Kvennablaðið - 20.03.1910, Blaðsíða 2
18
KVENNABLAÐIÐ
Það komu tár í margt barnsaugað
þegar þau fengu þessu vitneskju. Sum
þeirra höfðu byrjað á bókum, sem nú
fengust ekki lánaðar út af safninu. Hvern-
ig áttu þau að ná í þær?
Og allar frístundirnar sínar, sem þau
langaði að vera á safninu. Hvar áttu þau
nú að eyða þeim? Á götunum auðvitað.
Jón sagnfræðingur Jónsson hefir sagt
mér að meðan Landsbókasafnið var í Al-
þingishúsinu hafi það verið einmitt börn-
in, sem bezt hafi sótt það, eftir það að
hann kyntist þar. Og ætíð hafi það verið
svo, að þótt þau hafi byrjað á því á fyrstu
árunum, að lesa sögurusl, þá hafi þau
jafnan endað á góðum bókum. Þau hafa
þannig með aldri og þekkingu þroskast
svo, að þau hafa lært að nota sér bæk-
urnar. Smekkur þeirra hefir batnað og
skilningur þeirra aukist.
Það er raunalegt að þetta fagra hús,
sem þjóðin hefir ætlað sér til frambúðar,
skuli þegar vera oflítið. Hefði nægilegt
rúm verið fyrir hendi þá hefði mátt hafa
sérstakan lestrarsal handa börnum, eins og
tíðkast víða í Ameriku. Enda ætti í raun-
inni ekkert opinbert bókasafn að vera til^
sem ekki hefði sérstaka deild handa
börnum.
Menn munu segja að til þess þurfi
sérstakar bækur. Auðvitað þarf aðrar
bækur handa börnum en fullorðnum. En
fyrst má þess gæta að Landsbókasafnið á
talsvert af bókum, sem einmitt er hentugt
handa börnum, og í annan stað væri þjóð-
inni ekki óskyldara að leggja eitthvað af
mörkum til þess að veita börnunum að-
gang að hentugum bókum, undir umsjón
ogleiðbeininguvaldra umsjónarmanna, sem
á þann hátt gætu haft áhrif á smekk
þeirra og bókalestur, en að eiga að sjá
fullorðna fólkinu fyrir því. Á þenna hátt
mundi verða lagður betri grundvöllur undir
bókalestur unglinganna. Þegar valdir um-
sjónarmenn stæðu fyrir slikum lestrarstof-
um, veldu bækurnar, leiðbeindu börnun-
um og ef til vill héldu við og við útskýr-
andi fyrirlestra fyrir þau. Það mundi
bæta smekk þeirra og þroska þau miklu
meira en þótt þó læsu óvaldar bækur eft-
ir þvi, sem þau næðu í þær, og án allrar
leiðbeiningar frá öðrum.
í Ameríku hafa menn auga fyrir að
byrja á byrjuninni. Þar eru barna-
bókasöfn við mörg stærstu og beztu bóka-
söfnin og jafnvel víðar, því síðan menn
fóru að reyna áhrif þeirra þj'kja þau al-
veg ómissandi. Venjulega eru lestrarsalir
barnanna þeim megin í húsinu sem sólar-
innar nýtur lengst við. Lestrarsalurinn er
gerður svo skemtilegur, bjartur og hlýr að
börnunum finnist hann vera heimili sitt.
Yfirleitt alt gert til að draga þau þangað:
myndir á veggjum, blóm í gluggum og á
borðum og bókavörður, sem mikið er
heimtað af, og að öllu leyti á að sjá um
að börnin hafi bæði gagn og gleði af lestr-
artímunum. Bókavörður þessi er jafnan
kona. Hún verður að sýna umburðar-
lyndi og þolinmæði og aldrei þreytast á að
svara hinum j7msu spurningum barnanna.
Barnabókasöfnin hafa tvenns konar
verkefni: Fyrst og fremst að ala börnin
upp til þess að læra að sækja vel bóka-
söfn og nota sér þau þegar þau eldast, því
barnabókasöfnin eiga að skapa skynsama
og dómgreinda lesandi alþj7ðu. Hitt ætl-
unarverk Amerískra barnabókasafna er að
harnið skoði safnið sem sitt eigið sérstaka
bókasafn. Því er börnunum gefið færi á
því að vera alt af innan um bækurnar. í
barnabókasöfnum eru þær látnar liggja í
opnum skápum, og til eru barnabókasöfn
með 10,000 bindum sem öllum er komið
þannig fyrir að þær sjeu jafnan aðgengi-
legar í kringum börnin. Hillurnar, borðin
og stólarnir eru einnig miðuð við stærð
barnanna. Alt er gert til þæginda, og þvi
eru herbergin bæði falleg og húsbúnaður
smekklegur. Það laðar börnin meira en
flest annað til að koma, og þægindin og
skemtunin af bókum við þeirx-a liæíi held-
ur þeim þar kvrrum.
Oft eru stólar og borð af þremur
stærðum, því nú er hætt að setja nokkurt
aldurstakmark fyrir lestraideyfi barnanna.