Kvennablaðið - 14.04.1926, Blaðsíða 2
2
KVENNABLAÐIÐ
Karlmenn hafa alt af eitt stardandi
slagord um þetta efni. Þeir segja, að
ekki eigi að kjósa á þing eftir kynjum.
En hvað gera þeir? Peir hafa aldrei
kosið á þing, eða i nokkra opinbera slöðu
nema eftir kyni. Peir hafa aldrei kosið
aðra en sjálfa sig.
Bríet Bjarnhéðinsdóttir.
Kveniialisti - flokkslisti.
Helzta mótbáran, sem fram hefir
komið gegn kvennalistanum er sú, að
hann eigi engan tilverurétt vegna þess,
að allir, konur jafnt og karlar, eigi að
kjósa eftir flokkum, en ekki eftir kyn-
ferði. Þeir sem þessu halda fram, hafa
mikið til sins máls, ef þeir með flokk-
um eiga við það, að menn eigi að
kjósa samkvæmt samvizku sinni og
sannfæringu og engu öðru. En þar
sem flokksfylgið er orðið eins ríkt og
það er orðið hér á landi, þá fara svo
leikar, að það er flokkurinn, sem á
að vera samvizka og sannfæring allra,
sem til hans teljast, en einstaklings-
skoðanir á hinum ýmsu máTum verða
að lúta i lægra haldinu Þegar svona
er komið, geta ekki aðrir geft sérvon
um, að komast efst á lista hjá flokk-
unum, en þeir, sem eru svo ákveðnir
flokksmenn, að flokkarnir hafi full tök
á þeim. Nú er það hvorttveggja, að
svo skamt er siðan, að koaur hér á
landi fengu jafnrétti við karlmenn, að
engin von er til þess, að þær hafi
enn þá látið mikið til sin taka í hinni
pólitisku baráttu, enda hafa þær að
þessu látið flokkadeilurnar að mestu
leyti afskiftalausar. Afleiðingin af þessu
er svo aftur sú, að þegar flokkarnir
setja upp lista sína, dettur þeim ekki
einu sinni í hug, að bjóða konum
efstu sætin þar. Eina ráðið fyrir kon-
urnar, til þess að fá karlmennina til
þess að taka fult tillit til sín, verður
þvi það, að þær setji sjálfar upp lista.
Getur vel verið, að þessi nauðsyn
hverfi, þegar stundir liða, og karlmenn-
irnir fara að venjast samvinnunni við
konurnar í hinu opinbera lífi, og þá
vonandi að meta þær mevra^ en sem
stendur er e^ki um neittS'?relja. Við
1 siðasta landskjör settu konur upp sér-
stakan kvennalista, og komu að sín-
um fulltrúa, samt sem áður virðist
flokkunum ekki hafa dottið i hug, að
taka það sjálfsagða tillit til kvenkjós-
enda við það landkjör, sem nú fer í
hönd, að gefa þeim kost á, að koma
konu að, að minsta kosti sem vara-
manni.
Þar til karlmennirnir hafa lært þessa
sjálfsögðu kurteisi, þurfa konurnar að
vera á verði. Þær verða að setja upp
sína sérstöku lista, og fylkja sér siðan
um þá, annars verða pólitisk réttindi
þeirra von bráðar ekkert annað en
dauður bókstafur.
Þetta er nú ein hlið þessa máls og
næg ástæða til þess, að konurnar urðu
að setja upp sérlista. En í þessu sam-
bandi eiga konurnar lika að leggja
fyrir sjálfar sig þessa spurningu: Er
mikið við það unnið fyrir land og
þjóð, að konur steypi sér út í hina
tryltu flokkabaráttu, sem nú æðir yfir
þelta land? Eg fyrir mitt leyti svara
þessari spurningu neitandi, og eg veit,
að það gerir fjöldi kvenna með mér.
Eigi konan nokkurt sérstakt erindi inn
i stjórnmálalifið, þá er það ekki til
þess að ganga alveg sömu göturnar,
mér liggur við að segja villigöturnar,
eins og karlmennirnir hafa gert á und-
an henni, öll þau ár og aldir, sem þeir
hafa haft forræði þjóðanna. Þeir hafa
barist um lönd og fé og sá hefir þózt
mestur, sem flesta mótstöðumenn gat
að velli lagt, hvort heldur var með
sverði, penna eða tungu. Hver hnoss
hefir svo heimurinn uppskorið af þess-
ari aðferð? Til þess að svara þeirri
spurningu, þarf ekki annað en benda
á ástandið, sem nú er um allan
heim, og næstum því sýnist stefna að
menningarhruni hvíta kynþáttarins,
sem ríkjandi hefir verið í heiminum
nú um langan aldur. Nei, konan þarf
ekki að koma fram á sjónarsviðið,
hvorki hér á landi né annarstaðar,
til þess að særa mótstöðumenn flokks
síns og auka hatrið og þar með bölið
í heiminum. Eina rétlmæta erindið,
sem hún á á vígvöllinn, er hið sama
og Halldóru frá Þverá á Hrísateig,
þegar hún gekk í valinn og batt um
sár binna föllnu, hvort heldur voru
vinir eða fjandmenn manns hennar,
Yíga-Glúms.
■1 hverju þjóðfélagi eru ótal margir
fallnir og særðir, ótal olnbogabörn, sem
eru fótum troðin og aldrei fá réttmæt-
ar kröfur sínar viðurkendar. Þessum
olnbogabörnum verður ekki bjargað
með þvi að kenna þeim að hata og
taka með ofbeldi, heldur með því að
vekja skilning alþjóðar á kjörum þeirra
og réttindum, þvi hér verður það kær-
leikurinn einn, sem getur borið sigur
úr býtum. Konan hefir jafnan haft
kærleiksstarfið á hendi á heimilinu,
hún hefir hjúkrað sjúkum, satt svanga,
annast ómálga börnin. Vill hún taka
að sér sama starfið i þjóðfélaginu, það
þarfnast þess stórlegJi. Sé s*vo, þa eiga
konur að kjósa fulltrúa sína með þetta
eitt fyrir augum, en ekki hitt, að þær
fylgi ákveðnum flokki.
Út frá þessu sjónarmiði vil eg nú
að lokum fara nokkrum orðum um
þær tvær konur, sem efstar eru á
kvennalista þeim, sem settur hefir ver-
ið upp fyrir landskjörið i sumar. Um
þær er kosið, og sennilegt að báðar
fái sæti á þingi áður lýkur, ef listinn
skyldi komast að.
Eins og öllum er kunnugt og kon-
um ætti að vera minnistætt, er það
frú Bríet Bjarnhéðinsdóttir, efsta kona
listans, sem allra manna mest hefir
barist fyrir réttindum kvenna hér á
landi. Hún var i þvímáli mannsaldurá
Tilkynning.
Það sem við sérstaklega vildum
biðja alla vini kvennalistans að at-
. huga, er það, að nauðsynlegt er að
hann fái þá lögboðnu meðmælenda-
tölu úr öllum fjórðungum landsins,
eða minst 170 meðroælendur, sem allir
séu 35 ára og allir löglegir kjósendur.
Því til tryggingar þarf að útvega vott-
orð kjörstjórnar hvers kjördæmis eða
sýslumannsins, um að öll nöfn með-
mælendanna standi á kjörskrá þar,
og sendist vottorðið með meðmælenda-
listunum til kosninganefndarinnar, eða
efsta manns listans fyrir 1. mai.
undan sinum tíma, og' mætti þvi lengi
framan af, sem vonlegt var, meiri
misskilningi en þakklæti hjá þeim,
sem hún vann fyrir, islenzku konun-
um. Frú Bríet auðnaðist að lifa það,
að íslenzkar konur fengu stjórnarfars-
legt jafnrétti við karlmenn. Enn er
þó ófullnægt mörgum réttarkröfum
kvenna, og mun engin kona vera þar
jafnkunnug málum og áhugasöm um
fylgi þeirri, eins og frú Bríet. Gefst
nú konum kostur á, að fela henni
mál sín til flutnings á löggjafarþingi
þjóðarinnar. Hitt þarf ekki að taka
fram, hvílíkt vanþakklæti það væri, ef
konur sýndu það nú, við kosningarn-
ar í sumar, að þær væru búnar að
gleyma öllu þvi, sem frú Briet hefir
lagt á sig þeirra vegna, siðan hún fyrst
hóf réttarkröfur sínar fyrir þeirra hönd.
Hin konan, frú Guðrún Lárusdóttir,
er líka þekt af öllum almenningi. Eins
og mörgum er kunnugt greinir okkur
frú Guðrúnu talsvert á í þeim málum,
sem vafalaust standa næst björtum
okkar beggja, trúmálunum. Þrátt fyrir
þetta, lýsi eg þvi hiklaust yfir, að fá-
um íslenzkum konum treysti eg bet-
ur til þess að bera fram áhugamál
vor kvenna, eins eg hefi lýst þeim hér
að framan, en einmitt henni. Hún er
þekt að því, að vera ötul bindindis-
og bannkona, og er jafnan reiðubúin
að liðsinna hverju mannúðarmáli, sem
leitar á náðir bennar. Hún hefir átt
sæti 'bæjarstjórn Reykjavikur, og þótti
þar dugleg með afbrigðum sem fá-
tækrafulltrúi; mundu þvi konur vera
vel sæmdar af henni sem þingmanni
sínum.
íslenzkar konur! Minnist þess við
landskjörið í sumar, að láta ekki
blindast af neinu flokksfylgi, en kjósið
ykkar eigin fulltrúa, sem geta borið
fram ykkar eigin mál. Gætið að, hve
stór flokkur þið eruð meðal íslenzkra
kjósenda, og hve miklu þið ættuð að
geta ráðið í íslenzku þjóðlífi, þegar
stundir líða, ef vel er á haldið.
Aðalbjörg Sigurðardóltir.