Lögberg-Heimskringla - 21.09.1967, Blaðsíða 4
4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 21. SEPTEMBER 1967
Lögberg-Heimskringla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Prinled by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Slreet, Winnipeg 2, Man.
Edilor: INGIBJÖRG JÓNSSON
$ President, Grettir Eggertson; Vice-President, S. Aleck Thorarinson; Secretary,
| Dr. L Sigurdson; Treasurer, K. Wilhelm Johannson.
EDITORIAL BOARD
Winnipeg: Prof. Haraldur Bessason, chairman; Dr. P. H. T. Thorlakson Dr.
' Valdimar J. Eylands, Caroline Gunnarsson, Dr. Thorvaldur Johnson, Rev. Phillip
M. Petursson. Vancouver: Gudloug Johannesson, Boai Bjarnason. Minneapolis:
Hon. Voldimor Bjornson. Victoria, B.C.: Dr. Richord Beck. Icelond: Birgir Thor-
lacius, Steindor Steindorsson, Rev. Robert Jack.
Subscriplion $6.00 per year — payable in advance.
TELEPHONE 943-9931
Authorized os second closs moil by the Post Office Deportment, Ottowo,
and for payment of Postage in cash.
Hennar er saknað —
en væntanleg aftur
Hver fyrirspurnin1 hefir rekið aðra síðastliðinn mánuð á
skrifstofu L-H. Allir vilja fá fréttir af líðan Ingibjargar
síðan hún gekk undir uppskurð og sumir hafa hellt yfir
okkur skömmum fyrir að flytja ekki fréttir af henni.
En sannleikurinn er að hún hefir hlýtt læknisráðum,
farið vestur til Moose Jaw með systur sinni, reynt að skilja
allar áhyggjur eftir í gWinnipeg, njóta hvíldar og ná fullum
bata sem fyrst.
Nú höfum við fengið bréf frá henni sem gefur góða von
um að ekki verði langt þangað til hún tekur aftur við
ritstjórn. Okkur er ánægja að prenta hér parta úr því:
Moose Jaw, Sask.
13. september 1967.
Ég þakka bréfið frá þér og svo líka bréfasyrpuna sem kom
í morgun1. Ég hafði ánægju af að lesa bréfin, en ritararnir
telja víst að ég sé starfandi við L-H. Þetta bið ég þig að
leiðrétta í blaðinu. — Eins og komið var hefði ég ekki
getað komið nálægt blaðinu þessar síðustu vikur þótt ég
hefði öll verið af vilja gerð...
Ég er nú farin að hressast all verulega, enda er ég bor-
in hér á höndum systur minnar, barna hennar og fjölskyldna
þeirra. Matarlystin eykst með degi hverjum og líkams-
styrkur að sama skapi — matur er mannsins megin, eins
og þar stendur.
Hér er steypirigning í dag, en vætan kemur nokkuð
seint því hér hefir lítið sem ekkert rignt síðan í júní, og
uppskeran því fremur rýr.
Moose Jaw er fallegur bær og friðsæll, laus við skarkala
stórborganna og kann ég hér vel við mig, en geri nú samt
ráð fyrir að koma heim í lok septembermánaðar.
Með beztu kveðjum til ykkar og þeirra vina sem kunna
að koma inn á skrifstofuna.
Ingibjörg.
Ritnefnd blaðsins árnar frú Ingibjörgu alls góðs og vænlir
þess að hún komisí til fullrar heilsu sem fyrst.
* * *
Dr. RICHARD BECK:
Ný útgáfa rita Axels Thorsteinson
Axel Thorsteinson ritstjóri er löngu góðkunnur fyrir rit-
störf sín, og sérstaklega fyrir smásögur sínar, sem vakið
hafa verðskuldaða athygli og hlotið lofsamleg ummæli hinna
dómbærustu manna.
Fyrir stuttu síðan kom út ný og aukin útgáfa af sögum
hans undir heitinu Horft inn í hreint hjarta og aðrar sögur
frá tíma fyrri heimstyrjaldar. En hann var í her Kanada í
tæpt ár, 1918-19, og segir hann nánar frá því í eftirmálan-
um að þessu sögusafni sínu.
Sanngjarnt er að dæma þessar sögur hans í ljósi tilgangs
hans með þeim, en það marltmið sitt skilgreinir hann í
eftirmála bókarinnar. Kveðst hann hafa lagt aðaláherzluna
á það, að lýsa sögupersónum eins og þær komu honum
fyrir sjónir, og segir ennfremur:
„Ég geri engar kröfur til þess, að þessi sögukorn mín
verði kölluð skáldskapur, hvað þá mikill skáldskapur, en
því held ég fram, að þær séu sannar lýsingar á mér og
félögum mínum og ýmsum atvikum úr lífi mínu og þeifra,
þennan tíma, sem við vorum saman í hernum, og ég vona,
að þær varpi nokkru ljósi á hugsanalíf okkar. Sögurnar eru
allar til orðnar á kveldstundum, er ég hef setið og minnzt
liðinna atvika. Eitthvert smáatvik hefir seitt fram önnur
fleiri og úr orðð sögukorn. Ég hef, eins og alla tíð, frá því
ég fór að skrifa sögur, lagt áherzlu á, að laga ekki stíl
minn eftir öðrum eða leita fyrirmynda og fara í orðatíning
í gömul rit, því að slíkar lánsfjaðrir fara alltaf illa. í mín-
um augum er hið einfaldasta fegurst.“
Fæ ég eigi betur séð, en að Axel hafi yfirleitt tekizt vel
að ná þeim tilgangi með sögum sínum, er að ofan er lýst,
og ósjaldan ágætlega, svo að frásögnin verður allt í senn,
lifandi, áhrifarík og eftirminnanleg.
Fyrsta og lang lengsta sagan í safninu, „Horft inn í hreint
hjarta“, og því samnefnd bókinni, er að miklu leyti ný-
samin, en eins og fyrri sögur hans, sem hér eru endur-
prentaðar, er hún frá fyrri heimstyrjaldar árunum. Þetta
er mjög eftirtektarverð og prýðisvel sögð saga. Söguhetjunni
Hlick, félaga höfundar í kanadíska hernum, sem var borinn
og barnfæddur í Rúmeníu, er lýst af glöggskyggni og sam-
úðarríkum skilningi, og um annað fram þeirri miklu breyt-
ingu til hins betra, sem göfgandi áhrif frá Nellie, konunni,
sem hann ann, hafa á hugsunarhátt hans. Kjarni sögunnar
og nafngift felst í þessum orðum höfundar:
„En kynnum hans við Nellie hygg ég rétt lýst með þess-
um orður: Hann horfði inn í hjarta hennar og fann, að það
var hreint.“
Margir fleiri koma þar við sögu heldur en Hlick, en öll-
um þessum ólíku félögum sínum lýsir höfundur með sömu
samúðartilfinningu, en jafnframt hispurslaust og hrein-
skilningslega. Atburðalýsingar eru einnig vel gerðar og sann-
færandi, og inn í frásögnina eru fléttaðar hugþekkar nátt-
úrulýsirlgar, sem auka á tilbreytni hennar. Allvíða er þar
einnig slegið á strengi glettni og gamansemi.
Ekki eru smásögur Axels síður athyglisverðar en hin
langa upphafssaga bókarinnar. í þeim er brugðið upp hjart-
næmum myndum og minnisstæðum, svo sem í sögunum
„Þung spor“, „Góða nótt“, og „Blóðspor“, að nokkrar séu
nefndar. En allar þessar sögur höfundar frá styrjaldarár-
unum svipmerkjast af nærfærni hans í persónulýsingum
og djúpstæðri samúð með þeim, eins og börnunum, sem
eru aumkvunarverðustu fórnardýr styrjaldanna. Og það,
sem gefur þessum sögum ekki sízt gildi, er einmitt það,
hve rauntrú frásögnin er. Auðséð er og auðfundið, að hér
heldur á pennanum maður, sem ritar út frá eigin reynslu,
og gæddur er bæði ríkri athyglis- og frásagnargáfu.
„í mínum augum er hið einfaldasta fegurst,“ segir Axel
í skilgreiningunni á söguritun sinni, er fyrr var vitnað til.
Þetta er ekki sagt út í bláinn. Stíll hans er látlaus en lipur,
málið hreint og áferðarfallegt, og fellur vel að efninu. Höf-
undur kann þá list, að láta atburðina sjálfa tala. Og einmitt
þess vegna glöggva sögur þessar lesandanum skilning á
ömurleik og hörmungum styrjalda, og glæða samtímis
friðarást hans.
Síðastliðið haust kom einnig út 2. prentun, aukin og
breytt, af 1. árgangi tímaritsins Rökkurs, en Axel hóf út-
gáfu þess í Winnipeg 1922, og gaf það síðan út um margra
ára skeið í Reykjavík. Rökkur var vinsælt rit, og er það
fyrir áeggjanir úr ýmsum áttum, að útgefandi hefur nú látið
endurprenta fyrsta árgang ritsins.
Árgangur þessi er harla fjölbreyttur að efni, Ijóð, sögur
og greinir, og um allt hinn læsilegasti. Þar kynnist lesandinn
ýmsum fyrstu ritverkum höfundar, er á prent komu; meðal
þeirra er fyrsta smásaga hans, „Skógareldur”, skrifuð í
Noregi í júlí 1914, en uppraunalega birt í Eimreiðinni
(XXII. árg. 1. hefti). Þessi, og aðrar fyrstu sögur hans, eins
og „Gaska“, sem á rætur sínar að rekja til dvalar hans í
Danmörku haustið 1914, bera þegar gott vitni athyglis- og
frásagnargáfu hans, og sverja sig í ætt við seinni smásögur
hans um íburðarlaust og geðþekkt málfar.
Af ritgerðum er mestur fengur að erindinu „Silfurhærur“,
sonarlegri og hugljúfri endurminningu um foreldra höfundar
og æskuheimili hans. Er það sannarlega mikils virði að eiga
þá glöggu og skilningsríku lýsingu á þjóðskáldinu Stein-
grími Thorsteinsson og frú Guðríði konu hans og heimilis-
lífi þeirra.
Prýðisgóð er þýðingin á hinni snjöllu smásögu, „Vita-
vörðurinn11 eftir Henryk Sienkiewics.
Kvæðin, sem öll eru frá yngri árum höfundar, eru lipur
og ljóðræn, þrungin næmum tilfinningum; hefði hann
gjarnan mátt leggja meiri rækt við Ijóðgáfu sína. Þýtt og
innilegt er ljóðið „Bæn'“, enda fannst Björgvin Guðmunds-
syni tóriskáldi svo mikið til þess koma, að hann samdi lag
við það. „Svalan mín“ er einnig léttstígt ljóð og fagurt, en
því sneri dr. Waston Kirkconnell á ensku, og kom það í
þýðingarsafni hans, The Norih Amercan Book of Icelandic
Verse (1930). í kvæðinu „Margt er í hömrunum“ slær höf-
undur á þjóðkvæðastrenginn, og nær þeim tón vel, og ekki
síður í þulunum í sögunni „Ævintýri,“
Eitt af beztu kvæðum Axels er annars erfiljóð hans um
séra Matthías Jochumsson, ort er höfundi barst vestur um
haf andlátsfregn þjóðskálds-
ins. Eftirfarandi erindi gefur
hugmynd um það, hvernig
þar er í strengi gripið:
Lífsins í leik
lékstu á strengi svo náði
þér enginn.
Ódáins eik
ertu í listanna skógi, þó
burt sértu genginn.
Þessi nýja útgáfa af ritum
Axels Thorsteinson er vönd-
uð og smekkleg að ytri bún-
ingi, um allt hin eigulegasta
frá því sjónarmiði.
Sæmundur hét maður. Hann
var í ríkisins þjónustu. Eitt
sinn kom hann að gistihúsi í
sveit og beiddist gistingar. —
Ráðskona nvar ein heima. Sæ-
mundur fékk hinn bezta beina
og var einn með ráðskonunni
í gistihúsinu um nóttina. —
Morguninn eftir vaknar hann
snemma og man þá, að hann
er peningalaus með öllu, fer
á fætur, tekur hesta sína og
ríður burtu.
Ráðskonan þekkti gjörla
stofnun þá, sem hann vann
hjá, og sendir henni þegar
reikning í þrem liðum. Fyrsti
liðurinn var kvöldverður, er
hún reiknaði á 3 krónur, her-
bergi á 4 krónur og önnur að-
hlynning, er henni reiknaðist
5 krónur.
Why
The
Christian
Science
Monitor
recommends
you read
yonr local
newspaper
Your local newspapér keeps you in-
formed of what’s happening in your
area — community events, public
meetings, stories about people in
your vicinity. These you can’t — and
shouldn't — do without.
HOW THE M0NIT0R COMPLEMENTS
YOUR LOCAL PAPER
The Monitor specializes in analyzing
and interpreting national and world
news ... with exclusive dispatches
from one of the largest news bu-
reaus in the nation’s capital and
from Monitor news experts in 40
overseas countries and all 50 states.
TRY THE M0NIT0R — IT'S A PAPER
THE WH0LE FAMILY WILL ENJ0Y
The Christian Science Monitor
One Norway Street
Boston, Massachusetts, U.S.A. 02115
Please start my Monitor subscription for
the period checked below. I enclose
$______(U.S. funds).
□ 1 YEAR $24 □ 6 months $12
□ 3 months $6
Name_
Street_
City___
State_
ZIP Code
PB-17