálfstæði úr brjósti konunnar, og
bafa skaðleg áhrif á liugsunarh tthenmir, sem og allt
siðferðisástand heimilisins yfir höfuð. pað, sem jeg nú
liefi sagt, er engin skáldsaga. J»að er sögulegur saim-
leikur, að þetta ástand sem jeg liefi lýst lijer að
franiun hefur opt átt sjer stað, og — því miður — á
sjer ef til vill stað eimþá, þótt mikið sje það víða t
hvar breytt til batnaðar frá þvi sem áður var.
Mun nú eigi mál koinið að leysa þeiman ófrelsis-
fjötur af kvennfólkiuu ? .Jú! Jeg voua, ;ið þau
lög, er svipta komma eðlilegum rjettindum í fjármál-
uin til jafns við bólida sinn, deyi út með 19. öldinui;
vjer vonuui, að þessi þjóðarsmán, þetta nátttröll frá
svartnættisöld lileypidónia og kúgunar muni daga uppi
fyrir morguuroða biimar tuttugustu aldar, og er von-
andi að hún færi okkur kvennfólkinu meira frelsi í
öllum efnum en vjer höfum átt kost ú að njóta hing-
að til. En gætum þess, iið ekkert gott fæst án bar-
áttu og fyrirhafnar, og fyrir þvi skoða jeg það
skyldu allra góðra manna og kvenna, að hefjast nú
banda og gjöra allt livað gjört verður til að lirinda
kvennfrelsismálinu áleiðis, og að gefast ekki upj), þó
við raniman reip sje að driiga, þar sem hleypidómar
apturhaldsseggja og kvennfrelsisóvina eru annarsveg-
ar, lieldur iiafa öruggt traust á þvi, að sanngirni og
rjettlæti numi sigra að lokum, enda liafa hinir beztu
menn þjóðar vorrar kannast við, ;ið kröfur kvenna sjeu
sanngjarnar og rjettlátar, og sýnt það í verkinu, að
liugur fylgdi máli, með þvi að berjast fyrir því á þingi
að fá þeim framgengt.
J. J.
Harriet Becher-Stowe.
í sumar dó skáldkonan Harriet Beclier-Stowe, 8-1
ára gömul. Er þar bnigin í val ein af hinum hug-
prúðu andans hetjum, hverrar hlutverk var að lýsa og
verrna myrkttr vanþekkingar og mannvonzku þessa
heims, með þvi að berjast fyrir liinu sanna og góða.
Margir af lesendum Framsóknar munu kannast
við nafn hennar, og ýmsir hafa sjálfsagt lesið bók þá
er gjörði liana heinisfræga; „Onkel Tonis Hytte“, og
sem liafði meiri áhrif á rás viðburðanna í heiminum,
en fiestar bækur, er út hafa kmnið á þessari öld. J>að
er alstaðar fullyrt að sú bók liafi verið ein hin fyrsta
hvöt til þess að þrælunum í Bandaríkjunum var gefið
frelsi, já, það segja jafnvel margir, að svertingjar í