Lögberg-Heimskringla - 15.01.1970, Síða 1
THJOOMINJASAfNI0•
fiEYKJAVIK,
I CELANO .
Ilögberg-Jletntékrmgla
Stofnað 14. jan. 1888
Stofnað 9. sept. 1886
84. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 15. JANÚAR 1970
NÚMER2
RICHARD BECK:
Hughrif
ELLIMÖRK
I
Dýpri rúnum ritast. brá,
roði kvöldsins yfir dögum.
Hraðar tímans hjarta slá
heyri ég í klukknaslögum.
BERGMÁL
Öldugjálfur mér söng við súð
í sjóferðum mínum á yngri dögum.
Báruraddir, er brotna á flúð,
sem bergmál mér hljóma af gömlum lögum.
VONARSTJARNAN
Vakir stjarna vegi mínum yfir
vonar, sem í barmi mínum lifir;
geislafingri bendir leið til landa,
löngu dreymdra, morgunbjarta stranda.
Bréf frá séra Roberf Jack
Tjörn, Vatnsnesi,
V. Hún., Iceland
28. des., 1969.
Kæra Ingibjörg
og lesendur L.-H.
Nú er gamla árið að líða
undir lok. Tíðarfarið hefur
verið gott en heilsufarið slæmt
— svo slæmt að ekki gat ég
messað neinsstaðar á hátíðinni
vegna influenzu, sem hefur
geisað hér um allt og lagt
menn og konur í rúmið með
háum hita. Að vísu var ég á
ferð að skíra börn en það var
bara auka þjónusta. Þetta er
aðeins í annað skipti í 26 ára
þjónustu sem prestur, að ekki
var hægt að messa á jólunum.
Hitt skiptið var árið 1950 í
Grímsey þegar veðrið var
ofsalegt. Hér á slóðum liggja
bændur í inflúenzu og ástand-
ið mjög slæmt í héraðinu.
Vonandi að það batni sem
fyrst. Við hér á Tjörn erum
hress.
Frá Canada fékk ég mörg
jólakort og þakka ég öllum
fyrir þau. Það var ánægjulegt
að heyra frá Fay Helgason,
Vinkonu minni og frá Ingu
Holm; ágæt kona, sem við
hjónin kynntumst vel í Ár-
Borg. En allt er breytingu
undirorpið og eru þessar
ágætu konur báðar ekkjur
sem misstu góða menn.
Nú er sjónvarpið (T. V.) á
íslandi komið á mjög marga
staði og rétt fyrir jólin fengu
flestir Austfirðingar að sjá
þetta undratæki. Hér á Vatns-
nesinu eru nokkrir búnir að
fá tæki en hér á Tjörn notum
við ennþá útvarpið eða hljóð-
vairp eins og það er kallað á
nútíma máli. Það er alltaf
leiðinlegt að vita til þegar
Reykvíkingar fengu sjónvarp
frá hernum í Keflavík, dæmdu
margir útsendingu hans og
álitu að hún væri yfirleitt,
spillandi fyrir þjóðina. Nú síð-
an íslenzka sjónvarpið tók til
starfa hefur það áreiðanlega,
sigrað á setuliðinu í Keflavík
í morðmyndum og er Dýrling-
urinn (The Saint) til fyrir-
myndar í þeirri iðju. Ég man
þegar Keflavíkur sjónvarpið
sýndi Bonanza voru margir
Islendingar á móti hénni. Nú
er hún sýnd í íslenzku sjón-
Varpi og mörgum þykir gam-
an af henni. Hvenær verður
máður sannleiks megin? Eða
hvenær á maður að hafa þann
þroska að trúa ekki því sem
stjórnmálakerfi segir honum?
íslenzka sjónvarpið er ó-
merkilegt þegar það færir
morð inn í stofur íslenzkra
borgara. íslenzka þjóðin hef-
ur spillst nógu mikið síðan
árið 1940. Það var tímabært
að nota sjónvarpið á betri
vegu fyrir hana en að sýnia
glæpamyndir. En óneitanlega
eru einnig sýndar í sjónvarpi
hér margar góðar og skemmti-
legar myndir. Af hverju eiga
morðmyndir að koma nokkurn
tíma fram? Við erum ekki
bættari með þeim en auðvitað
má segja að enginn sé neydd-
ur út að horfa á þær.
En íslenzkir sjónvarpseigend-
ur hafa ekki kost á annarri
dagskrá. Þeir verða annað
hvort að horfa á það, sem
þeim er rétt eða loka fyrir
tækin. Nei, eini þyrninn í
holdi mínu út af íslenzka sjón-
varpinu er sú, að það sýnir
það, sem áður var sýnt frá
Keflavík og fordæmt. Lítur
morð betur út undir fána ís-
lenzks ríkissjónvarps? Burt morð á Natan á Illhugastöð-
með allar glæpamyndir úr!
sjónvarpinu hér. Það er ótelj-
andi margt gott efni til að
sýna á þeim tuttugu og einum
tíma eða svo á viku sem sjón-
varpið er á — stuttur tími sem
má vel nota til andlegrar upp-
örvunar á okkar fámenna
landi.
Síðan ég byrjaði þetta bréf
hefur veðurstofan spáð vondu
veðri, norðan með snjókomu.
Það er vetur enn á íslandi.
Það var verið að bjóða mér til
Ástralíu, til kirkjustarfs þar.
í nokkur ár hefi ég átt bréfa-
viðskifti við prest og háskóla
dósent í suður Ástralíu. Ég
fékk nýlega bréf frá honum
og heitir hann séra Scherer.
Hann veit um íslendinga sem
hafa fluttst til Perth í því
landi og ég held að hann álíti,
að þá vanti prest sem kirkja
hans vill útvega. Án þess að
fara nánara út í þá sálma, hefi
ég skrifað áður til ykkar, að
ekki kæri ég mig um að fara
frá Fróni. örlög mín eru
bundin hér. En óneitanlega
mundi vera gar an r,ð skreppa
til „Down Unútu“: Sheier er
merkilegur maður og hefur
hann þýtt Nýja Testamentið
á mál frumbyggjenda þar í
landi og hefur hann mikinn
mga á forn íslenzku og ís
lenzkum bókmenntum göml-
um.
Síðustu fréttir úr Reykjavík
eru þær, að margir liggja þar
í hálsbólgu og Hong Kong in
flúenzu og læknar höfðu mik,
ið að gera á jólunum. Til sam-
anburðar láu aðeins 30 manns
í Glasgow, milljónamanna
borg í þessari flenzu á jólun-
um samkvæmt útvarpi frá
Skotlandi í kveld. Sólarlaust
og slæmt sumar hefur áreið-
anlega haft vond áhrif á okk
ur.
íslendingar gengu í efna
hagsbandalag EFTA á Alþingi
um daginn og með því, að ég
álít, byrja íslendingar veru
lega að keppa í viðskiptamál
um. Öll samtök hafa sitt gildi
en fyrir fámenna þjóð er á-
hætta m e i r i. En fyrst og
fremst er ísland ekki lengur
einangruð eyja við hjara ver
aldar. Nú er hún þjóð með
þjóðum sem verður að standa
sig. Nú er torfbæjarpnenning'
in liðin undir lok, og lýsis-
lampar aðeins sýndir á söfn
um. ísland er að breytast óð-
um og það gamla „verður
bráðum gjörsamlega farið
nema sem sýningaratriði fyrir
„Tourists“. En hér á Vatnsnesi
er enn einn torfbær sem búið
er í. Hann er í Katadal þar
sem Friðrik og Agnes voru
forðum sem misstu lífið fyrir
um og hefur þeirri sögu verið
breytt í leikrit og leikin í út-
varpi í vetur.
Um daginn, eftir messu hér
var safnaðarfundur haldinn
og rætt um gamlar Guðsorða-
bækur sem Tjamarkirkja á.
Nýja Testamentið frá árinu
1704 er dýrmæt bók, meðal
annara, og var ákveðið að
selja hana ekki fyrir gott
verð, heldur að geyma hana
í kirkjunni. Það kostar um 10
DÚsund krónur ($130.00), að
gera við bókina. Það var á-
kveðið á fundinum að hver
safnarmeðlimur borgaði 500
krónur upp í kostnað. Ég ætla
að leggja til skáp til að geyma
bækurnar í í kirkjunni. Þetta
Nýja Testament er fágæt bók
og er búist við að margir
fræðimenn m u n d u heim-
sækja Tjörn til að mega skoða
hana. Ég geri ráð fyrir, að ef
hún væri seld á Christies eða
Southbýs í London mundum
við fá um kr. 80,000 til kr.
100.000 fyrir hana eða rúm-
lega $1000.00 eða meira. En
við viljum hafa hana hér því
hún var gefin kirkjunni á sín-
um tíma. Tjarnarkirkjan er
orðin með þeim fallegustu
sveitarkirkjum á íslandi og
var reistur í sumar sterkur og
fallegur veggur í gömlum stíl
í kringum garðinn. Þegar
hann verður fullgerður næsta
vor verður án efa, Tjörn, með
Framhald á bls. 5.
ÍSLANDSFRÉTTIR
BRYNJÓLFUR, ÁSMUNDUR
OGJÓHANNESí
HEIÐURSFLOKK
Brynjólfur Jóhannesson
1 breytingatillögum fjár-
veitinganefndar við fjárlaga-
frumvarpið fyrir árið 1970, er
lagt til að framlög til skálda
og listamanna verði hækkuð
um eina milljón króna, og
fjárveiting til þeirra, sem í
heiðursflokki eru, verði sér-
stök fjárveiting, er ekki
skerði fjárveitingu til al-
mennrar úthlutunar til lista-
manna. Jafnframt er lagt til
að fjölgað verði upp í 10 í
heiðurslaunaflokki og þeim
Ásmundi Sveinssyni, mynd-
höggvara, Brynjólfi Jóhannes-
syni, leikara, og Jóhannesi úr
Kötlum, skáldi, verði bætt við
í heiðurslaunaflokki. — Hver
listamaður í heiðurslauna-
flokki mun fá 125 þúsund
króna fjárveitingu á árinu
1970.
Þá er lagt til að starfsstyrk-
ir til listamanna verði 440
þúsund krónur á næsta ári og
listamannalaun, sem úthlut-
unarnefnd, kjörin af Alþingi,
úthlutar, verði samtals 4 millj
ónir 229 þúsund kr.
I heiðursflokki listamanna
verða þessir menn, ef sam-
þykktar verða tillögur fjár-
veitinganefndar: Ásmundur
Sveinsson, Brynjólfur Jó-
hannesson, Guðmundur G.
Hagalín, Gunnar Gunnarsson,
Halldór Laxness, J óhannes
Kjarval, Jóhannes úr Kötlum,
Páll ísólfsson, Tómas Guð-
mundsson og Þórbergur Þórð-
arson.
Tíminn 9. des.
* * *
SÍÐARA BINDI
ORÐATAKASAFNSINS
KOMIÐ ÚT
Almenna bókafélagið hefur
nú gefið út síðara bindið af
íslenzku orðtakasafni, sem dr.
Halldór Halldórsson prófessor
hefur tekið saman. — Nær
þetta bindi yfir uppsláttarorð,
sem hefjast á L og þeim stöf-
um sem síðar koma í stafró-
inu, en fyrra bindi verksins
kom út fyrir einu ári.
íslenzkt orðtakasafn er
þriðja verkið í bókaflokknum
íslenzk þjóðfræði, sem Al-
menna bókafélagið hefur gef-
ið út á síðustu fimm árum.
Fyrsta verkið í þeim flokki
var Kvæði og dansleikir,
tveggja binda rit sem Jón
Samsonarson tók saman; næst
komu íslenzkir málshættir í
samantekt Bjarna Vilhjálms-
sonar og Úskars Halldórsson-
ar, en síðan var hafizt handa
við útgáfu á Islenzku orðtaka-
safni, sem nú er komið út
allt.
í fréttatilkynningu frá Al-
menna bókafélaginu um út-
gáfu verksins segir m. a.:
íslenzkt orðtakasafn er eitt
þeirra rita sem hvorki eldast
né glata gildi sínu. Þar er
kominn til skjalanna megin-
hluti íslenzkra orðtaka frá
Framhald á bls. 7.
*