Kvennablaðið - 20.03.1910, Blaðsíða 3
KVENNABLAÐIÐ
19
Þegar þau geta lesið, þá eru þau öll vel-
komin, og jafnvel fyrri. Því oft fara mæð-
ur með smábörn sín þangað til að sýna
þeim myndabækurnar sem þau fá einnig
lánaðar heim. Til þess að alt sé sem
þægilegast fyrir börnin hafa þessar um-
sjónarkonur eða kvenbókaverðir verið settir
þar, til þess með vinsemd og hjálpsemi
að ná trúnaði barnanna, og verða
þeim liollir ráðgjafar á safninu. Þær eiga
mikið hægra með að þekkja skapferli barn-
anna en skólarnir, með öllum sínum regl-
um og yfirboðara átrúnaði. í bókasöfnum
þessum er börnunum sérstaklega lögð ein
skylda á herðar: Að vera hrein um hönd-
urnar. Og til handaþvottar hafa þau sér-
stakt herbergi, með nógu vatni, sápum og
handklæðum.
Nokkrar athugasemdir.
Þótt eg sé karlmaður, þá hefi eg þó
oft hugsað um þann mikla mun, sem
gerður er á körlum og konum í lífinu;
misréltið gengur þar eins og rauður þráður
frá æðstu stétt til hinnar lægstu; jafntkona
aðalsmannsins, sem hins lítilfjörlegasta
verkamanns hafa orðið að sætta sig við
sömu kjör, að vera ávalt sett skör lægra
en maður liennar eða bróðir.
Þetta hefir til skamms tima þótt hið
eina eðlilega og rétta. Ef einhver hefði
komið með þann spádóm, aö bráðlega
mundi kvenfólkið fá þau réttindi að ráða
öllum almennum málum til jafns við karl-
menn, þá hefði verið hlegið að firrum
hans og heimsku. En nú eru konur, sem
betur fer, búnar að ná þessu takmarki
sumstaðar í heiminum og annarsstaðar
alveg komnar að því; með öðrum orðum:
þótt tíminn sé stuttur, sfðan konur hófu
haráttuna fyrir frelsi sínu, hefir þeim orðið
mikið ágengt, þrátt fyrir þó við raman hafi
verið reip að draga, sem sé venju, heimsku
og hégiljur, sem nálega eru jafn gamlar
mannkyninu og er það eflaust mest að
þakka óbilandi dugnaði og þrautseigju
margra forkólfa kvenfrelsishreyfingarinnar.
En, hvar stendur nú islenzka þjóðin
í þessu efni? Standa íslenzkar konur
framarlega á vígvellinum, þar sem barist
er um réttindi þeirra?
Þessari spurningu ætla ég ekki bein-
línis að leitast við að svara; en svo mikið
er víst að íslenskar konur hafa verið svo
heppnar að eignast ötula talsmenn úr sín-
um flokki og þær hafa nú þegar fengið
góða fótfestu til að feta sig áfram í jafn-
réttisáttina, þar sem þær hafa þó fengið
kosningarrétt og kjörgengi í sveita og bæj-
arstjórnir, svo vonandi er að ekki verði
langt að bíða þess að vér eigum nokkrar
konur sem sæti eiga í löggjafarþingi voru.
Þegar nú svona er langt komið, er
þess vert að skygnast eftir ástandinu inn
á við, á meðal alþýðunnar, livort þar er
að ræða um áhuga fyrir málum kvenna,
og hvort jafnréttishugsjónir kvenna hafa
þar fylgi bæði í orði og á borði.
Margir segja að þeir telji það eðlileg-
an og sjálfsagðan rétt, að konur hafi jafn-
rétti við karlmenn, og mjög fáa hefi eg
heyri andæfa þessu á einn eða annan hátt;
en þrátt fyrir alt þetta jafnréttisglamur, á
sér þó stað í sveitalífi voru, — sem mér
er kunnugast, — mjög mikið misrétti,
hvað snertir kaupg jöld og vinnutíma karla
og kvenna; einkum gildir þetta þann tíma
ársins sem útiverk standa yfir.
Almennast er að kvenfólk vinni úti
jafnlangan tima og karhnenn, þó kaupið
sé oft og tíðum ósanngjarnlega mikið
lægra; en þar með er ekkibúið; þegarinn
í bæinn kemur og frístundir eru fyrir karl-
mennina, þá verða stúlkurnar að fara að
»þjóna«, þ. e. að þvo sokkaplögg og vetl-
inga karlmannanna og bæta og »stoppa«
föt þeirra og svo náttúrlega að hugsa um
sín eigin föt, sem oft og tíðum verða að
setja á hakanum, því tíminn er svo naum-
ur og eitthvað af nóttunni verða þær þó
að sofa.
Þetta virðist nú vera nokkuð skrítið.
Karlmenn eru taldir mikið duglegri og liafa