Lögberg-Heimskringla - 15.01.1970, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 15. JANÚAR 1970
GUÐRÚN FRÁ LUNDI:
NÁTTMÁLASKIN
Skáldsaga
7.
Ráða kjagaði heimleiðis með talsverðan böggul
undir hendinni. Þegar heim kom, stóð Siggi bí-
sperrtur úti á hlaði. Hann hefði víst alveg eins
getað farið þessa erfiðu morgungöngu eins og hún.
„Þú hefur svei mér verið fljót í ferðum, ef þú
hefur þá ekki svikizt um að fara alla leið. En
líklega hefurðu ekki svikizt um það, fyrst þú ert
með þennan böggul meðferðis,“ sagði Siggi, þegar
Ráða kom í hlaðið.
„Víst fór ég alla leið. Það er ekki svo langt
hérna ofan á Mölina að maður þurfi að vera
marga klukkutíma. En ég hef nú aldrei haft þann
sið, að híma hálfa dagana 1 búðinni, og allra sízt
núna, þegar dagsbirtan er ekki nema tveir eða
þrír klukkutímar,“ svaraði hún.
„Nú, nú, hverslags bölvaður grassúr er þetta
í þér, bikkjan þín. Hvernig hefur hann Páll okk-
ar það. Er hann tórandi ennþá?“
„Ég get nú bara Sagt þér það að hann er í búð-
inni eins og ekkert hafi í skorizt og alveg eins og
hann er vanur. En það er náttúrlega ósköp að
sjá trýnið á honum, garminum,“ sagði Ráða. „Ég
skauzt inn til Stínu Boga. Þær voru svo sælar og
glaðar, Jónanna og hún. Stína bað mig að segja
þér, að þær hefðu báðar sofið hjá Páli í nótt og
strokið hann og vermt, þangað til hann komst til
meðvitundar. Svo flissaði hún eins og hún væri
vitlaus. Þvílík kæti í manneskjunni! Ég vissi bara
ekki hvemig ég átti að taka þessu. Svo heyrði
ég að Bogi og einhver annar voru að blaðra um
það utan við búðardyrnar, að oddvitinn væri
búinn að skrifa kæru á þig, svo að þú fengir að
koma á kontórinn eftir nýárið, skinnið.“
„Já, sei sei, mér þykir þú 'gera talsvert úr
fréttunum. En hvernig leit hún Jónanna mín
elskuleg út? Var hún jafn kát og hin gálan? Það
er nú vissa en ekki vafi, að þau halda hvort við
annað, enda hæg heimatökin hjá þeim,“ sagði
hann.
»
„Hún sagði bara að þú gætir sofið rólegur. Páll
þyrfti hvorki meðul né lækni, enda myndir þú
seinastur allra verða beðinn að fara eftir þeim.
Mér finnst þú ekki vera neitt sérstakt eftirlætis-
barn sveitunganna, enda víst aldrei verið það,“
sagði Ráða.
„Fari þeir allir norður og niður. Ég reyni sjálf-
sagt að hafa mig burtu, áður en þessi bölvuð kæra
verður lögð fram. Svo þætti mér vænt um að fá
eitthvað að éta áður en ég legg af stað heimleiðis.“
„Þú hefur þó líklega gefið lömbunum morgun-
gjöfina, fyrst ég þurfti endilega að þvælast þetta
fyrir þig, ekki til neins gagns,“ sagði hún.
„Ég er búinn að fá mína morgungjöf vel út
látna hjá húsmóðurinni, ágætt kaffi. Um aðra
varðar mig ekki. Þú hefur víst allan daginn til
þess að hugsa um þessar fáu skepnur, sem eru
hér,“ sagði hann.
„Það er fullgott handa mér, slituppgefinni, að
fara að stússa í því. Hefurðu þá ekki gefið kúnni
heldur?“
„Dauðuppgefin af að skreppa héma ofan á
Mölina. Þetta er þá allur dugnaðurinn, sem þú
ert að monta af?“
Valdísi húsfreyju leizt ekkert á samlyndið úti
á hlaðinu. Hún flýtti sér að segja Ráðu, að hún
væri búin að gefa kúnni og mjólka hana, og lík-
lega hefði Þorkell gefið lömbunum.
en þá gæti ég hugsað að ekki yrði fallegur svipur-
inn á gaimla bóndanum á Barði, ef þér ferst það
skammarlega “
„Hvenær skyldi svipurinn á honum vera öðru
vísi en á illum tarfi,“ sagði hún, „og hvaða manna-
siðir eru það, að láta kvenfólk hirða fé. Það gera
engir nema einhverjir grautarhausar eins og karl-
inn á Barði og hans niðjar.“
. „Það varzt þú, sem vildir þetta. Þóttist vera
alvön að hirða,“ sagði hann.
„Ég bjóst við að þú yrðir hérna hjá mér. Ann-
ars hefði ég ekki tekið það í mál. En nú heyrist
mér þú vera staðráðinn í að fara suður frá öllu
saman," sagði hún.
„Hvað skyldi ég hafa haft að gera hér yfir
þessum fáu skepnum?“ sagði hann.
„Ég gæti nú samt vel trúað því að ég hlypi
frá þessu öllu saman einhvern daginn eins og
Veiga greyið frá krakkanum. Þú hefur líklega
verið hlýlegri við hana fyrstu vikurnar eins og
mig,“ sagði Ráða.
„Þið eruð allar eins, bölvaðar svikagæsir. Ég
sæi áreiðanlega ekki eftir þér, frekar en henni.“
„En þú getur alltaf gónt á eftir Jónönnu, hvar
sem þú sérð hana, þó að hún hafi víst ekki reynzt
þér mikið betur en hinar,“ sagði Ráða.
„Hún er sú eina, sem var nokkur manneskja.
Þið hinar eruð bara eins og hverjar aðrar dræsur,
sem enginn maður getur verið ánœgður með.
8.
Jónönnu fannst heimkoman heldu daufleg.
Bergljót gamla hafði víst lítið hreyft sig úr rúm-
inu þá dagana, sem hún hafði verið fjarverandi.
Hún sagði að það hefði verið svo kalt inni. Það
hefði ekki nennt að leggja í vélarangann, svo að
sér hefði verið svo kalt.
Húsmóðirin sagði, að sér fyndist þetta engin
meining hjá henni að vera að basla með kerlingar-
angann. Það væru foreldrar hennar á Bakka, sem
hún tilheyrði. En hún gæti ekki ætlað vandalausu
fólki að hugsa um hana, þegar hún sjálf væri
ekki heima,
Jónanna fann að það var eitthvað hæft í þessu,
en fram að Bakka vildi hún sízt flytja hana. Það
yrði víst eitthvað svipað þar, talið eftir að rétta
henni hjálparhönd. Það var hræðilegt að vera
aumingi og þurfa að þiggja alla hjálp frá öðrum.
Hún flýtti sér að ná í eldivið og leggja í vél-
ina. Hún sá að húsbændumir litu það homauga.
„Ætlarðu að fara að leggja í vélina svona
seint?“ spurði konan undrandi.
„Já, mér þykir ónotalegt inni hjá gömlu kon-
unni. Henni er þungt fyrir brjóstinu,“ sagði Jón-
anna og reyndi að láta ekki bera á gremjunni,
sem niðri fyrir gerði vart við sig. Þessi kona hafði
lofað að huga um gömlu konuna, meðan hún sjálf
væri að heiman. En svona ætlaði skjólið að
reynast.
Konan sagði hafa verið að þvo í allan dag og
engan tíma haft til að hugsa um kerlingarstráið,
enda hefði hún sofið mestan hluta dagsins.
Jónanna hitaði kaffi og bauð húsmóðurinni
með sér. Hún þáði það, en gamla konan hafði
enga lyst á kaffi. Það var ekki góðs viti, fannst
Jónönnu. Samtal kvennanna yfir kaffibollunum
var heldur stirt og vantaði alla einlægni.
Um nóttina vaknaði gamla konan með taki og
hita. Jónanna var því komin á fætur og búin að
hita upp baðstofuna, þegar húsmóðirin kom á
fætur. Hún var dálítið höst í máli yfir þessum
ljósagangi
„Ertu kannski að leggja upp í annan yfirsetu-
túr?“ spurði hún heldur hranalega.
„Nei, sem betur fer er það ekki,“ sagði Jón-
anma. „En Bergljót er víst búin að fá lungna-
bólgu.“
„Nú, þá geturðu hætt að rífast um það,“ sagði
hann illskulega. „Reyndu svo að komast að því
að láta einhvern mat á borðið, svo að ég geti farið
að hafa mig af stað frá þessu bölvuðu þvargi í
þér. Svo skaltu fóðra lömbin og kúna almenni-
lega. Það ætti ekki að vera vandi á vel verkaðri
töðu. En náttúrlega kanntu ekki að hirða skepn-
ur, þó að þú þykist geta það eins og allt annað,
„Þetta er nú meira næturgöltrið í þér. Ég veit
ekki hvað snemrna ég vaknaði við umganginn og
hurðarskellina,“ sagði húsmóðirin.
„Ég fór ekki ofan fyrr en klukkan sex og
reyndi að ganga svo hægt um sem ég gat,“ sagði
Jónanna.
„Jú, það var mikið fyrr,“ sagði húsmóðirin.
„Þá hefur það verið einhver annar en ég, sem
þú hefur hevrt til. En það verður að hafa hlýtt
á blessaðri gömlu konunni,“ sagði Jónanna.
„Það lítur út fyrir að það eigi að reyna það,“
sagði húsmóðirin örg og reigsaði fram.
Jónanna stundi mæðulega og hugsaði til sinn-
ar góðu frændkonu, Ingunnar á Svelgsá. Hún hafði
brugðizt við, þegar mest reið á hjálp. Hún tók
fram skriffæri sín og skrifaði hennar fáeinar lín-
ur. Það var ekki ómögulegt að hún ætti dropa,
sem gætu orðið að liði.
Þegar skatturinn var borðaður, spurði hún
hjónin, hvort þau gætu ekki lánað sér annan hvor’n
drenginn með bréf fram að Svelgsá. Hún þurfti að
bíða lengi eftir svari, að henni fannst. Konan leit
ti'l manns síns og hann leit til konu sinnar. Loks
kom þó svarið frá bóndanum:
„Það batnar oft kvef, án þess að sótt séu
meðul.“
„Ég skal fara. Ég verð ekki lengi á skíðum,“
sagði yngri sonurinn.
„Þakka þér fyrir, Manni minn, en það þarf
að fá leyfi pabba og mömmu,“ sagði Jónanna.
„Hann má víst fara fyrir mér,“ sagði konan.
„Hann er alltaf úti á þessum skíðum sínum hvort
sem er.“
„En mér finnst þetta bara svo þýðingarlítið,“
sagði bóndi. „Það væri það bezta, ef hún fengi
að sofna út af, án þess að farið Væri að sulla ofan
í hana meðulum. En strákurinn má svo sem fara
fyri'r mér. Hann nennir svo hvort sem er aldrei
að líta í bók, þegar almennilegt veður er.“
„Jæja, þú skreppur þá fram eftir og verður
fljótur,“ sagði Jónanna við drenginn.
Svo stóð hún upp frá borðum. Hún heyrði út
undan sér að þau hjónin fóru að rausa fram og
aftur um þetta umstang, sem hún legði á sig fyrir
kerlingargarminn.
„Það er ekki ólíklegt að hreppsnefndin sé
fegin að losna við að kjálka henni niður. Það yrði
varla stumrað svona yfir henni á þeim stað, hvar
sem hann yrði,“ sagði húsbóndinn.
„Já, mér finnst nokkuð langt gengið að ætla
mér að hugsa um gömlu konuna, þó að hún sé
undir mínu þaki þennan tíma,“ sagði húsmóðirin.
Meira heyrði hún ekki. Henni fannst tíminn
lengi að líða, þar til sást til drengsins. Og það
var kona í íylgd með honum. Hún efaðist ekki
um að það væri frænka hennar. Henni fannst
eins og létt væri af sér þungu fargi. En það var
ekki hægt að sjá að það gleddi húsmóðurina eins
mikið. Þó reyndi hún að sýnast gestrisin og fór
út á móti gestinum.
„En dugnaðurinn í þér, Ingunn mín. Þú ert
meiri hetjan eins og fyrr,“ sagði hún.
„Ojæja. Einhvern tíma hefur maður orðið að
fara út í verra veður en þetta, aðeins fjögra stiga
frost og gott skíðafæri. Ég sé ekki betur en að þú
sért búin að hengja út þvott á þessum degi. Ekki
er það nú hlýlegra en ganga á milli bæja vel
klædd,“ sagði Ingunn. „Mér varð nú satt að segja
ekki vel við, þegar ég heyrði að Bergljót mín
væri veik, því það er mitt að hugsa um hana en
ekki Jónönnu. Það var ég, sem tók hana að mér,
þó að Jónanna færi hingað með hana, þegar
hvergi var smuga handa henni á mínu heimili.“
„Nú, það vissi ég ekki,“ sagði konan. „En mér
finnst það ætti helzt að vera skjól fyrir hana á
Bakka, þar sem hún var búin að vera svo lengi
hjá því fólki Jónanna á ekki hægt með að hafa
hana á sínu snæri,“ sagði húsmóðirin.
„Það er nú svona, það á Bakka gat ómögulega
hugsað um hana, þess vegna tók ég hana að mér.
Þð eru ekki1 margir, sem hafa löngun til þess að
hafa gamalt fólk nærri sér, þegar það er orðið
ósjálfbjarga. Það var heldur þægilegra að hafa
hana á meðan hún var og hét til að sinna lök-
ustu verkunum, en það gerði hún í mörg ár.
Svona erum við flest merkileg, þegar á reynir.“
Húsmóðirin stundi yfir því hvað þetta væri
skynsamlega talað af þessari fórnfúsu konu. Það
var von að hún fyndi það, hvað þetta var ólíkt
henni sjálfri.