Lögberg-Heimskringla - 26.02.1970, Qupperneq 6

6
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 26. FEBRÚAR 1970
GUÐRÚN FRÁ LUNDI:
NÁTTMÁLASKIN
Skáldsaga
„I>að er nú bara eins og hver önnur lygi, að
ég nái í kol til Páls. Hann er svipaður þvætting-
urinn í þér og hefur verið,“ sagði gamla konan
og hvarf út um dymar án þess að kveðja tengda-
dótturina.
„Svona, það má nú kannski ekki anda á hana,
þessa drottningu," tautaði Strúna.
Nokkru seinna kom Strúna upp að Holti og
kallaði framan úr bæjardyrunum:
„Komdu með poka undir móinn, minna má
það ekki vera. Steini er búinn að fá lánaðan sleða.
í>að eru engin vandræði að aka, þó að sumarið
sé komið. Þvílíkt vor hafa víst fáir lifað.“
En enginn gegndi. Þá opnaði hún hurðina í
hálfa gátt og skimaði um eftir tengdamóður sinni.
Það var þá hin kerlingin, sem sat við eldavélina.
„Já, ég er ein hérna núna,“ sagði Bergljót.
„Hvar er Þórveig gamla?“ spurði gesturinn.
„Hún lagði af stað með poka til að ná í mó.
Við erum svo illa staddar með eldivið núna. Það
má ekki brenna taðinu einu saman. Hún sagðist
ekkert vera óvön að bera pokaskjatta heim, þó
að hún hafi ekki gert það í vetur,“ sagði Bergljót.
„Já, sei-sei. Ætli Þorsteinn sonur hennar hafi
ekki mest og bezt hugsað um að hún hefði eitt-
hvað í eldinn. En hvar er Jónanna?“
„Hún var sótt lengst framan úr sveit í morg-
un, svo að það eru ekki góðar ástæður á þessu
heimili núna. Ég er þó orðin sú manneskja að
geta haldið eldinum ]ifandi,“ sagði gamla konan.
„Hafið þið ekki alltaf nóg kol frá Páli Bergs-
syni? Maður hefur svo sem heyrt því fleygt, að
svo væri. Það er líka sagt að þær séu famar að
minnka kolabirgðirnar hjá honum,“ rausaði
Strúna.
„Þær hafa ekki lækkað við það, sem við höf-
um brennt. Það hefur komið fyrir eitthvað tvisv-
ar sinnum að hún Jónanna mín hefur komið með
kol heim,“ sagði Bergljót.
„Eru þau trúlofuð, þessar manneskjur, eða
hvað?“ spurði Strúna.
„Þú hefur víst spurt mig að því fyrr, en ég
er jafnfróð og ég var þá. En ég væri vel ánægð
með það, ef svo væri, því að mér þykir vænt um
þau bæði,“ sagði gamla konan og brosti ánægju-
lega.
„Það er minnsta kosti verið að stinga saman
nefjum um það. En ætli það geti ekki skeð að
það verði eitthvað endingarlítið eins og fyrri trú-
lofun hennar,“ sagði Strúna og skellti aftur hurð-
inni og þaut út.
Það leið ekki langur tími, þangað til gamla
húsmóðirin kom með troðinn mópoka á bakinu.
Bergljót sagði henni frá heimsókn tengdadóttur
hennar.
„Ég mætti Steina mínum. Hann var með sömu
dylgjumar og hún, svo að ég gat ekki verið að
tefja hann neitt, en hélt áfram mína leið með
pokann, meðan hann lét í pokana handa sér. Nátt-
úrlega hefði ég átt að hjálpa honum til við það.
En ég hélt kannski að þú gætir ekki haldið eld-
inum lifandi, og þá hefði þér orðið kalt. Ég tek
það sjálfsagt ekki mjög nærri mér, þó að þau séu
með fýlu. Þau öfunda mig af hlýindunum, sem
ég hef haft hérna í vetur, bæði af vélinni og ykk-
ur. Það hefur líka verið dásamlegur tími, sem
ég á líklega ekki eftir að lifa aftur.“
Jónanna kom heim eftir fimm daga. Það fyrsta,
sem hún spurði um var, hvort nokkur eldiviður
hefði komið frá Svelgsá.
„Nei, þaðan hefur enginn komið,“ sagði Berg-
ljót. „En húsmóðirin sótti sjálf í poka, og svo kom
sonur hennar með tvo poka til viðbótar, svo að
,það hafði verið nóg til í eldinn. Og Páll okkar
kom með tvo kassa, sem Þórveig braut í simdur.
Það var nógur blessaður ylurinn. Hann hefur víst
annað haft að gera þessa dagana, hann Níels okk-
ar á Svelgsá, en að flytja eldivið til okkar héma.
Ég heyrði sagt að hann hefði verið að flytja þetta
vetursetulið, sem þar hefur verið, svo að nú fer
að rýmkast í kofunum þar. Við getum sennilega
farið að flytja þangað bráðum.“
„Þetta eru góðar fréttir,“ sagði Jónanna.
„Það verður tómlegt hérna, þegar þið eruð
farnar. Ég er viss um að ég fæ óyndi, þegar ég er
orðin ein í kofunum mínum,“ sagði Þórveig.
„Þetta hefur verið svo skemmtilegur tími.“
„Þú hefur verið svo lengi róleg í einbýlinu,
Þórveig mín, og jafnar þig sjálfsagt fljótlega,“
sagði Jónanna. „Okkur hefur liðið vel hjá þér. En
heimili okkar er á Svelgsá. Þar á ég líka þó nokk-
uð margar skepnur, sem ég þarf að hugsa um.
Aumingja gamli maðurinn hefur orðið að hirða
þær í vetur að öllu leyti. Ég gat þó hjálpað hon-
um dálítið í fyrra og þá voru þær heldur færri.“
Þegar Þórveig var farin fram, sagði Jónanna
við gömlu konuna:
„Hefur Páll komið oft þessa daga, sem ég hef
verið að heiman?“
„Aðeins einu sinni, þegar hann kom með kass-
ana í eldinn. Það er víst farið að tala um þetta
samkrull okkar hérna, fólkið á Mölinni. Hún glós-
aði um það við mig, þessi tengdadóttir hennar
Þórveigar, að það væru famar að minnka kola-
birgðirnar hjá Páli. Og hún spurði mig líka að
því, hvort þið væruð trúlofuð. Þvílík frekja.“
„Það fer sjálfsagt að styttast, sem hún þarf að
brjóta heilann um okkur og kolin,“ sagði Jón-
anna. „Ég fer upp að Svelgsá í kvöld. Og svo
flytjum við svo fljótt sem hægt er. En fyrst verð
ég að hvíla mig svolítið.“
15.
Jónanna tiplaði léttfætt upp gaddfreðnar mýr-
amar, þó að nú væri komið fram í maímánuð.
Þvíh'kt vor þóttist enginn muna.
Það var eins og að koma að eyðibýli, að koma
að Svelgsá í kvöldkulinu. Enginn reykur sást,
hvorki upp úr rörinú eða eldhússtrompinum.
Skyldi bærinn vera mannlaus? Móri garnli kom
þó fram úr eldhúsdyrunum, geispaði og teygði
úr sér, en datt ekki í hug að reka upp bofs, þeg-
ar hann sá hver gesturinn var. Jónanna klappaði
á stóran loðinn koll hans og gekk til baðstofu.
Þar var engin manneskja, en auðir rúmbálkarnir
gáfu til kynna að farið væri að fækka þar heim-
ilisfólkinu. Hún leit inn í húsið. Þar svaf Níels
þungum svefni. Hún vakti hann með því að
klappa honum á vangann. Hann losaði svefninn
og leit upp þreytulega.
„Svo þú ert þá komin, Jónanna mín. Það er
nú orðið heldur fámennt í kotinu eins og þú sérð.
Ekki get ég sagt að ég sjái eftir því, þó að mér
sé málið skylt. Ég hef verið að flytja það út eftir
tvo undanfarna daga. Hef gefið öllu fénu inni,
svo að ekki þyrfti að smala því, þegar heim kæmi.
Það haifa verið erfiðir dagar. Hún hefur reynt að
hjálpa mér við það, stelpugreyið, borið vatnið í
fjósið og látið féð út til að brynna því og hugsað
alveg um fjósverkin. Hún hefur ekki haft það
léttara en ég“.
„Þetta er alveg til skammar að geta ekki hjálp-
að þér neitt,“ sagði Jónanna. „Ég vona að þau
verði búin að koma sér fyrir áður en sauðburð-*
urinn hefst fyrir alvöru. Er Ingunn að hjálpa
dóttur sinni til að koma sér fyrir?“
„Já, hún er að því. Hún hefur oft verið þreytt
í vetur, stráið. Náttúrlega verið það allt sitt líf,
nema þessi ár, síðan þú tókst við starfi hennar
og komst himgað til okkar. Hún hlakkar til þess
að fá ykkur aftur.“
„Ég kem svo fljótt sem ég get fengið einhvern
til þess að flytja Bergljótu á sleða, því að öðru-
vísi kemst hún ekki,“ sagði Jónamna.
„Ég get ekki hjálpað þér á morgun, en næsta
dag get ég það,“ sagði Níels.
„Það er hreint ekki gerlegt að fara að láta þig
stússa í flutningum fyrir okkur. Ef þú gætir að-
eins lánað mér hestinn og sleðam, gæti ég ekið
sjálf. Þú hefur svo mikið að gera,“ sagði Jónanna.
„Ég held ég kunni nú ekki við að láta þig
stússa eina við það,“ sagði hann.
„Jæja, við sjáum hvað setur,“ sagði Jónanna.
Hún fór út í fjósið og hjálpaði Ellu að ljúka
við fjósverkin. Önnur kýrin var nýlega borin bg
blómlegur búskapur eins og fyrri á bænum þeim.
Hún skildi mjólkina og bjó síðan um gamla mann-
inum áður en hún fór. Svo kom hún við í fjós-
hlöðunni hjá Ellu og hjálpaði henni að leysa í
morgungjöfina handa kúnum.
Þegar hún hélt úr hlaði, sá hún einhvern mann
á ferð úti á mýrunum. Líklega var það einhver
að ná í mópoka. En hann stanzaði ekkert við
móhlaðana, heldur kom beina leið á móti henni.
Það var Páll.
Hún fann til hjartsláttar eins og oft áður í
návist þessa manns. Það var að verða henni kval-
ræði að umgangast hann. Hún ásetti sér að láta
eins og hún tæki ekki eftir honum, lagði tals-
verða lykkju á leið sína. En hann var snar í snún-
ingum og gerði slíkt hið sama. Eftir stutta stund
mættust þau og hann bauð henni gott kvöld bros-
andi um leið og hann sagði:
„Hér hittumst við þá, tveir einstaklingar, sem
eru að taka sér kvöldgöngu, eða kannski heldur
næturrölt eftir langan og leiðinlegan dag.“
„Mér hefur ekki fundizt þessi dagur neitt sér-
lega leiðinlegur,“ sagði hún.
„Jú, víst hefur þér fundizt það. Annars hefð-
irðu ekki verið að rangla hér ein uppi á mýrun-
um. Ég minnist þess nú að ég var búinn að frétta,
að þú hefðir farið upp að Svelgsá, væna. Hvernig
hafa þau það, blessuð gömlu hjónin?“
„Ég verð að reyna að flytja upp eftir svo fljótt
sem ég get til þess að hjálpa þeim um sauðburð-
inn. Þau eru nú loksins farin, Arnbjörg og henn-
ar fjölskylda."
„Þá verður nú ekki dregið í spil í Holti leng-
ur,“ sagði hann dauflega.
„Það fer nú líka að verða nokkuð bjart til að
sitja við spil,“ sagði hún.
„Ég er hræddur um að ég sakni ykkar. En svo
fer kannski að styttast í minni veru líka. Óli fer
að koma heim. Konan hans er víst að hressast,
svo að hann tekur bráðlega við verzluninni, enda
er mér ekki fast í hendi með hana. Þetta er tals-
vert erfitt fyrir einn mann,“ sagði hann. En svo
bætti hann við í öðrum tón: „En hvernig held-
urðu að við skiljum, væna mín?“
„Við? — — Við skiljum náttúrlega eins og
góðir kunningjar. Það verðum við alltaf,“ sagði
hún.
„Ekki meira en kunningjar?“ spurði hann.
„Er það ekki nægilegt?“ spurði hún og forð-
aðist að Iíta framan í hann.
Það varð dálítil þögn. Svo sagði hann:
„Þú vilt með öðrum orðum ekki verða sam-
ferða?“
„Ég hef valið mér lífsstarf, sem bindur mig
við þessa sveit. Svo á ég bágt með að yfirgefa
gömlu hjónin á Svelgsá. Þau hafa alltaf reynzt
mér svo vel.‘“
Hún tíndi út úr sér orðin eins og hún væri
lafmóð.
„Það ætti ekki að gera strik í reiknimginn,
því að ég hef ekkert á móti því að verða kaupa-
maður á Svelgsá í sumar,“ sagði hann lágt og
hlýlega.
Nú lá beinast við að segja: Þá höfum við það
svoleiðis. Níels kemur ofan eftir á morgun og
sækir hafurtaskið okkar. En hún kom ekki upp
orði og gékk þegjandi við hlið hans.
Þau voru komin heim á hlaðið í Holti. Þá greip
hann allt í einu hönd hennar eins og hann ætlaði
að kveðja hana með handabandi, dró vettlimginn
af henni og lagði hana í lófa sinn. Honum var
hálfkalt.
„Þetta er hlý og mjúk hönd,“ sagði hann
brosandi.
„Þér er bara kalt, áttu enga vettlinga?“ spurði
hún.
„Jú, þið hafið séð fyrir því, þú og Bergljót,
að ég á nóg af hlýjum og mjúkum skjólfötum,"
sagði hann og brosið hvarf af vörum hans. „En
má ég leggja fyrir þig samvizkuspurningu, án
þess að særa þig?“ bætti hann við. t
„Ég skal reyna að þjóta ekki upp eins og varg-
ur,“ sagði hún og þóttist viss um hver sú spurn-
ing mundi verða.