Kvennablaðið - 11.05.1926, Blaðsíða 2

2
þess að þetta fari vel úr hendi þarf
margháttaða þekkingu. Hvað gera póli-
tiskuflokkarnir til þess að sjá okkur
fyrir henni? I’eir hafa séð embættis-
mönnum þjóðarinnar, og ýmsum öðr-
um sérfræðingum fyrir nauðsynlegri
þekkingu til að geta staðið sómsamlega
í embættum sínum. En hverja fræðslu
hafa húsmæðra og mæðraefnin okkar
átt kost á til þess að reka heimili sín
á hagfræðislegum grundvelli? Og hvaða
sérmentun hafa þær fengið i méðferð
barna og uppeldisfræði? Börnin eru þó
dýrasta verðmæti hverrar þjóðar, því
þau eru framtíðin sjálf. Hvað er gert
til að kenna húsmæðrum að varðveita
andlega og likamlega heilsu heimilis-
fólksins? Okkur konunum finst alt
þetta lagt undir höfuð.
En ef karlmennirnir, eða öllu heldur,
ef stjórnmálaflokkarnir geta ekki skilið
að góð innri bygging þjóðfélagsins hefir
ekki siður gildi en hin ytri, að hún á
einmitt að vera ávöxtur og afleiðing
góðs ytra skipulags, þá verður að koma
fram flokkur kvenna sem segir: »Nú er
í bráðina nóg komið af brauki og
bramli, hávaða og hörðum deilum um
völd og verðmæti: Nú komum við fram,
sem fulltrúar heimilanna og heimtum
umbætur á því sem aflaga fer heima
hjá okkur. Við viljum fyrst og fremst
fá góða praktiska undirstöðuþekkingu
til að geta rekið heimili okkar á hag-
kvæman hátt eftir breyttum tímum og
annari aðstöðu. Gamla fyrirkomulagið
er á margan hátt úrelt og óhentugt á
þessum tímum. Við verðum að geta
boðið eitthvað heppilegra í staðinn.
Mikið af eignum heimilanna gengur
gegnum okkar hendur. Pvi er ekki á-
stæðulaust að heimta fullnægjandi
fræðslu í þeim efnum. Okkur er trúað
fyrir börnunum, að fæða þau og fóstra
og fræða. Til þess þurfum við sérstaka
fræðslu. Enginn fæðist með þeirri þekk-
ingu sem lífið útheimtir. Og barnaupp-
eldið er að öllu leyti svo mikið vanda-
verk, að til þess þarf margháttaða þekk-
ingu. Menn kvarta nú um þessar mundir
mjög yflr æskulýðnum. Eitthvað af þeim
kvörtunum er liklega á rökum bygt.
Við höfum hvorki tíma, ástæður né
næga þekkingu til þess að beina hon-
um í aðrar áttir. Við verðum að -'aeimta
hjálp til þess, og fyrsta hjálpinter nauð-
synleg þekking á meðferð og eðli barna
og unglinga. Við viljum leggja traustan
grundvöll undir framtið þeirra. Því
heimtum við þeim til handa góða barna-
fræðslu, sem þau síðar geti sjálf bygt á
staðgóða menningu fullorðinsáranna.
Við viljum fá góða undirbúningsmentun
handa mæðra og húsmæðraefnunum
okkar, sem byrji þegar í barnaskólun-
um, með skólaeldhúsnámi, og haldiö sé
svo áfram með sérnámi í hússtjórnar-
skólum og praktiskum húsmæðranám-
skeiðum um land alt, sem byggist á að
nota okkar eiginafurðir á heppilegri
hátt en hingað til.
Við viljum fyrirbyggja siðleysi og of-
drykkju hjá æskulýðnum. Pví heimtum
KVENNABLAÐIÐ
við endurbætt bannlög, sem séu í heiðri
höfð, en ekki ónýtt og svívirt.
Við viljum fá lög um opinberan styrk
handa fátækum ekkjum, sern færar eru
til að ala upp börn sín, sem ekki verði
talin að neinu leyti fátækrastyrkur, líkt
og komið er á með lögum i Danmörku
og vfða annarsstaðar.
Við viljum vinna að betra heilbrigðis-
eftirliti, og að bygð verði nauðsynleg
sjúkraskýli, spítalar og hressingarhæli
fyrir þá sjúklinga sem farnir eru af
spitölum, en þurfa þó hvildar og hress-
ingar við, sem þeir ekki geta fengið
annarstaðar.
Við viljum fá bætt launakjör ýmsra
kvenna sem eru í þjónustu rikisins, og
má þar fyrsta nefna ljósmæðurnar og
stúlkur við símann, einkanlega land-
síma, og einnig á skrifstofum símans.
Viljum við að þær fái launahækkanir f
samræmi við karlmenn þá sem eru í
likum stöðum.
Yfir höfuð heimtum við jöfnuð
á launakjörum karla og kvenna þeirra
sem hafa sama starf á hendi og verða
að hafa sama undirbúning undir þau.
Einnig að konur hafi rétt til að hækka
i launum og flytjast upp í þær stöður
sem hærra eru launaðar, eftir sömu
reglum og karlmenn, en að ekki sé
geDgið jafnan fram hjá þeim og karl-
menn settir í þessar stöður, jafnvel þótt
konur hefðu átt að fá þær eftir almenn-
um venjum við slík tækifæri.
Það er þessi innri bygging þjóðfé-
lagsins, sem konur um allan heim vilja
taka sér fyrir hendur að reisa úr rúst-
um. Það er verndun þeirra verðmæta,
sem of oft ganga í súginn hjá karl-
mönnunum bæði fyrir þekkingarleysi
þeirra og flokkavald. Og það er einnig
jöfnuðurinn milli karla og kvenna í
réttindum, áliti og lífsskilyrðum, sem
verður efst á blaði, og hyrningarsteinn-
inn undir þessari pólitik. Þess vegna
skilja konurnar hana betur en karl-
menn. Þær vita best hvar skórinn krepp-
ir að.
Briet Bjarnhéðinsdóttir.
Iívennaliistinn verður B listi
við landskjörið í vor. Alls eru listarnir
5. Jón Baldvinsson alþm. efstur á AI-
þýðuflokkslistanum, Jón Porláksson
ráðherra efstur á íhaldslista, Magnús
Kristjánsson framkv.stj. á lista Fram-
sóknarflokksins og Sigurður Eggers
bankastj. á lista Frjálslynda flokksins.
Tvær konur eru á lista Alþýðuflokks-
sins: Frú Jónína Jónatansdóttir í Rvík
í 2. sæti og frú Rebekka Jónsdóttir á
ísafirði í 4. sæti. Á lhaldslista er ein
kona: Frú Guðrún Briem Rvík í 3. sæti.
— Er ekki óliklegt að framkoma
kvennalistans hafi valdið nokkru um
að leiðtogar þessara flokka buðu nú
konum sæti á listum sínum. En öllum
er þó ljóst að engin von er tii að
þessar konur komist á þing að heldur,
nema efstu mennirnir verði ótrúlega
skammlífir.
Mælt er að einhverjir »vinir« kvenna-
listans hafi látið fréttast að kvenna-
listinn væri úr sögunni, en lesendurnir
mega bera það til baka. Það verður
kosið um hann ekki síður en um »þá
pólitísku«, og skipa listann eins og
flestum mun kunnugt:
Frú Brlet Bjarnhéðinsdóttir, Reykjavík.
Frú Guðrún Lárusdóttir, Ási Reykjavík.
Kensluk. Halldóra Bjarnadóttir Rvík.
Frú Aðalbjörg Sigurðardóttir, Reykjavik.
Köllun konunnar.
Nokkrar hugleiðingar
eftir Guðrúnu Lárusdóttur.
II.
Það liggur i augum uppi, að með
réttarbót þeirri er konum hefir hlotn-
ast, fylgja ýmsar skyldur, sem á marg-
an hátt geta bætt við hin sjálfsögðu
skyldustörf konunnar, og þannig auk-
ið henni fyrirhöfn, mun þvi vafalaust
verða að því spurt: hefir konan eigin-
lega mikinn hagnað af réttarbótinni?
í fljótu bragði mætti virðast, að svo
væri eigi. En sé betur aðgætt verður
svarið efalaust játandi. Reynslan ein
nægir þó til þess að svara spurning-
unni til hlýtar, og tíminn leiðir hana
í ljós. Þótt segja mætti að nokkur
reynsla væri þegar fengin, a þessum
árum, sem liðin eru síðan konur öðl-
uðust kosningarrétt og kjörgengi, þá
væri það þó ekki sanngjarnt að dæma
eingöngu eftir því, þegar þess er gætt
sem á undan er farið; en óhætt má þó
segja að konur yfirleitt finna meiri hvöt
hjá sér til þess að ihuga og kynnast
landsmálum nú en verið hefir, sem og
er næsta eðlilegt, því að frá því að
vera hlutlausir áhorfendur, hafa kon-
ur verið kvaddar til þátttöku í lands-
málum. Með atkvæðaréttinum einum
er sú breyting á orðin. Hann er kjör-
gripur sem konan hefir i höndum,.
með honum leggur hún sinn skerf til
heilla landi og lýð, meðferð hennar á
honum sýnir aðstöðu hennar i lands-
málum. Það eitt að hafa atkvæðisrétt
um almenn mál er stórt atriði í sögu
einstaklingsins, hvort heldur kona er
eða karlmaður. Hann krefur umhugs-
unar, hann vekur þroska þegar rétt
er með farið, og hann skerpir ábyrgð-
artilfinningu einstaklingsins.
Konan, sem um órnuna tíð hefir
setið hjá og horft aðgerðarlaust á með-
ferð landsmála, hlýtur að hugsa um
það með einlægri alvöru, að nú er
henni falinn trúnaðarstarfi, sem henni
ber að rækja með skyldurækinni sam-
viskusemi. Hugur hennar er vakinn,
sjónarsvæðið stækkar, áhuginn glæðist,