Lögberg-Heimskringla - 05.03.1970, Síða 6

6
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 5. MARZ 1970
GUÐRÚN FRÁ LUNDI:
NÁTTMÁLASKIN
„Þykir þér vænt um Sigga á Barði ennþá? Er
það þess vegna, sem þú hikar við að fylgjast með
mér.“
Hún hafði átt von á öllu öðru en þessu.
„Nei, í hamingju bænum láttu þér ekki detta
í hug. Ég óska einskis frekar en ég gæti þurrkað
þær vikur burt úr ævi minni, sem ég hugsaði um
hann sem elskhuga. Ég sárskammast mín fyrir
það allt saman.“
„Er það þá fátæktin, sem þú óttast? Það yrðu
einhver ráð, þó að efnin séu lítil,“ sagði hann.
„Nei, það er ekki það,“ svaraði hún lágt. „En
ég get ekki sagt þér það núna.“
Þá sleppti hann hönd hennar en vafði hand-
leggjunum um mitti hennar eins og í búrinu á
Bakka forðum. Og svo komu tveir langir og inni-
legir kossar, alveg eins og þá.
„Þakka þér fyrir þessa stuttu samfylgd, vina
mín. Góða nótt!“
Svo var hann horfinn, alveg eins og þá, og hún
stóð hálfringluð eftir.
Því var hann svona fljótur að fara? Hún hefði
viljað að hann hefði haldið henni lengur í þess-
um hlýja faðmi sínum. Þessi stund var svo un-
aðsleg, að henni var ekki hægt að gleyma. Því
hafði hann verið að þakka henni fyrir samfylgd-
ina? Var hann þá að kveðja hana fyrir fullt og
allt? Það mátti ekki verða. Hún yrði að fá að
sjá hann aftur. Hún stóð eins og einhver vingull
við útihurðina. Svo læddist hún hægt og hljóð-
laust inn í bæinn, svo að gömlu konumar vökn-
uðu ekki.
Það var hlýtt og notalegt inni eins og vana-
lega og kaffikannan stóð á heitum hringjunum
á vélinni. Þetta var líkt Þórveigu, þeirri góðu
konu. Bara að hún hefði boðið Páli inn. Honum
hefði áreiðanlega þótt gott að fá kaffisopa. En
það var heldur seint séð eins og fleira.
16.
*
Það var víst orðið nokkuð framorðið, þegar
-Jónanna losaði svefninn næsta morgun. Hún
fann ilmandi kaffilykt. Þá vissi hún að Þórveig
var búin að gefa morgungjöfina og hita kaffið.
Þær voru að ræða saman gömlu konumar.
„Hún hefur verið orðin þreytt 1 gærkvöldi og
komið seint heim, því að nóg hefur verið að gera
þama upp frá,“ sagði Bergljót. „Það er bágt að
vera orðin þessi vesalingur að geta ekki rétt nokk-
urri manneskju hjálparhönd eins og allir em
góðir við mig.“
„Svo það er þá komin kaffilykt í bæinn,“ sagði
Jónanna og reis upp. „Þvílíkur svefn.“
„Þú sofnaðir víst ekki strax. Ég heyrði að þú
byltir þér eftir að þú háttaðir.“
„Það var víst ekki lengi,“ sagði Jónanna, allt
annað en ánægð. Vonandi hafði hún þó ekki heyrt
að hún kjökraði ofan í koddann eins og kjarklaus
krakki út af erfiðum ástæðum sínum.
„Við verðum að fara að flytja okkur Bergljót
mín. Það er orðið svo erfitt á Svelgsá núna.“
„Já, Steini minn kom í morgun og ætlaði að
finna þig,“ sagði Þórveig.
Jónanna varð hissa.
„Hvað svo sem ætlaði hann að tala við mig?“
„Hann bað mig að segja þér að hann gæti ekki
flutt ykkur fyrr en klukkan þrjú. Skipið er kom-
ið og hann ætlar í uppskipunarvinnu. Fór víst
klukkan sjö. En hann ætlar víst að gefa upp við
vinnuna.“
„Ég tek það nú ekki í mál, að hann fari að
hætta við vinnuna okkar vegna,“ sagði Jónanna.
Hún var nú farin að skilja, að Páll hefði viljað
vera hjálplegur eins og fyrri. Það yrði víst eins
og hann hefði sagt, einhver ráð að búa með hon-
um, þó að fátæktin væri annars vegar. Hún flýtti
sér í fötin og hljóp ofan að kofanum til Steina.
Hann var að drekka morgunkaffið.
„Varst þú að hugsa um að flytja mig?“ spurði
hún.
„Já, Páll bað mig þess.“
„En ég vil ekki taka þig úr vinnunni. Það ligg-
ur ekki svó mikið á,“ sagði hún. „Ég verð sótt á
morgun ofan að. Páll hefur ekk átt von á skipinu
í dag, þess vegna hefur hann talað við þig um
flutninginn,“ sagði hún.
„Nú jæja, ef þú átt von á að verða sótt, þykir
mér ekkert að því að losna við það stússið,“
sagði hann.
„Okkur veitir nú heldur ekki af krónunum,
sem fást fyrir vinnuna,“ sagði Steini.
„Ég er nú ekkert hræddur um að Páll hefði
ekki borgað mér,“ sagði Steini letilega.
Jónanna kastaði kveðju á hjónin og hljóp út
að búðardyrunum. Þar var allt fullt af mönnum.
Þá rölti hún heim og fór að hugsa um morgun-
matinn.
Eftir hádegi kom Þorkell á Háaleiti með bleika
stólpagripinn frá Svelgsá, með sleða aftan í og tvo
eldiviðarpoka á. Hann 9agðist vera kominn til þess
að sækja þær Jónönnu og Bergljótu. Níels hefði
beðið sig um það. En eldiviðurinn væri til Þór-
veigar.
Það hýrnaði heldur svipurinn á Jónönnu. Það
var farið að taka farangurinn saman í skyndi.
Bergljót sagðist varla geta farið svo að hún
kveddi ekki Páll sinn og þakkaði honum fyrir öll
gæðin í sinn garð.
„Það er svo mikil ösin þama niður frá, að það
er ómögulegt að ná í hann. Hann skreppur fljót-
lega hingað upp eftir, vertu viss,“ sagði Jónanna.
Hrólfur á Bakka var staddur á Mölinni þenn-
an dag og kom sem gestur í næsta býli við Holt
til þess að fá sér kaffi. Þá sá hann að verið var
að flytja eitthvert dót út á sleða, sem stóð á hlað-
inu í Holti.
„Hver er eiginlega að flytja í þessum kulda?“
spurði hann, þegar hann var setztur inn í nota-
lega baðstofuna á nágrannabýlinu. „Ég sé ekki
betur en það sé verið að leiða einhverja mann-
eskju þarna út á sleðann og dúða hana í sængum
og teppum.“
„Þú sérð það líklega rétt,“ anzaði húsmóðirin
á þessu heimili. „Jónanna er sjálfsagt að flytja
upp að Svelgsá með gömlu konuna, sem hefur
verið þama í vetur. Það má segja, að hún er jafn
yndisleg við alla, sú manneskja.“
Hrólfur hafði ekki augun af umstanginu á
hlaðinu í Holti.
„Hvað á þetta að þýða? Því getur hún ekki
verið þama með hana?“ sagði hann.
„Það er hjónunum á Svelgsá, sem hún tilheyrir
þessi gamla kona, hvort sem hún er á hreppnum
eða ekki. Um það veit ég ekki. Hann hefur flutt
eldivið til þeirra að Holti í vetur, gamli bóndinn,
og líklega eitthvað fleira. Henni Þórvegu minni
má bregða við öll þau hlunnindi, sem hún hefur
haft af veru þessara aðkomukvenna. Og nóg hef-
ur glaðværðin verið, þar sem ekki þekktist áður
annað en einvera og líklega ekki of mikið að
bíta og brenna, svona á stundum," sagði húsmóð-
irin í nágrannabýlinu.
„Mér er nú ekki ókunnugt um þetta,“ sagði
Hrólfur. „Hún var hjá okkur þessi vesalingur,
þegar hún veiktist. Systir mín tók hana til sín
vegna þess að konan mín var engin manneskja
til þess að hjúkra henni. Svo ætluðum við að taka
hana, þegar dóttir þeirra Svelgsárhjóna fluttist
þangað með manni sínum og börnunum eftir
brunan á Eyrarlandi. En þá var Jónanna farin
með hana út að Sæbóli.“
„Það er nú loksins farið, Eyrarlandsfólkið, og
þá ætlar Jónanna ekki að láta bíða að flytja upp
eftir,“ sagði konan.
Hrólfi datt allt í einu í hug að bregða sér upp
að Holti til að heilsa upp á Bergljótu gömlu og
spyrja um líðan hennar, en'láta sem hann sæi
ekki Jónönnu. Ekki var ómögulegt að það gengi
eitthvað nærri henni. En þá kom kaffið inn. Hjón-
in drukku með honum. Konan hélt uppi samræð-
unum, því að hún kunni frá ýmsu að segja.
„Mikið hefur Páll verið tíður gestur í Holti,
síðan þær fluttu þangað,“ sagði hún.
„Já, hann tók þessa tröllavináttu við Bergljótu
gömlu.“ sagði Hrólfur kuldalega.
„Það telja allir sjálfsagt að þú fáir hann fyrir
tengdason bráðlega,“ skaut húsbóndinn inn í.
„Hún gæti valið lakari félaga, þó að honum þyki
gott í staupinu og sé líklega heldur lítill hag-
fræðingur,“ bætti hann við.
„Hann er prýðilegur verkmaður og skemmti-
legur í viðbúð. Annað þekki ég ekki til hans,“
sagði Hrólfur fremur stuttlega. „Heldurðu að
hann geri mikið af því að drekka. Það er slæm-
ur galli.“
„Ég er hræddur um að hann geri nokkuð mik-
ið af því. En hann vanrækir samt ekki störf sín.
Það er þá helzt um helgar, að hann skvettir í sig.
Þá sefur hann allan sunnudaginn, en á mánu-
dagsmorgni er hann hress og kátur eins og vana-
lega. Hann er einstakt lipurmenni, sem öllum fell-
ur vel við, er kynnast honum.“
Hrólfur leit upp að Holti; Nú var sleðinn horf-
inn af hlaðvarpanum og þetta ákjósanlega tæki-
færi til að særa Jónönnu gengið honum úr greip-
um. En þá tók ekki betra við. Konan var komin
fram fyrir þilið, sem aðskildi stofuna, þar sem
þau sátu við kaffidrykkjuna, og kompuna, sem
kallaðist eldhús, og farin að sýsla við eldavélina,
þegar nágrannakonan frá Lóni og einhver skarf-
skjóða með henni ruddist inn til hennar. Þá byrj-
aði sami vaðallinn og vanalega, þegar grannkonur
hittust og eitthvað var tíðinda.
„Ég er nú bara hissa. Það er nú verið að flytja
kerlingarangann hana Bergljótu enn einu sinni á
þessu ári. Friðgerður losnar vel við að stumra og
stynja yfir henni. Hún var þó búin að taka nokk-
ur handtökin á því heimili. En sú breyting, sem
orðin er á manneskjunni. Hún lítur út eins og
tvítug stúlka, snjóhvít og spikfeit, sem aldrei sást
öðru vísi en óhrein og illa til fara þarna á Bakka
og slituppgefin af þrældómi og illri aðbúð.“
Þá gat húsmóðirin loksins látið hana skilja,
að það væri heppilegra að tala varlega.
Hrólfi bónda rann svo í skap, að hann stóð upp
og flýtti sér að þakka fyrir kaffið og skundaði í
burtu. Til aðkomukvennanna leit hann ekki frek-
ar en þær væru ekki til.
„Nú hefur þó áreiðanlega fokið í Bakkabónd-
ann,“ sagði konan á Lóni.
„Það var ágætt að.hann heyrði það,“ sagði hin
aðkomukonan. „Það var ekki svo merkileg ævin
aumingja kerlingarinnar hjá honum, og hrepp-
inn ætlaði hann að láta hirða hana, þegar hún
gat ekki þrælað lengur, ef Ingunn hefði ekki tekið
hana. Það sagði Sigríður mér.“
„Ég býst við að það hefði nú samt verið betra
að þetta hefði verið ósagt,“ sagði konan á Lóni.
„Ó, blessuð vertu,“ sagði hin aðkomukonan.
„Það gerði ekkert til, þó að hann heyrði það. Það
á líka eftir að heyrast sitthvað um þennan selskap
þarna í Holti þessar vikur, sem þær hafa verið
þar. Ég get náttúrlega ekkert sagt um Jónönnu.
Hún er svo stillt. En Páll snýst í kringum hana
og vill allt fyrir hana gera. Og hún getur vel þeg-
ið það. En svo er það hún systir hennar, sem ekki
dregur dul á tilfinningar sínar. Hún er aldeilis
vitlaus í honum. Það ieynir sér ekki. Hvaða endir,
sem verður á því, er fróðlegt að vita.“
„Já, einmitt það. Hún hefur líka nokkrum
sinnum verið á ferð hingað út eftir í vetur,“ sagði
konan á Lóni, „enda get ég vel trúað því, að það
sé ekkert skemmtilegt heimilislíf þarna á Bakka,“
bætti hún við.