Framsókn - 01.11.1896, Blaðsíða 3

NR. 11
PEAMSOKN.
43
„Jeg pakka yður innilega fyrir. góði herra Hög-
lundu. sagði hún, „en jeg er hrædd um að pað mundi
pykja 'hlægilegt, ef við færum að herma eptir fina
ríkisfólkinu; mundi pað að líkindum miða til pess að
rýra hið góða álit sem menn hafa á okkur; og svo
mundi mönnum ekki sýnast mikill höfðingsblær yfir
okkur, eða hvað heldur pú, kæri Lundkvist?“
„Mjer lízt sama og pjer“, sagði skósmiðurinn, og
settist á prífætta stólinn.
„En pú, Marta, heldur pú að pað væri garnan að
aka á vagni?“
„Jeg veit ekki, elsku mamma!“ mælti hin unga
stúlka, „en okkur hefur nú optast liðið vel, pó við
aldrei höfum ekið á vagni“.
„Og pá skemmtun höfum við aldrei pekkt“. „Sá
grjet ekki gull. sem aldrei átti“, bætti móðirin við,
„en hvað finnst pjer, Karl litli, er ekki betra að
hlaupa um grundirnar og tína blóm, en að sitja graf-
kyr á vagni og aka gegnum aílt moldrykið, fram hjá
blómunum?“.
„Jú, jeg vil miklu heldur hlaupa og leika mjer“
svaraði Karl.
Og par við sat.
|>egar Marta gekk til yfirheyrzlu, fannst prestin-
um, og eins hinum fermingarbörnunum, mikið til um
bennar yndislega viðmót og hinn ljósa skilning hennar.
Prestur áleit hana langbezt gefna af fermingarbörn-
unum, og voru pó mörg peirra mjög vel að sjer og
höfðu notið liinnar beztu fræðslu frá æsku. Menn tóku
og opt eptir pví, að mörg fermingarbörnin, og pað
jafnvel helztu manna dætur, gengu á sig krók til pess
að geta orðið henni samferða heim að dyrunum, pegar
pau kornu frá prestinum; svo stóðu pær opt lengi á
tali við hana par, áður pær gætu slitið sig frá henni.
J>ær spurðu hana og spurðu, og hún svaraði svo blíð
og bljúg, svo látlaus og kurteis, par sem hún stóð í
bláröndótta ljereptskjólnum, með svarta baðmullar-
klútinn í skýlu og hvíta forklæðið, sem hún sjálf hafði
saumað og pvegið. Tóku menn pá og eptir, að for-
eldrarnir gægðust út um gluggana í skjóli við glugga-
tjöldin, og skein ánægjan út úr augum peirra. Opt
pág hún á peiin tíma heimboð frá ýmsu höfðingsfólki,
par sem, dæturnar voru fermingarsystur hennar, og
menn kepptust um að sýna henni allan sóma sökum
háttprýði hennar, gáfna, hæverzku og sakleysis.
Marta var tæpra sautján ára, pegar móðir lienn-
ar lagðist banaleguna. A peim sorgartíma heimsótti
jeg pau, og hitti svo á, að börnin stóðu öll í kringum
rúmið, og lijelt Marta í hönd móður sinnar á meðan
hún hlýddi börnunnm yfir eins og hún var vön. Skó-
smiðurinn sat á rúmstokknum og var sem hann vissi
hvorki í pennan heim nje annan.
„Kæri Lundkvist, pú mátt ekki sitja svona agn-
dofa!“ heyrði jeg að kona hans sagði við hann. „Að
deyja er eins eðlilegt og að sofa, pegar menn eru
preyttir . . . við hljótum öll að hverfa burt hjeðan, að
víkja úr vegi fyrir öðrum, sem eins og við eiga að
njóta góðs af Guðs dýrð, sem pegar hjer í heimi er
svo mikil. Hjer sjest hún að sönnu aðeins sem í gegn-
um myrkvað gler, en í dauðanum fáuin við að sjá
augliti til au?litis. Dauðinn er aðeins vottur um náð
Gruðs; ættum við pá að kvarta yfir honum, við sem
höfum notið Guðs náðar og lifað við farsæld og frið-
semi, og pannig verið rík, prátt fyrir fátækt okkar!
Svo er og eitt, enginn er algjörlega fjarlægur virum
sínum á meðan peir geyma minning hans í hjörtum
sínum; við getum pví á pann hátt lifað öll saman
einnig hjer á jörðu“.
Nokkrum dögum síðar dó pessi ágætiskona. Allir
kepptust um, æðri sem lægri, að sýna syrgendunum
viðkvæmnisfulla hluttekning. Skrautvagnar rikismanna
staðnæmdust við dyrnar á húsi skósmiðsins, og út úr
vögnunum stigu ungar tignarmeyjar, fermingarsystur
Mörtu. J>ær færðu henni bæði klæðnað og vistir lianda
heimilinu, og nú barst svo mikil björg að pessn fólki,
að Marta vissi naumast, hvað hún átti að gjöra af
öllum peim ósköpum.
En pó nú Marta fyndi mikla huggun í hinni hjart-
anlegu hluttekningu, sem peim var sýnd, pá gat skósmið-
urinn enga huggun fundið. Hann sat að sönnu á prí-
fætta stólnum og saumaði að skóm að vanda, en nálin
hitti jafnan tár, livar sem henni var stungið. Meira
en hálfur hvíldi hann á kirkjugarðinum; og mánuði
síðar var liarn par allur.
Marta fylgdi ráðum peim, sem móðir liennar lmfði
lagt henui stuttu fyrir andlátið, hún stofnaði skóla
fyrir smábörn, svo að hún gæti unnið öðrum gagn um
leið og hún vann fyrirsjer ogsystkinum sínum. Skóli
pessi, sem nefndur var „Ungfrú Lundkvists skóli“,
vann brátt álit, og sóttust foreldrar eptir að koma
börnum sínum pangað. Hún tók ekki á móti nema
tuttugu og fjórum börnum skóla-ár livert, og voru pau
yngstu sex, en hin elztu tíu ára. Ef auður varð sess.
á skólanum, var ætið varpað hlutkesti um hver hreppa
skyldi, pví umsækendur voru jafnan fjölda margir.
Á skóla pessum sa.t nú Marta og kenndi, Hið
bjarta rósfagra andlit hennar bar pá alvörugefnissvip.
sem á böfðingskonu, og gaf hún nákvæmar gætur að
hveriu einstöku barni. En í hvíldartímanum ljek hún
sjer með,peim, og var 'pá glaðasta barnið af peim
öllum. Á pennan hátt ávann hún sjer ótakmarkaða
hylli barnanna, Doktor Franzén, er eitt sinn sem
optar var par st-uldur við pióf, sagði svo, að hjer
væri „skóli saklevsisins, og sakleysið sjálft í kenn-
arasæti“.
Jeg hefi áður minnzt á hið mikla álit er skólinn
varð aðnjótandi; en nú vil jeg sem dæmi uppá pá
miklu virðingu er hinni ungu kennslukonu var sýnd,
nefna pað, að opt pegar ungfrú Lundkvist var á
skemmtigöngu með skólabörnum sinum, pá staðnæmd-
ist fólk á götunum, er hún gekk framhjá og heilsaði
henní, sem væri hún konungborin. En gimsteinarnir
í höfuðdjásni hennar vóru peir mannkostir, sem Guð
einn kann rjett að meta. (