Kvennablaðið - 30.07.1910, Side 1

Krennablaðiðkost-
ar 1 kr. 60 au. inn-
anlands, erlendis 2
kr. [60 cent vestan-
hafs) ’/» verðsins
borgist fyrfram, en
/* fyrir 15. júli.

UppsÖgn skrifleg
bundin við ára-
mót, ógild nema
komin sé til út-
get. fyrir 1. okt
og kaupandi hafl
borgað að fullu.
16. ár.
Reykjavík, 30. júli 1910.
M 7.
Heimilisiðnaður.
i.
Það er ekki fágætt að heyra kvartað yíir
því, að heimilisiðnaðurinn sé á förum, og
ekkert komi í staðinn. Annarstaðar í
heiminum hefir það þó að nokkru leyti
unnist upp með því, að verksmiðjuiðnað-
urinn hefir aukist svo mjög, að liann liefir
gleypt mestallan vinnukraftinn frá heimil-
unum, á þann hátt hafa menn þó fengið
atvinnu, og þjóðfélagið fengið aukið verzl-
unarmagn, seldar vörur út úr landinu.
En hér á landi hefir eiginlega ekkert
komið i staðinn fyrir heimilisiðnaðinn. Að
minsta kosti ekki frá kvennanna hendi.
Tóvinnan, sem áður var aðalstarf kvenna
að vetrarlagi, hefir lagst niður vegna skorts
á kvenfólki á heimilunum og hækkunar á
kaupgjaldi þeirra. Við það hafa heimilin
mist stóra tekjugrein. Með vaðmálum og
annari tóvinnu guldu hændur áður inikið
af kaupi vinnufólks, auk þess sem þeir
klæddu með því skyldulið sitt. Nú verða
menn að kaupa mestalt fataefni frá út-
löndum, en senda svo megnið af ull sinni
óunnið út úr landinu. Og gömlu fólki
og börnum, sem áður hjálpuðu mikið til
verður nú lítið úr tímanum, af því að eng-
in hentug verk eru þar fyrir hendi, sem
altaf verður gripið til í tómstundum.
Langt er síðan aðrar Norðurlandaþjóðir
fundu til þessa og tóku að reyna að bæta
úr því. Svíþjóð gekk þar í broddi fylk-
ingar, Noregur kom á eftir, Danmörk er
þar fangt á eftir, sem stafar af því, að hún
hefir frá fyrri tímum haft minst af þjóð-
legum heimilisiðnaði.
Þeir sem mest og bezt hafa staðið fyrir
því að koma aftur heimilisiðnaðinum til
vegs og valda, eru konurnar. Bæði í Sví-
þjóð og Noregi hafa það verið kvenfélög
sem staðið hafa fyrir því. í Svíþjóð var
það fyrst »Sállskapet til Arbetsflitens be-
fremjandi«, og »Handarbetets Vánner« sem
tóku sér það fyrir hendur, og í Noregi
»Husflidsforeningen«. í þessum félögum
eru líka ýmsir mikilsmegandi karlmenn.
Þessi félög — einkum hin sænsku — hafa
sent út áhugasama menn, karla og konur,
til að kynna sér heimilisiðnað í hverju
fylki landsins. Allstaðar þar sem eitthvað
hefir verið fágætt að finna, sem verið hefir
að hverfa, hafa þau sett upp skóla, með
gömlum konum eða körlum í fyrstu, til að
kenna aðferðirnar að þessum liálfgleymda
heimilisiðnaði. Svo hefir verið komið á
fót söludeildum í borgunum, sem selt hafa
þennan iðnað aftur.
Til þess að hjálpa sem flestum að nota
sér kunnáttu sína, veita félögin þeim sem
óska, verkefni til að vinna úr og gjalda
þeim svo vinnulaun, en eiga sjálf vörurn-
ar. A þann hátt styrkja þau ýmsa fátæk-
linga, einkum gamalt fólk, til að vinna
fyrir sér, sem það mundi ekki geta á ann-
an hátt. Til merkis um hvað ant for-
stöðufólk þetta lætur sér um þetta mál,
skal þess getið, að merk kona í Gauta-
borg skrifaði hingað i fyrravetur, til að
spyrjast fyrir um góða vinnu-ull, sem té-
lagið vildi kaupa til að senda fátæku fólki
lengst uppi 1 skógunum til að vinna úr
vetlinga og peysur, sem aftur væru seldar
ferðamönnum.
Stjórnirnar og löggjafarvaldið hafa með
ríflegu fjárframlagi létt hér mikið undir.
Einkum var það snemma gert í Svíþjóð.
Auk þess tók Ríkisdagurinn þá ákvörðun
1877, að veita hverju barnaskólahéraði í
landinu, sem hefði fasta skipulega handa-
vinnukenslu, nokkurt fjárframlag. Þetta