Kvennablaðið - 30.06.1918, Blaðsíða 2

42
KVENNABLAÐIÐ
skyldudegi í þarflr þjóðarinnar. Það mundi
líka auka samúð og samvinnu um alt land
innbyrðis milli kvennanna sjálfra, og einn-
ig milli þeirra og karlmannanna, sem við
hin ýmsu landsmál væru riðnir.
Það verður aldrei of skýrt tekið fram
af oss konum, að ætlun vor hefir aldrei
verið sú, að byggja sjálfar Landsspitala,
það er að segja: að leggja fram féð til þess.
Vér höfum að eins ætlað oss að halda
þessu máli svo vel vakandi, og ýta því
svo vel átram, að hvorki karl né kona
fái gleymt því að hér væri um þjóðar-
nauðsyn að ræða. Vér vildum láta þessa
kröfu hljóma í sífellu svo hátt í eyrum
löggjafanna að þeir geti aldrei troðið svo
fast upp í eyru sin, að hún ekki yfirgnæfði
aðrar kröfur, sem fram kynnu að verða
bornar, sem hin óhjákvæmilegasta af þeim
öllum, sem yrði að ráða fram úr svo fljótt,
sem ástæður leyfðu. Pelta höfum vér gert,
og árangurinn virðist vera sá, að Alþingi,
landsstjórn og þjóðinni sé farið að skilj-
ast, að fram bjá þessari kröfu verður ekki
gengið.
Þegar vér nú rifjum upp fyrir oss hvers
vegna 19. júní varð að hátíðisdegi vorum,
og hvaða störf vér höfum bundið við hann
þá getum vér ekki varist þess að skygn-
ast inn i framtiðina og hyggja að þeim
störfum, sem fyrst og fremst er líklegt að
biði vor þar. Og þá verður ekki hjá því
komist að hugsa sér aðaldrættina í stefnu-
skrá þeirri, sem vér nú teljum sjálfsagt að
tekin verði upp af konum hér á landi,
þegar mesta ófriðarmyrkvanum léttir, og
menn fara aftur að taka til þjóðfélagslegra
framfara starfsemi. Þá munum vér sjá ærið
mörg nauðsynjastörf, sem bíða vor, sem
karlmennirnir hingað til hafa gefið lítinn
gaum. Margt af því er þannig lagað, að
það getur varla beðið. Það þarf sem allra
fyrst að komast í framkvæmd. En hvaða
ráð og hvaða meðul getum vér konurnar
notað, sem sé óbrigðul til þess? Svarið verð-
ur: Meðsjálfum kosningarréltinum frá 19.júní
1915. Hann er það einasta vopn sem dugir í
allri framsókn. Með honum einum getum
vér komið umbótum á það, sem oss þvkir
aflaga fara, hvort sem það er í löggjöf ög
landsstjórn, eða í bæja-, sveita- og hér-
aðamálum, eða í kirkju- og kenslumálum.
Alstaðar er það bæði hinn almenni póli-
tiski réttur, og kosningarréttur og kjör-
gengi í öllum bæja-, sveita- og héraða-
málum, sem getur ráðið öllu, ef vér að
eins kunnum að nota hann með festu og
samtökum.
En hver er nú reynsla þessa stutta tíma,
sem vér konur höfum haft pólitiskan kosn-
ingarrétt? Hvernig höfum vér notað þetta
vopn? Vér höfum einu sinni átt kost á að
nota haun við landskosningarnar og kjör-
dæmakosningarnar 1916. Hvernig fórum
vér þá með þenna rétt vorn?
Hagtíðindin skýra oss frá þessum kosn-
ingum, og tölurnar tala jafnan sínu máli.
Þær verða ekki vefengdar. Eg vil leyfa
mér að taka hér upp úr þeim úrslita-út-
komuna eða tölu þeirra karla og kvenna,
sem neyttu þessa réttar þá.
Til landskosninganna sumarið 1916 voru
24,000 konur og karlar kosningabær. Þar
af voru 12,000 konur og jafnmargir karl-
ar. Að munurinn varð ekki meiri kom til
af því, að við landskosningarnar höfðu
að eins allir 35 ára kjósendur atkvæði, —
svo 40 ára kjósenda aldur kvenna, gerði
þar minni mun, til að lækka tölu kven-
kjósenda, heldur en við kjördæmakosning-
una, þar sem karlmenn máttu kjósa 25
ára, en konur að eins 40 ára. Við lands-
kosningarnar voru greidd alls 5873 at-
kvæði, Þar af greiddu 4628 karlar og 1245
konur, eða um 38°lo karlar og 10°/o konur.
Við kjördæmakosninguna um haustið 1916
voru 16,321 karlm. kjósendur og 12,177
konur, eða um 57°/o karlar og 43°/o kon-
ur. Þar af greiddu atkvæði 14,030 kjós-
endur eða um 52%. Af þeím voru 10,600
karlar og 3427 konur, eða um 69% karlm.
og um 30°/o konur, allra kjósenda.
Ef vér konurnar hefðum nú viljað fara
réttustu og beinustu leiðina til að greiða
sem mest fyrir Landsspítalamálinu, sem
þá var einasta málið, sem vér opinberlega