Kvennablaðið - 28.06.1926, Síða 1

Kosningadagurínn
I. Júll.
Á fimtudaginn kemur fara fram
hlutijundnar kosningar um alt landið,
til að kjósa 3 landkjörna alþingismenn
til e(fri deildar. Eins og kunnugt er, þá
þá eru listarnir 5, þótt mennir séix að-
eins þrír. Tveir af listunum hljóta því
að falla. B-listinn, sem er kvennalistinn,
ælti þó að vera sá Jistinn, sem vissast-
ur væri að koma manni að, þar sem
konur eru meiri hluti kjósenda í land-
inu. Vitaskuld eru þó konur sumstaðar
farnar að binda sig í flokka, t. d. jafn-
aðarmannakonurnar, og er sá flokkur
svo fast saman bundinn, að varla mun
þurfa að vænta fylgis frá þeim. En
um aðrar konur verður varla sagt það
sama, þar eru flokksböndin öðruvísi,
enda ber konum lítil nauðsyn til að
festast á þeim snögum, þar sem ekkert
kemur í móti. Engin sérmál kvenna
tekin upp af flokkunum, engin völd í
flokkunum, né afskifti af pólitík þeirri,
sem bindur flokkinn saman. Nei, kon-
unum er ekki ætlað annað hlutverk en að
efla atkvæðastyrk þeirra, þær hafa eng-
an frekai’i íhlxxtunarrétt til að ráða því
hverri pólitískri stefnu flokkurinn
fylgir.
Menn segja, og blöðin fullyrða það, að
allir frambjóðendur verði að heyra til
einhverjum ákveðnum pólitískum flokki.
Kvennablaðið hefir nú í öðru tölubl. sínu
í vor sýnt fram á, að konur eru einmitt
sérstakur flokkur. Þeirra áhugamál eru
alt önnur en áhugamál flokkanna, því
verða þau altaf að lúta í lægra haldi.
Flokkarnir hafa aldrei neitt fé fyrir
hendi til að koma þeirn í framkvæmd.
ÖIl sérmentun kvenna er algerlega van-
rækt. Mæðratryggingar hafa varla kom-
ið til orða í þinginu. Ekknastyrkir, sem
víða eru komnir á handa ekkjum með
mörgum börnum heyrast ekki nefndir af
stjóxnmálamönnum vorum, þótt lög séu
komin á fyrir mörgum árurn, í mörgum
öðrmn löndum, t. d. Danmörku, þar sem
lög um styrki handa ekkjum, sem fær-
ar væru að ala upp börn sín voru sam-
þykt 1913. Og bindindis og bannmál-
unum vita allir hvernig er ltomið, —
Alt þetta sýnir, að fyr en konurnar sjálf-
ar taka áhugamál sín í sínar eigin hend-
ur til meðferðar og fi-amkvæmdar, fyr
fá þær aldrei komið þeim í rétt horf.
Það nægir ekki fyrir þær að vera í flokk-
unum, því þessum málum hafa þeir
engan áhuga fyrir, og vilja ekkert fé til
þeirra veita.
Og það er einnig eitt annað mikilsvert
atriði í þessu máli. Það er: að meðan
koriurnar láta alt reka á reiðanxim um
sín eig'in mál, eða kasta öllum sínum á-
hyggjuefnum upp á karlmennina, þá
læra þær aldrei að hugsa sjálfar, finna
aldrei til þeirrar ábyrgðartilfinningar,
sem rnenn eignast við að ráða sjálfir
málum sínum. Það væri eins og þjóð,
sem altaf er stjórnað af öðrum. Hún
fær hvorki sjálfstæðistilfinningu né á-
byrgðartilfinningu fyr en hún tekur öll
sín mál í sínar eigin hendur. Ungling-
urinn fær þá fyrst ábyi’gðartilfinningu
fyrir meferð eigna sinna, þegar hann
verður fjár síns ráðandi.
Því er það eitt spor á þroskabraut
kvenna, að taka áhugamál sín í sínar
eigin hendur, og setja fulltrúa fyrir þau
inn í löggjafarþingin. Það er alveg í
samræmi við það sem allar stéttir manna
gera, því hvað svo sem pólitísku
blöðin segja, þá eru konurnar sérstakur
flokkur eða stétt, með ýmsum öðrurn
áhugamálum en karlmennirnir. Og
stundum jafnvel alveg gagnstæðum.
Skal hér að eins bent á eitt þeirra,
launamálið. I æði mörguxn, eða jafnvel
flestum tilfellum, finst Karlmönnum
réttlátt, að konur fái margfalt minni
Iaun en þeir, fyrir alveg sömu störf eða
hliðstæð störf. Þessu til sönnunar má
nefna hér stutta grein í Tímanum eftir
Jónas Jónasson, þar sem hann skamm-
ar frk. I. H. B. mjög fyrir það, að með
Kvennaskóla frumvarpi stjórnarinnar
berjist hún fyrir að fá afar há laun. En
mundi nokkur karlmaður standa fyrir
öllum rekstri og kenslu jafn stórs skóla
fyrir minni laun? Og ætli laun J. J. við
Samvinnuskólann séu ekki fullt svo há,
og hefir sá skóli þó mikið færri nem-
endur, og kennslustundir þar miklu
færri daglega.
Að öllu þessu athuguðu getum við séð,
að konur eru nauðbeygðar til að hafa
sérstakan kvennalista, ef þær eiga að
að standa fyrir sínum áhugamálum og
geta fengið fulltrúa á þing fyrir sig, til
gæta hagsinxina kvenna yfirleitt.
Nú hafa konur, sem áður er sagt, sett
upp sérstakan kvennalista. Flokkablöð-
in hafa verið að reyna að gera hann tor-
tryggilegan á allan hátt. Þær konur, sem
á honum eru, eru alþektar hér í bæ.
Ýmsar erfiðar kringumstæður hafa gert
það að yerkum, að of lítið hefir verið
unnið fyrir þenna lista, skortur á blaði
o. fl. En þrátt fyrir það höfum vér feng-
ið svo hlýjar óskir kvenna víðsvegar frá,
fyrir honum, að það gefur bestu vonir.
Við vonum, að honum verði ekki síður
tekið hér í Reykjavík en annarstaðar.
Við konurnar, sem á listanum eru þol-
um ve! að falla. En íslenska kvenþjóðin
þo!ir illa kosningar ósigra. Það veikir á-
lit kvenna og sýnir um af þroska og á-
hugaleysi. Sérlisti kvenna við landkjör,
sem fær yfirgnæfandi atkvæðafjölda, er
eina leiðin til að geta jafnan xitt tvo full-
trúa í efri deild, og tveir af fjórtán geta
oft komið talsverðu fram. Og það er
praktísk leið, því þá fara jafnan næsta
ár fram kjördæma kosningar. Og ef
konur kæniu ætíð frani sérlista sínum
við landkjörið, þá mundu flokkarnir
verða mjög ljúfir til samvinnu við kjör-
dæma kosningarnar árið eftir, og þá færu
að verða líkur til að konur gætu líka
fengið þar fulltrúa inn í þingið í sam-
vinnu við pólitísku flokkana.
Konur! hugsið um þetta núna á
fimtudaginn kemur. Þið sem ekki eruð
flokkum bundnar ættuð allar að koma
og fylkja ykkur um kvennalistann. Og
þið, sem ekki viljið styrkja Jafnaðar-
menn ættuð allar að kjósa kvennalist-
ann, því það verða kvennlistinn og AI-
þýðulistinn sein berjast við kosninguna.
Annarhvor þeirra verður að falla. Látið
það ekkí verða Kvennalistann. Munið
að kosningaósigur nú veikir ykkur um
langan tíma.
Komið allar kosningadaginn, og kjós-
ið Kvennalistann. Munið að sameinaðar
stöndum vér, en sundraðar föllum vér.
Til kvenna í
Reykjavík.
Nújeru aðeins örfáir dagar þangað til
landlýjörið fer fram. í því eiga konur
sem (kariar að taka jafnan þátt. Og þá
jnætú»r *>á vð þar ættu og gætxi kon-
urnai hxxl t enn meiri áhrif en karlmenn,
af þv\ þijer eru fleiri. En tölur hagstof-
unnar híifa sýnt, að hingað til hafa
miklu færri konur tefeið þátt í kosning-
unum en karlmenn. Veldur því oft, að
húsmóðirin hefir fáum á að skipa og get-
ur naumast komist frá heimili sínu. Hér
í Reykjavík ætti það þó að vera hægra
en í sveitunum. Hér þurfa konxir ekki
langt að fara, og allur tíminn sem kosn-
ingin tekur, ineð ferðinni til og frá heim-
ilinu, þarf varla að verða meiri en ein
klst. Á meðan geta konur eflaust skifst
á yerkum til að hjálpa hver annari, ef
að 'ekki er um neitt annað fólk á heim-
ilunum að gera. Það er skömm fyrir ís-
lenskar konur að láta það sjást svart á
hvítu, að þær hirði ekkert um þau dýr-
mætu réttindi sem kosningarrétturinn
(